Openbare aanbestedingen vertegenwoordigen ongeveer 15% van het Europees BBP, zijnde een bedrag van 1.000 miljard euro. In België wordt via overheidsopdrachten jaarlijks 33 miljard euro in de economie geïnjecteerd. Genoeg dus om te kunnen wegen op de wijze waarop goederen en diensten worden geproduceerd en om de ontwikkeling van een duurzame economie te stimuleren.

De Europese Unie is zich al enkele jaren bewust van die macht. In 2004 bereikte ze een eerste mijlpaal met de adoptie van twee richtlijnen inzake openbare aanbestedingen, die de mogelijkheid om hierbij milieucriteria te definiëren en in aanmerking te nemen introduceerden.

Vervolgens publiceerde de Europese Commissie twee hulpmiddelen om die mooie intenties in de praktijk om te zetten: een "Handboek inzake milieuvriendelijke overheidsopdrachten" en een "GPP-Opleidingstoolkit". Het Handboek is een strategische gids die overheidsinstellingen helpt bij de implementatie van een 'groene' aankooppolitiek. De Toolkit bevat een echt opleidingsprogramma voor aankopers. De kit bevat drie modules. Een eerste module over strategie, een tweede over wetgeving en een derde over de operationele aspecten, met een aantal voorbeelden van milieugerelateerde criteria om in openbare aanbestedingen op te nemen. Hoewel deze documenten zuiver informatief zijn en dus geen bindend karakter hebben, hebben ze wel een signaalfunctie en geven ze de richting aan die de komende jaren zal worden gevolgd.

Papiersector prioritair

In juli 2008 heeft de Commissie een stap verder in die richting gezet, met de opstart van haar "communicatie over Green Public Procurement". Men wil hiermee de verschillende nationale beleidsstrategieën harmoniseren, door zelf voorstellen te formuleren die kunnen uitmonden in gemeenschappelijke 'essentiële criteria'. De Commissie geeft een doelstelling aan die nog altijd niet bindend is, maar wel becijferd en overigens zeer ambitieus: 50% duurzame openbare aanbestedingen tegen 2010. Ook definieert de Commissie tien prioritaire sectoren, waaronder de papier- en drukindustrie. Ook de bouw, de voedingssector en de transportindustrie staan in het lijstje. Deze tien sectoren werden geselecteerd in functie van hun economisch belang, hun verbeterpotentieel op milieuvlak, het bestaan van makkelijk toepasbare criteria en de bereidheid van de markten in kwestie.

Welke zijn die 'essentiële criteria' die aan de Europese lidstaten worden aangeboden als overwegingen bij de toekenning van hun openbare aanbestedingen? De Commissie ziet de bestaande ecolabels als de basis, waaronder haar eigen Ecolabel (EU flower), maar ook de reglementering omtrent de energieprestaties van apparaten (Energy Star) en haar richtlijn over ecodesign. Die labels hebben het voordeel dat ze gebaseerd zijn op objectieve gegevens, gemakkelijk te begrijpen zijn en werden ontwikkeld in overleg met zowel het maatschappelijk middenveld als de betrokken sectoren. Het einddoel is om ooit alle producten en diensten die niet aan de ecologische minimumcriteria zouden voldoen, uit te sluiten van openbare aanbestedingen.

Het gezag van het label

België onderschrijft de Europese doelstelling van 50% duurzame openbare aanbestedingen. In juli jl. heeft de federale overheid hieromtrent een actieplan goedgekeurd, dat in de komende drie jaar tot concrete maatregelen moet leiden. Er bestaat voor de overheidsdiensten in ons land overigens al een 'Gids voor duurzame aankopen'. Deze gids heeft betrekking op een groot aantal producten en bevat invulfiches die rekening houden met ecologische, maar ook met economische en sociale criteria.

In de gids staan verschillende productcategorieën, waaronder papier en karton: van enveloppen tot huishoudpapier, maar ook etiketten, magazinepapier, grafisch papier en schijfpapier. In deze categorie kunnen de duurzaamheidscriteria met betrekking tot de herkomst van de gebruikte vezels of de samenstelling van de papiersoorten in kwestie worden gestaafd via diverse labels, die goed gekend zijn in de grafische sector: het Europees Ecolabel, Blue Angel, Nordic Swan, maar ook FSC of PEFC.

Deze labels hebben uiteraard geen definitief karakter. De behoeften inzake milieubescherming evolueren snel en het zou niet verwonderlijk zijn mochten er weldra nieuwe aandachtspunten opduiken, zoals de koolstofvoetafdruk (een aspect overigens dat bij openbare aanbestedingen in Groot-Brittannië reeds als een criterium geldt). Bedrijven die overheidsopdrachten ambiëren, zullen zich moeten schikken in een steeds strakker keurslijf.

