Hoe belangrijk zijn verpakkingen in jullie sector?
...

Hoe belangrijk zijn verpakkingen in jullie sector? Françoise Van Tiggelen: "Er is geen verpakking zonder product. De inhoud en verpakking zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, met als gevolg dat de verpakking een integraal onderdeel uitmaakt van het ontwikkelingstraject van het product. Dit is in elke sector het geval en niet in het minst bij onze leden. Aangezien de scope van Detic enorm uitgebreid is, worden we als vakvereniging geconfronteerd met erg uiteenlopende problematieken van verpakkingen. In het cosmetische segment is verpakking voornamelijk gelieerd met houdbaarheid en communicatie met de eindgebruikers. Bij onderhoudsproducten en detergenten staat de veiligheid voorop, terwijl bij de lijmen en mastieken gebruiksgemak centraal staat. Bij de biociden ligt het accent dan weer eerder op veiligheid, gebruiksgemak en communicatie over het goede gebruik. En bij de spuitbussen spreken we voornamelijk over gebruiksgemak: de spuitbus als verpakking levert het product in een echt specifieke vorm, bijvoorbeeld heel kleine hoeveelheden in een homogene laag." U hebt het nu enkel over de primaire verpakkingen? Van Tiggelen: "Inderdaad, maar er is natuurlijk ook een breed spectrum van secundaire en tertiaire verpakkingen in onze sector. Alles moet immers nog worden opgeslagen en getransporteerd. Kortom, de verpakkingen in onze sector variëren van kleine esthetische flesjes in glas, over tubes en spuitbussen, tot kartonnen dozen en gigantische containers. Omwille van de vele functies moeten onze leden dan ook al in de ontwikkelingsfase van een nieuw product de verschillende verpakkingen in overweging nemen." Waar situeren zich de grootste uitdagingen? Van Tiggelen: "Dat is zonder twijfel de grote onduidelijkheid over waar het wettelijk kader naartoe gaat. Dit creëert onzekerheid bij onze leden en zorgt ervoor dat bepaalde nieuwe verpakkingsconcepten worden 'geparkeerd'. De hele industrie kan niet meer op lange termijn denken, wat erg contraproductief werkt. Dat Europa een verordening wenst, kunnen we alleen maar toejuichen, want een harmonisering van de Europese regelgeving is positief. Het probleem is echter dat het voorstel van de Commissie vanaf het begin maar met haken en ogen aan elkaar hing. Intussen zijn er wel verbeteringen aangebracht, maar dat heeft ertoe geleid dat het op bepaalde vlakken nog complexer wordt. Zo zijn er al langer recyclagedoelstellingen vastgelegd, maar niet elke lidstaat bereikt deze vandaag. Intussen wordt gesproken over het stellen van doelen voor gerecycleerde content. De vraag is echter of er genoeg gerecycleerd materiaal beschikbaar zal zijn om deze doelen te bereiken. Bovendien is het onduidelijkheid troef. Zo kampen wij ook met de vraag of de bijzonder efficiënte activiteit van Fost Plus en Valipac nog zullen kunnen worden verder gezet. Zijn de ambities op Europees niveau wel realistisch? Soms hebben we het idee dat ze van hogerhand niet beseffen dat een industrieel proces nooit 100 procent efficiënt kan zijn: perfectie is niet van deze wereld. Wanneer in een proces verschillende stappen nodig zijn, leidt de onvolledigheid tot lagere rendementen. Bovendien zal Europa nog een dertigtal documenten moeten klaarstomen als secundaire wetgevingen (delegated acts and guidances - nvdr). We achten de kans klein dat ze de deadlines zal halen, waardoor de onduidelijkheid alleen maar langer zal duren." Zijn er nog andere problemen waarmee jullie leden kampen? Van Tiggelen: "Jammer genoeg is de interpretatie van heel wat termen niet volledig duidelijk. Zo is er veel onduidelijkheid over het feit of verpakkingen met geconcentreerd product om thuis met water aan te lengen, al dan niet onder de noemer 'refill' vallen. De verpakking is zelf immers niet hervulbaar en wordt ook niet als duurzaam erkend. Terwijl dit een mooie oplossing is om de impact van het transport sterk te verminderen. Daarnaast kunnen we verpakkingen niet blijven reduceren in dikte: het risico bestaat immers dat de verpakking haar functie als betrouwbare container niet meer