In sommige gevallen maakt de bedrijfsnaam, zoals die van het Amerikaanse Consolidated Graphics, zelfs duidelijk hoe de onderneming tot stand gekomen is. Consolidatie is vaak een logisch gevolg van de bestaande overcapaciteit. Vermits de zwakste bedrijven vaak proberen te overleven door hun prijzen te verlagen, zien alle bedrijven zich verplicht om hun kosten te beperken. In die omstandigheden ligt het voor de hand dat de sterkste bedrijven de zwakkere broertjes gaan overnemen om hun eigen prijsniveau en marktpositie te beschermen.

In Europa en vooral in het VK is de consolidatie in het segment van de tijdschriftendrukkers al een tijdje bezig, na een periode van snelle groei waarin veel tijdschriftendrukkers zwaar in nieuwe persen geïnvesteerd hadden in een poging om hun activiteiten uit te breiden. Dat en de inkrimping van de tijdschriftenmarkt in de loop van de jaren hebben ertoe geleid dat een aantal grote tijdschriftendrukkers over kop gegaan is, terwijl er tegelijk een consolidatiebeweging op gang kwam. Het voorlopig laatste en grootste consolidatiedossier waarbij Britse tijdschriftendrukkers betrokken zijn, is van bijzonder recente datum. St Ives Group, een van de grootste drukkersgroepen in de VK, ging ermee akkoord zijn tijdschriftenafdeling voor 20 miljoen £ te verkopen aan Walstead Investments. St Ives Web beschikt over drie grote productievestigingen (offsetrotatie) waar bijna 700 mensen aan de slag zijn en die over het voorbije boekjaar een omzet van 70,5 miljoen £ boekten. Daarop leed de groep een verlies van 5,1 miljoen £.

Walstead Investments werd in 2008 opgericht met het oog op de overname van Wyndeham, een Engelse drukker in moeilijkheden. Vervolgens ging de investeringsgroep op overnamepad en kocht ze in juli 2009 Southernprint over van Newsquest. En in oktober 2010 nam Walstead nog Apple Web over van de Trader Media Group. Met de overname van St Ives Web wordt Walstead de grootste offsetrotatiedrukker in het VK. De groep produceert 72 weekbladen en 712 maand- en andere gespecialiseerde bladen. De totale omzet zal ongeveer 150 miljoen £ bedragen, wat volgens de groep goed is voor een marktaandeel van 25% in het VK.

De toekomst van de Europese tijdschriften- en catalogidrukkers ligt echter niet per definitie in de consolidatie. Nog maar net raakte bekend dat Polestar, de grootste drukkersgroep van het VK met een jaaromzet van ongeveer 300 miljoen £, in handen van het Amerikaanse Sun Capital Holdings gekomen is. Die investeringsmaatschappij had naar verluid ongeveer ook 20 miljoen £ over voor de drukker. Polestar valt misschien in de categorie 'te groot om failliet te gaan'. Dit is immers al de derde financieringsronde van Polestar en als mijn geheugen me niet bedriegt, heeft de groep nooit winst gemaakt sinds ze in 1998 ontstaan is door de consolidatie van twee andere drukgroepen. In 2006 verloren de investeerders 700 miljoen £ in een eerdere herstructurering - de consolidatie was blijkbaar in dit geval toch niet het wondermiddel. Polestar heeft de voorbije jaren bovendien enorm geïnvesteerd in de diepdrukmarkt en daarbij een aanzienlijke overcapaciteit gecreëerd zodat de bedrijfsmarges onder druk kwamen te staan.

In de periode waarin Polestar een nieuwe financiering kreeg, kenden twee van zijn grootste concurrenten op de diepdrukmarkt, Roto Smeets in Nederland en de Schlott Gruppe in Duitsland, op hun beurt financiële moeilijkheden. Roto Smeets zou overgenomen worden door een van zijn aandeelhouders, Riva Investments, die het bedrijf van de beurs wou halen. Riva trok echter zijn bod in nadat het de cijfers van Roto Smeets over het eerste kwartaal onder ogen gekregen had en nadat er geen akkoord over een nieuw overnamebod gevonden kon worden. De activiteiten van de Schlott Gruppe leden de voorbije twee jaar zwaar onder het failliet van het postorderbedrijf Quelle en van andere klanten. De omzet van Schlott viel van een piek van 600 miljoen € terug tot net iets meer dan 200 miljoen € over de eerste negen maanden van het huidige boekjaar. Met als gevolg dat de onderneming insolvabel verklaard werd nadat ze er niet in geslaagd was steun te vinden voor haar herstructureringsprogramma. De beheerder van Schlott heeft drie maanden om nieuwe aandeelhouders te vinden of om de onderdelen apart te verkopen.

