Als reden daarvoor noemt Adobe een tegenvallende vraag naar de vorig najaar gelanceerde Creative Suite 4. Nu kan het inderdaad zijn dat de economische crisis gebruikers van Creative Suite 3 of oudere versies ervan weerhoudt om hun programma te upgraden, of dat de huidige marktsituatie het erg moeilijk maakt om nieuwe gebruikers aan te trekken. Ik denk echter dat we daarnaast ook te maken hebben met een situatie waarin de 'software-zeepbel' op springen staat.

Een software-zeepbel ontstaat wanneer grote softwarefabrikanten, die continu nieuwe softwareversies moeten lanceren om zichzelf van recurrente inkomsten te voorzien, plots te maken krijgen met klanten die niet ingaan op het aanbod om hun systemen voortdurend te updaten. De grote softwarefabrikanten voegen voortdurend nieuwe features aan hun pakketten toe, om hun klanten steeds maar weer de nieuwste versies te laten kopen. Niet alleen Adobe wordt er overigens mee geconfronteerd dat zijn klanten niet langer mee willen in die race. De meeste softwarefabrikanten kampen met hetzelfde probleem. Een ander voorbeeld is Microsoft, dat vaststelt dat veel Windows-gebruikers liever XP of nog oudere versies van Windows blijven gebruiken, eerder dan deze in te ruilen voor Vista. De grote vraag is nu of die gebruikers in de toekomst wel zullen omschakelen naar Windows 7...

Een probleem is alleszins dat veel nieuwe softwareupdates een opwaardering van de computer vereisen vooraleer ze kunnen werken. Mijn eigen, amper twee jaar oude Dell-laptop bijvoorbeeld, kan Vista niet aan, zelfs niet als ik hem uitbreid naar zijn maximale RAM-geheugen. Laat staan dat ik op diezelfde computer Adobe Creative Suite 4 zou kunnen gebruiken. Ook veel Microsoft Office-gebruikers blijken niet op de meeste recente Office 2007/2008-software over te schakelen. In plaats daarvan blijven ze oudere Office-versies gebruiken. Dat laatste ondervind ik vaak aan den lijve. Wanneer ik artikelen verstuur die ik met de meest recente Microsoft Word-versie heb bewaard als .docx-bestanden, kunnen de eindredacties van de magazines waarvan ik columnist ben deze vaak niet openen. Ik moet deze artikelen dan eerst converteren naar het standaard .doc-formaat uit een oudere Office-versie.

'Open source' als alternatief

De kredietcrisis zal volgens mij leiden tot een grondige heroriëntatie in de manier waarop we software kopen en gebruiken. Het is heel goed mogelijk dat de kosten van zowel het kopen als het upgraden van software, in de toekomst als onnodige kosten zullen worden bestempeld. Er zijn tegenwoordig namelijk alternatieven voorhanden voor de betalende software van grote leveranciers. Zelfs voor veelzijdige kantoorapplicaties als Microsoft Office, en voor grafische ontwerpprogramma's zoals Adobe Creative Suite en QuarkXpress. Voor al die toepassingen bestaan er inmiddels alternatieven in de vorm van 'open source'-software (OSS). In de kantooromgeving is Open Office een alternatief voor de functionaliteiten van Microsoft Office, met mogelijkheden voor bijvoorbeeld tekstverwerking en DTP, presentaties, illustraties en diagrammen, spreadsheets en databasecreatie.

Voor uitgevers zijn er op het gebied van paginaopmaak alternatieven voor Adobe InDesign en QuarkXpress met producten als Xclamation, Passeportout en Scribus.

Verder zien we in de markt ook OSS-producten zoals de Firefox-browser en de e-mailapplicatie Thunderbird. De meeste OSS-toepassingen draaien op diverse besturingssystemen en zijn verkrijgbaar in meerdere talen.

Dit leidt tot de vraag wat er gaat gebeuren als budgetten krapper worden en uitgevers zouden gaan nadenken over kostenbesparingen. Het eerste wat ze gaan doen, is stoppen met het updaten van hun softwareprogramma's. Voor diegenen onder ons die al met computers werken sinds de tijd dat IBM de enige oplossing was, Intel nog niet bestond en Bill Gates nog op de kleuterschool zat, luidde het credo 'als het niet kapot is, hoef je het niet te maken.' Als je geïmplementeerde software werkt, waarom zou je deze dan inwisselen voor een nieuwe versie die je nieuwe mogelijkheden biedt waar je niet zelf om gevraagd had en die je misschien een tijdlang ergernis oplevert tot hij correct werkt? De volgende vraag die zich opdringt bij de overweging van een nieuw systeem is of je bereid bent om te betalen voor een softwarelicentie voor pakweg '200 stoelen', ofwel liever helemaal niets betaalt door te kiezen voor OSS-toepassingen zoals Scribus en Open Office.