vervult. Initiatieven op het gebied van verdichting in de detergentensector hebben de productvolumes aanzienlijk verminderd, terwijl ze voor consumenten gemakkelijker te gebruiken zijn. De pods voor de was- en afwasmachine zijn mooie voorbeelden van zekerdere dosering en kleinere productdozen voor een gelijkaardig aantal van wasbeurten." Waar zetten jullie leden momenteel op in? Van Tiggelen: "Recycleerbare verpakkingen en verpakkingen met gerecycleerde content zijn zonder twijfel een 'hot topic'. Toch liggen de innovaties op dat vlak niet voor de hand. Vooral in de cosmetica liggen de eisen tegen contaminatie heel hoog, evenredig als bij voedingsproducten. Het gebruik van mono-materiaal is er bijvoorbeeld vaak onmogelijk. Daarnaast merken we dat er onvoldoende recyclagecapaciteit en -technologie is, waardoor de inspanningen van onze leden eigenlijk deels worden gekelderd. Wel zien we vrij veel inspanningen op het vlak van de secundaire en tertiaire verpakkingen. Zo denk ik aan de kunststoffilms voor transport die worden ingezameld, gerecycleerd en gebruikt in nieuwe materialen voor eenzelfde toepassing. Verder wordt steeds vaker de kaart van circulariteit getrokken en wordt er wel wat onderzoek geleverd naar plastics die niet aardolie zijn gebaseerd." Zijn er verschillen tussen de verschillende sectoren waarvoor Detic staat? Van Tiggelen: "Inderdaad, de uitdagingen en initiatieven op het vlak van verpakkingen lopen relatief ver uiteen. De cosmetica blijft worstelen met de strenge wetgeving, waardoor het erg moeilijk is om voor bepaalde types producten niet-'virgin' kunststoffen te gebruiken. Daarnaast ligt de toepassing van papier of karton niet voor de hand: dit is enkel mogelijk voor droge producten, zoals zepen. Verder moet deze sector ook blijven inzetten op herkenbaarheid en imago. De sector van de detergenten en onderhoudsproducten is erg gevoelig voor milieu-impact en heeft misschien wel de grootste stappen vooruit gezet op het vlak van duurzaamheid. Zoals eerder aangegeven, heeft dit geleid tot de ontwikkeling van producten die thuis kunnen worden aangelengd, en natuurlijk ook de pods. Sommige fabrikanten zijn bijzonder creatief. Zo heeft een Belgische kmo onlangs een dop ontwikkeld die gebruikers kunnen zetten op een triggerspray flacon die met water is gevuld. Met een eenvoudige klik wordt het product vrijgegeven en is het product 'gebruiksklaar'. Kortom, een 'refill cap' die toch wel een nieuwe trend zou kunnen zetten, zeker in deze sector waar aan de veiligheid van de gebruiker moet worden gedacht. Daar wordt trouwens ook gedacht aan droge producten waarbij een poeder in een waterfles wordt verdund." En bij de andere sectoren? Van Tiggelen: "Ook de sector van de biociden is strikt gereglementeerd, en dan vooral wat betreft de behandeling van lege verpakkingen en dus hun hergebruik. De wetgever maakt geen onderscheid tussen de verschillende types: alle biociden zijn gevaarlijk. Dit betekent dat het verboden is om de lege verpakkingen in de blauwe zak te steken, waardoor de inzameling en recyclage moeilijk zijn. Vandaar dat we nu samen met FostPlus en Valipac aan het kijken zijn om toch ergens een systeem op te zetten, maar dat is niet zo evident omdat de hoeveelheden erg klein zijn. Hetzelfde geldt trouwens voor de lijmen en mastieken: ook deze verpakkingen worden per definitie als gevaarlijk afval beschouwd. Idem dito voor de polyurethaan spuitbussen. Vanuit de bedrijven zien we experimenten met tubes voor mastieken die een fijn membraan bevatten dat het product van de verpakking scheidt, zodat deze later opnieuw kan worden gevuld en dus hergebruikt. Tenslotte, wat de spuitbussen betreft, stelt de wetgeving per definitie dat deze niet mogen worden hergebruikt om veiligheidsredenen. Deze sector is begonnen met een denkproces om deze stand van zaken ter discussie te stellen, gebaseerd op de benadering van de 'levenscyclusanalyse'. Niet alle verpakkingen hoeven herbruikbaar te zijn, voor zover ze kunnen worden gerecycleerd. Maar als het technisch mogelijk is om dit toch te doen zonder dat de impact op het milieu groter wordt, waarom dan niet?"