De consolidatie en herfinanciering van Walstead en Polestar en de financiële moeilijkheden van Roto Smeets en Schlott zullen wellicht de noodzakelijke reorganisatie van de rotatieoffset en de diepdruk in Europa versnellen. De problemen van die bedrijven vinden hun oorsprong in de aanzienlijke overcapaciteit, de kleine bedrijfsmarges, de daling in de vraag (tijdschriften en catalogi tellen almaar minder pagina's) en de groei van nicheproducten met kleine oplagen.

Kunnen we ervan uitgaan dat de consolidatie en de herfinanciering voortgaan? Misschien. Barry Hibbert, sinds 2001 de CEO van Polestart die het bedrijf in en doorheen elke herstructurering geleid heeft, stelde dat de nieuwe aandeelhoudersstructuur het bedrijf in staat zou stellen om aan de volgende consolidatiegolf deel te nemen - een golf die volgens hem noodzakelijk is. Persoonlijk verwacht ik daar niet veel heil van gezien het teleurstellende parcours van Hibbert en zijn ploeg die er niet in geslaagd zijn om een winstgevende activiteit te creëren waar ook de aandeelhouders tevreden over zijn.

In de toekomst echter zal wellicht niemand aan de consolidatiebeweging kunnen ontsnappen - net als de diepdruk en de rotatieoffset zullen ook heel wat andere takken van de grafische industrie met die trend moeten leren leven. Consolideren lijkt het middel om de concurrentiekracht te behouden en te kunnen investeren. En dat geldt net zo goed voor drukkers van boeken en direct mail als voor tijdschriften- en catalogidrukkers. Kleinere drukkers zullen op hun beurt naar een nichemarkt moeten zoeken waarin ze zich kunnen specialiseren. Buiten die niches wordt het immers moeilijk om met de grote 'supergroepen' van geconsolideerde drukkers te concurreren, welke groepen dat ook mogen zijn en waar ze ook gevestigd zijn.