Toegegeven, op dit moment missen de meeste OSS-toepassingen nog de fantastische grafische gebruikersinterfaces van de leidende fabrikanten, en lijken deze programma's misschien meer op oudere versies van die bekende commerciële software. In de praktijk zien we echter dat die commerciële pakketten steeds meer worden geïntegreerd in en gekoppeld aan andere softwaresystemen. Er zijn bijvoorbeeld veel leveranciers die pakketten als Adobe Creatieve Suite of Quark Xpress integreren in complete systemen. Het zal ongetwijfeld niet zo lang duren voordat systeemintegrators ook OSS-toepassingen gaan integreren in totaaloplossingen.

Zo'n scenario zou tot grote problemen leiden voor bedrijven als Adobe en Microsoft. Hun businessmodel steunt nu immers veel meer op de verkoop van upgrades, dan op de ontwikkeling van nieuwe applicaties. Wanneer hebben deze bedrijven eigenlijk voor het laatst een nieuwe softwareapplicatie ontwikkeld? Het laatste echt nieuwe product van Adobe was InDesign. De meeste nieuwe applicaties van Adobe zijn te danken aan acquisities zoals die van Macromedia. Hetzelfde geldt voor Microsoft, dat de laatste tijd ook maar weinig echt nieuwe applicaties heeft gelanceerd. Misschien zijn er geen revolutionaire applicaties te ontwikkelen of ontbreekt het deze bedrijven aan visionairs die geen nieuwe mogelijkheden kunnen ontdekken?

Batterij programmeurs

In die context moet ik me wel afvragen of de software-zeepbel misschien uit elkaar aan het spatten is? Is er nog wel een toekomst voor een bedrijf waarvan het businessmodel voornamelijk is gebaseerd op het verkopen van upgrades, in plaats van op de ontwikkeling van nieuwe toepassingen? Zullen OSS-toepassingen in de toekomst, wanneer de economische crisis misschien nog harder toeslaat, vaker als alternatief worden overwogen door bedrijven die hun softwareinfrastructuur willen actualiseren of uitbreiden? Er is tegenwoordig op de internationale markt alleszins een hele batterij goedkope programmeurs beschikbaar, waarvan velen ongetwijfeld in staat zijn om OSS-toepassingen beter aan te passen aan de wensen van hun opdrachtgevers en ze te integreren in bestaande netwerken. Zulke programmeurs zijn bijvoorbeeld te vinden op websites als http://www.rentacoder.com.

Ik zeg absoluut niet dat OSS grote ERP-oplossingen zoals SAP en Oracle gaat vervangen. Maar als het gaat om applicaties voor thuiswerkers en kleine kantoren, of om nieuwe programma's voor tekstverwerking, spreadsheet, grafische vormgeving of pagina-opmaak, dan kan de lokroep van gratis OSS heel verleidelijk zijn. Want hoeveel van de gebruikers die ik spreek, gebruiken meer dan 10% van de mogelijkheden van hun software? Wat zouden zij doen mochten ze een gratis of goedkoop alternatief vinden waar ze voldoende mee kunnen? Wat we hoedanook zien, is dat grote bedrijven kijken hoe ze kunnen besparen op IT. Een van de eerste zakelijke gebruikers van OSS, was investeringsmaatschappij E*Trade. Eind 2002 was de besparing opgelopen tot 9,8 miljoen euro per jaar door het gebruik van dergelijke software. Een artikel in BusinessWeek van 1 december 2008 bevestigde dat veel bedrijven naar OSS kijken om grote besparingen te realiseren op ICT-gebied.

'Cloud computing'

In dit artikel heb ik nog niet eens rekening gehouden met waarschijnlijke technologische veranderingen in de toekomst. Daar krijgen we mee te maken als we zullen opschuiven naar een meer internetgebaseerd computergebruik, dat grotendeels wordt betaald door advertenties. 'Cloud computing' zal veel gebruiken maken van OSS-toepassingen en de Google-benadering van het computergebruik zal grotendeels worden betaald door adverteren naar doelgroep. De uitdaging voor grote softwarefabrikanten wordt nieuwe markten te vinden, wanneer grote klanten stoppen met hun reguliere updates en meer gaan kijken naar alternatieve benaderingen van zakendoen. Als bedrijven als Adobe en Microsoft er niet in slagen om echt nieuwe applicaties op de markt te brengen, zal de software-zeepbel heel waarschijnlijk uiteenspatten.