Weblinks

Communicatie over Green Public Procurement: http://ec.europa.eu/environment/gpp

Handboek inzake milieuvriendelijke overheidsopdrachten:

http://ec.europa.eu/environment/gpp/guideline_en.htm

GPP-Opleidingstoolkit : http://ec.europa.eu/environment/gpp/pdf/toolkit/gpp_introduction_nl.pdf

Gids voor duurzame aankopen: www.gidsvoorduurzameaankopen.be

Openbare aanbestedingen vertegenwoordigen ongeveer 15% van het Europees BBP, zijnde een bedrag van 1.000 miljard euro. In België wordt via overheidsopdrachten jaarlijks 33 miljard euro in de economie geïnjecteerd. Genoeg dus om te kunnen wegen op de wijze waarop goederen en diensten worden geproduceerd en om de ontwikkeling van een duurzame economie te stimuleren.De Europese Unie is zich al enkele jaren bewust van die macht. In 2004 bereikte ze een eerste mijlpaal met de adoptie van twee richtlijnen inzake openbare aanbestedingen, die de mogelijkheid om hierbij milieucriteria te definiëren en in aanmerking te nemen introduceerden.Vervolgens publiceerde de Europese Commissie twee hulpmiddelen om die mooie intenties in de praktijk om te zetten: een "Handboek inzake milieuvriendelijke overheidsopdrachten" en een "GPP-Opleidingstoolkit". Het Handboek is een strategische gids die overheidsinstellingen helpt bij de implementatie van een 'groene' aankooppolitiek. De Toolkit bevat een echt opleidingsprogramma voor aankopers. De kit bevat drie modules. Een eerste module over strategie, een tweede over wetgeving en een derde over de operationele aspecten, met een aantal voorbeelden van milieugerelateerde criteria om in openbare aanbestedingen op te nemen. Hoewel deze documenten zuiver informatief zijn en dus geen bindend karakter hebben, hebben ze wel een signaalfunctie en geven ze de richting aan die de komende jaren zal worden gevolgd.Papiersector prioritairIn juli 2008 heeft de Commissie een stap verder in die richting gezet, met de opstart van haar "communicatie over Green Public Procurement". Men wil hiermee de verschillende nationale beleidsstrategieën harmoniseren, door zelf voorstellen te formuleren die kunnen uitmonden in gemeenschappelijke 'essentiële criteria'. De Commissie geeft een doelstelling aan die nog altijd niet bindend is, maar wel becijferd en overigens zeer ambitieus: 50% duurzame openbare aanbestedingen tegen 2010. Ook definieert de Commissie tien prioritaire sectoren, waaronder de papier- en drukindustrie. Ook de bouw, de voedingssector en de transportindustrie staan in het lijstje. Deze tien sectoren werden geselecteerd in functie van hun economisch belang, hun verbeterpotentieel op milieuvlak, het bestaan van makkelijk toepasbare criteria en de bereidheid van de markten in kwestie.Welke zijn die 'essentiële criteria' die aan de Europese lidstaten worden aangeboden als overwegingen bij de toekenning van hun openbare aanbestedingen? De Commissie ziet de bestaande ecolabels als de basis, waaronder haar eigen Ecolabel (EU flower), maar ook de reglementering omtrent de energieprestaties van apparaten (Energy Star) en haar richtlijn over ecodesign. Die labels hebben het voordeel dat ze gebaseerd zijn op objectieve gegevens, gemakkelijk te begrijpen zijn en werden ontwikkeld in overleg met zowel het maatschappelijk middenveld als de betrokken sectoren. Het einddoel is om ooit alle producten en diensten die niet aan de ecologische minimumcriteria zouden voldoen, uit te sluiten van openbare aanbestedingen.Het gezag van het label België onderschrijft de Europese doelstelling van 50% duurzame openbare aanbestedingen. In juli jl. heeft de federale overheid hieromtrent een actieplan goedgekeurd, dat in de komende drie jaar tot concrete maatregelen moet leiden. Er bestaat voor de overheidsdiensten in ons land overigens al een 'Gids voor duurzame aankopen'. Deze gids heeft betrekking op een groot aantal producten en bevat invulfiches die rekening houden met ecologische, maar ook met economische en sociale criteria.In de gids staan verschillende productcategorieën, waaronder papier en karton: van enveloppen tot huishoudpapier, maar ook etiketten, magazinepapier, grafisch papier en schijfpapier. In deze categorie kunnen de duurzaamheidscriteria met betrekking tot de herkomst van de gebruikte vezels of de samenstelling van de papiersoorten in kwestie worden gestaafd via diverse labels, die goed gekend zijn in de grafische sector: het Europees Ecolabel, Blue Angel, Nordic Swan, maar ook FSC of PEFC.Deze labels hebben uiteraard geen definitief karakter. De behoeften inzake milieubescherming evolueren snel en het zou niet verwonderlijk zijn mochten er weldra nieuwe aandachtspunten opduiken, zoals de koolstofvoetafdruk (een aspect overigens dat bij openbare aanbestedingen in Groot-Brittannië reeds als een criterium geldt). Bedrijven die overheidsopdrachten ambiëren, zullen zich moeten schikken in een steeds strakker keurslijf.WeblinksCommunicatie over Green Public Procurement: http://ec.europa.eu/environment/gpp Handboek inzake milieuvriendelijke overheidsopdrachten:http://ec.europa.eu/environment/gpp/guideline_en.htmGPP-Opleidingstoolkit : http://ec.europa.eu/environment/gpp/pdf/toolkit/gpp_introduction_nl.pdf Gids voor duurzame aankopen: www.gidsvoorduurzameaankopen.be