In sommige gevallen maakt de bedrijfsnaam, zoals die van het Amerikaanse Consolidated Graphics, zelfs duidelijk hoe de onderneming tot stand gekomen is. Consolidatie is vaak een logisch gevolg van de bestaande overcapaciteit. Vermits de zwakste bedrijven vaak proberen te overleven door hun prijzen te verlagen, zien alle bedrijven zich verplicht om hun kosten te beperken. In die omstandigheden ligt het voor de hand dat de sterkste bedrijven de zwakkere broertjes gaan overnemen om hun eigen prijsniveau en marktpositie te beschermen. In Europa en vooral in het VK is de consolidatie in het segment van de tijdschriftendrukkers al een tijdje bezig, na een periode van snelle groei waarin veel tijdschriftendrukkers zwaar in nieuwe persen geïnvesteerd hadden in een poging om hun activiteiten uit te breiden. Dat en de inkrimping van de tijdschriftenmarkt in de loop van de jaren hebben ertoe geleid dat een aantal grote tijdschriftendrukkers over kop gegaan is, terwijl er tegelijk een consolidatiebeweging op gang kwam. Het voorlopig laatste en grootste consolidatiedossier waarbij Britse tijdschriftendrukkers betrokken zijn, is van bijzonder recente datum. St Ives Group, een van de grootste drukkersgroepen in de VK, ging ermee akkoord zijn tijdschriftenafdeling voor 20 miljoen £ te verkopen aan Walstead Investments. St Ives Web beschikt over drie grote productievestigingen (offsetrotatie) waar bijna 700 mensen aan de slag zijn en die over het voorbije boekjaar een omzet van 70,5 miljoen £ boekten. Daarop leed de groep een verlies van 5,1 miljoen £. Walstead Investments werd in 2008 opgericht met het oog op de overname van Wyndeham, een Engelse drukker in moeilijkheden. Vervolgens ging de investeringsgroep op overnamepad en kocht ze in juli 2009 Southernprint over van Newsquest. En in oktober 2010 nam Walstead nog Apple Web over van de Trader Media Group. Met de overname van St Ives Web wordt Walstead de grootste offsetrotatiedrukker in het VK. De groep produceert 72 weekbladen en 712 maand- en andere gespecialiseerde bladen. De totale omzet zal ongeveer 150 miljoen £ bedragen, wat volgens de groep goed is voor een marktaandeel van 25% in het VK. De toekomst van de Europese tijdschriften- en catalogidrukkers ligt echter niet per definitie in de consolidatie. Nog maar net raakte bekend dat Polestar, de grootste drukkersgroep van het VK met een jaaromzet van ongeveer 300 miljoen £, in handen van het Amerikaanse Sun Capital Holdings gekomen is. Die investeringsmaatschappij had naar verluid ongeveer ook 20 miljoen £ over voor de drukker. Polestar valt misschien in de categorie 'te groot om failliet te gaan'. Dit is immers al de derde financieringsronde van Polestar en als mijn geheugen me niet bedriegt, heeft de groep nooit winst gemaakt sinds ze in 1998 ontstaan is door de consolidatie van twee andere drukgroepen. In 2006 verloren de investeerders 700 miljoen £ in een eerdere herstructurering - de consolidatie was blijkbaar in dit geval toch niet het wondermiddel. Polestar heeft de voorbije jaren bovendien enorm geïnvesteerd in de diepdrukmarkt en daarbij een aanzienlijke overcapaciteit gecreëerd zodat de bedrijfsmarges onder druk kwamen te staan. In de periode waarin Polestar een nieuwe financiering kreeg, kenden twee van zijn grootste concurrenten op de diepdrukmarkt, Roto Smeets in Nederland en de Schlott Gruppe in Duitsland, op hun beurt financiële moeilijkheden. Roto Smeets zou overgenomen worden door een van zijn aandeelhouders, Riva Investments, die het bedrijf van de beurs wou halen. Riva trok echter zijn bod in nadat het de cijfers van Roto Smeets over het eerste kwartaal onder ogen gekregen had en nadat er geen akkoord over een nieuw overnamebod gevonden kon worden. De activiteiten van de Schlott Gruppe leden de voorbije twee jaar zwaar onder het failliet van het postorderbedrijf Quelle en van andere klanten. De omzet van Schlott viel van een piek van 600 miljoen € terug tot net iets meer dan 200 miljoen € over de eerste negen maanden van het huidige boekjaar. Met als gevolg dat de onderneming insolvabel verklaard werd nadat ze er niet in geslaagd was steun te vinden voor haar herstructureringsprogramma. De beheerder van Schlott heeft drie maanden om nieuwe aandeelhouders te vinden of om de onderdelen apart te verkopen.De consolidatie en herfinanciering van Walstead en Polestar en de financiële moeilijkheden van Roto Smeets en Schlott zullen wellicht de noodzakelijke reorganisatie van de rotatieoffset en de diepdruk in Europa versnellen. De problemen van die bedrijven vinden hun oorsprong in de aanzienlijke overcapaciteit, de kleine bedrijfsmarges, de daling in de vraag (tijdschriften en catalogi tellen almaar minder pagina's) en de groei van nicheproducten met kleine oplagen. Kunnen we ervan uitgaan dat de consolidatie en de herfinanciering voortgaan? Misschien. Barry Hibbert, sinds 2001 de CEO van Polestart die het bedrijf in en doorheen elke herstructurering geleid heeft, stelde dat de nieuwe aandeelhoudersstructuur het bedrijf in staat zou stellen om aan de volgende consolidatiegolf deel te nemen - een golf die volgens hem noodzakelijk is. Persoonlijk verwacht ik daar niet veel heil van gezien het teleurstellende parcours van Hibbert en zijn ploeg die er niet in geslaagd zijn om een winstgevende activiteit te creëren waar ook de aandeelhouders tevreden over zijn. In de toekomst echter zal wellicht niemand aan de consolidatiebeweging kunnen ontsnappen - net als de diepdruk en de rotatieoffset zullen ook heel wat andere takken van de grafische industrie met die trend moeten leren leven. Consolideren lijkt het middel om de concurrentiekracht te behouden en te kunnen investeren. En dat geldt net zo goed voor drukkers van boeken en direct mail als voor tijdschriften- en catalogidrukkers. Kleinere drukkers zullen op hun beurt naar een nichemarkt moeten zoeken waarin ze zich kunnen specialiseren. Buiten die niches wordt het immers moeilijk om met de grote 'supergroepen' van geconsolideerde drukkers te concurreren, welke groepen dat ook mogen zijn en waar ze ook gevestigd zijn.