Als reden daarvoor noemt Adobe een tegenvallende vraag naar de vorig najaar gelanceerde Creative Suite 4. Nu kan het inderdaad zijn dat de economische crisis gebruikers van Creative Suite 3 of oudere versies ervan weerhoudt om hun programma te upgraden, of dat de huidige marktsituatie het erg moeilijk maakt om nieuwe gebruikers aan te trekken. Ik denk echter dat we daarnaast ook te maken hebben met een situatie waarin de 'software-zeepbel' op springen staat. Een software-zeepbel ontstaat wanneer grote softwarefabrikanten, die continu nieuwe softwareversies moeten lanceren om zichzelf van recurrente inkomsten te voorzien, plots te maken krijgen met klanten die niet ingaan op het aanbod om hun systemen voortdurend te updaten. De grote softwarefabrikanten voegen voortdurend nieuwe features aan hun pakketten toe, om hun klanten steeds maar weer de nieuwste versies te laten kopen. Niet alleen Adobe wordt er overigens mee geconfronteerd dat zijn klanten niet langer mee willen in die race. De meeste softwarefabrikanten kampen met hetzelfde probleem. Een ander voorbeeld is Microsoft, dat vaststelt dat veel Windows-gebruikers liever XP of nog oudere versies van Windows blijven gebruiken, eerder dan deze in te ruilen voor Vista. De grote vraag is nu of die gebruikers in de toekomst wel zullen omschakelen naar Windows 7... Een probleem is alleszins dat veel nieuwe softwareupdates een opwaardering van de computer vereisen vooraleer ze kunnen werken. Mijn eigen, amper twee jaar oude Dell-laptop bijvoorbeeld, kan Vista niet aan, zelfs niet als ik hem uitbreid naar zijn maximale RAM-geheugen. Laat staan dat ik op diezelfde computer Adobe Creative Suite 4 zou kunnen gebruiken. Ook veel Microsoft Office-gebruikers blijken niet op de meeste recente Office 2007/2008-software over te schakelen. In plaats daarvan blijven ze oudere Office-versies gebruiken. Dat laatste ondervind ik vaak aan den lijve. Wanneer ik artikelen verstuur die ik met de meest recente Microsoft Word-versie heb bewaard als .docx-bestanden, kunnen de eindredacties van de magazines waarvan ik columnist ben deze vaak niet openen. Ik moet deze artikelen dan eerst converteren naar het standaard .doc-formaat uit een oudere Office-versie.'Open source' als alternatiefDe kredietcrisis zal volgens mij leiden tot een grondige heroriëntatie in de manier waarop we software kopen en gebruiken. Het is heel goed mogelijk dat de kosten van zowel het kopen als het upgraden van software, in de toekomst als onnodige kosten zullen worden bestempeld. Er zijn tegenwoordig namelijk alternatieven voorhanden voor de betalende software van grote leveranciers. Zelfs voor veelzijdige kantoorapplicaties als Microsoft Office, en voor grafische ontwerpprogramma's zoals Adobe Creative Suite en QuarkXpress. Voor al die toepassingen bestaan er inmiddels alternatieven in de vorm van 'open source'-software (OSS). In de kantooromgeving is Open Office een alternatief voor de functionaliteiten van Microsoft Office, met mogelijkheden voor bijvoorbeeld tekstverwerking en DTP, presentaties, illustraties en diagrammen, spreadsheets en databasecreatie.Voor uitgevers zijn er op het gebied van paginaopmaak alternatieven voor Adobe InDesign en QuarkXpress met producten als Xclamation, Passeportout en Scribus. Verder zien we in de markt ook OSS-producten zoals de Firefox-browser en de e-mailapplicatie Thunderbird. De meeste OSS-toepassingen draaien op diverse besturingssystemen en zijn verkrijgbaar in meerdere talen.Dit leidt tot de vraag wat er gaat gebeuren als budgetten krapper worden en uitgevers zouden gaan nadenken over kostenbesparingen. Het eerste wat ze gaan doen, is stoppen met het updaten van hun softwareprogramma's. Voor diegenen onder ons die al met computers werken sinds de tijd dat IBM de enige oplossing was, Intel nog niet bestond en Bill Gates nog op de kleuterschool zat, luidde het credo 'als het niet kapot is, hoef je het niet te maken.' Als je geïmplementeerde software werkt, waarom zou je deze dan inwisselen voor een nieuwe versie die je nieuwe mogelijkheden biedt waar je niet zelf om gevraagd had en die je misschien een tijdlang ergernis oplevert tot hij correct werkt? De volgende vraag die zich opdringt bij de overweging van een nieuw systeem is of je bereid bent om te betalen voor een softwarelicentie voor pakweg '200 stoelen', ofwel liever helemaal niets betaalt door te kiezen voor OSS-toepassingen zoals Scribus en Open Office.Toegegeven, op dit moment missen de meeste OSS-toepassingen nog de fantastische grafische gebruikersinterfaces van de leidende fabrikanten, en lijken deze programma's misschien meer op oudere versies van die bekende commerciële software. In de praktijk zien we echter dat die commerciële pakketten steeds meer worden geïntegreerd in en gekoppeld aan andere softwaresystemen. Er zijn bijvoorbeeld veel leveranciers die pakketten als Adobe Creatieve Suite of Quark Xpress integreren in complete systemen. Het zal ongetwijfeld niet zo lang duren voordat systeemintegrators ook OSS-toepassingen gaan integreren in totaaloplossingen. Zo'n scenario zou tot grote problemen leiden voor bedrijven als Adobe en Microsoft. Hun businessmodel steunt nu immers veel meer op de verkoop van upgrades, dan op de ontwikkeling van nieuwe applicaties. Wanneer hebben deze bedrijven eigenlijk voor het laatst een nieuwe softwareapplicatie ontwikkeld? Het laatste echt nieuwe product van Adobe was InDesign. De meeste nieuwe applicaties van Adobe zijn te danken aan acquisities zoals die van Macromedia. Hetzelfde geldt voor Microsoft, dat de laatste tijd ook maar weinig echt nieuwe applicaties heeft gelanceerd. Misschien zijn er geen revolutionaire applicaties te ontwikkelen of ontbreekt het deze bedrijven aan visionairs die geen nieuwe mogelijkheden kunnen ontdekken? Batterij programmeursIn die context moet ik me wel afvragen of de software-zeepbel misschien uit elkaar aan het spatten is? Is er nog wel een toekomst voor een bedrijf waarvan het businessmodel voornamelijk is gebaseerd op het verkopen van upgrades, in plaats van op de ontwikkeling van nieuwe toepassingen? Zullen OSS-toepassingen in de toekomst, wanneer de economische crisis misschien nog harder toeslaat, vaker als alternatief worden overwogen door bedrijven die hun softwareinfrastructuur willen actualiseren of uitbreiden? Er is tegenwoordig op de internationale markt alleszins een hele batterij goedkope programmeurs beschikbaar, waarvan velen ongetwijfeld in staat zijn om OSS-toepassingen beter aan te passen aan de wensen van hun opdrachtgevers en ze te integreren in bestaande netwerken. Zulke programmeurs zijn bijvoorbeeld te vinden op websites als http://www.rentacoder.com.Ik zeg absoluut niet dat OSS grote ERP-oplossingen zoals SAP en Oracle gaat vervangen. Maar als het gaat om applicaties voor thuiswerkers en kleine kantoren, of om nieuwe programma's voor tekstverwerking, spreadsheet, grafische vormgeving of pagina-opmaak, dan kan de lokroep van gratis OSS heel verleidelijk zijn. Want hoeveel van de gebruikers die ik spreek, gebruiken meer dan 10% van de mogelijkheden van hun software? Wat zouden zij doen mochten ze een gratis of goedkoop alternatief vinden waar ze voldoende mee kunnen? Wat we hoedanook zien, is dat grote bedrijven kijken hoe ze kunnen besparen op IT. Een van de eerste zakelijke gebruikers van OSS, was investeringsmaatschappij E*Trade. Eind 2002 was de besparing opgelopen tot 9,8 miljoen euro per jaar door het gebruik van dergelijke software. Een artikel in BusinessWeek van 1 december 2008 bevestigde dat veel bedrijven naar OSS kijken om grote besparingen te realiseren op ICT-gebied.'Cloud computing'In dit artikel heb ik nog niet eens rekening gehouden met waarschijnlijke technologische veranderingen in de toekomst. Daar krijgen we mee te maken als we zullen opschuiven naar een meer internetgebaseerd computergebruik, dat grotendeels wordt betaald door advertenties. 'Cloud computing' zal veel gebruiken maken van OSS-toepassingen en de Google-benadering van het computergebruik zal grotendeels worden betaald door adverteren naar doelgroep. De uitdaging voor grote softwarefabrikanten wordt nieuwe markten te vinden, wanneer grote klanten stoppen met hun reguliere updates en meer gaan kijken naar alternatieve benaderingen van zakendoen. Als bedrijven als Adobe en Microsoft er niet in slagen om echt nieuwe applicaties op de markt te brengen, zal de software-zeepbel heel waarschijnlijk uiteenspatten.