24 februari 2022 zullen we ons niet herinneren als de dag waarop de staking in de Finse fabrieken van UPM verlengd werd, maar als de dag waarop Rusland Oekraïne binnenviel. Sindsdien is Europa in shock en heeft het conflict impact op de activiteiten van de Europese, Oekraïense en Russische papiermakers. Op dit moment zijn het vooral de klanten in de conflictzone en de verpakkingssector die de gevolgen van de oorlog voelen.

Productie van pulp en papier in Oekraïne is stopgezet

Op 24 februari hebben haast alle Oekraïense pulp- en papierfabrieken hun productie in de loop van de dag stopgezet. Eduard Litvak, algemeen directeur van UkrPapir (de Oekraïense vereniging van de pulp- en papierindustrie), legde uit dat de militaire operaties die in heel het land plaatsvonden, de logistieke ketens verbroken hadden en ernstige gevaren voor alle medewerkers inhielden. Om de veiligheid van de werknemers niet in gevaar te brengen, werden de fabrieken tijdelijk gesloten. Voorlopig werd nog geen schade aan de productievestigingen gemeld. Op 25 februari kondigde de groep Mondi uit het Verenigd Koninkrijk aan dat de productie van Mondi Bags, een fabriek voor papieren zakken in Lviv, voor onbepaalde tijd stilgelegd werd om de medewerkers te beschermen. De fabriek Mondi Syktyvkar, in de hoofdstad van Komi, een autonome republiek in Rusland, blijft wel zonder enige beperking voortwerken. De activiteiten van Mondi in Rusland vertegenwoordigen ongeveer 12 procent van de omzet van de groep - het gaat om een geïntegreerde pulpfabriek, een fabriek voor verpakkingspapier en een fabriek voor fijn niet-gestreken papier. Volgens Mondi werken die bedrijven in de eerste plaats voor de binnenlandse markt en zijn ze op het ogenblik allemaal operationeel.

Scandinavische papiermakers stoppen hun activiteiten in Rusland

De voorbije week heeft de Fins-Zweedse papiermaker Stora Enso al zijn productie- en verkoopactiviteiten in Rusland tot nader bericht stilgelegd. Stora Enso stopt ook met de import uit Rusland en met de export naar dat land. Anica Bresky, die aan het hoofd staat van Stora Enso, zegt alle sancties tegen Rusland te ondersteunen. De groep Stora Enso stelt in Rusland ongeveer duizend mensen tewerk en exploiteert er drie verpakkingsfabrieken (golfkarton) en twee zagerijen. Het aandeel van de Russische activiteiten in de totale verkoop van de groep wordt op ongeveer drie procent geraamd. Volgens Stora Enso is de impact op de verkoop en de Ebit niet significant te noemen.

De Finse papiermaker UPM heeft eveneens aangekondigd dat het zijn leveringen in Rusland 'voor het ogenblik' stopzet. "Hoewel de bosbouwindustrie niet direct door de internationale sancties geviseerd wordt, kunnen de sancties tegen de financiële sector een impact hebben op de activiteiten en transacties van UPM of van zijn klanten in Rusland. De volledige impact van de maatregelen en van de huidige en eventuele tegenmaatregelen zullen we pas kennen naarmate de situatie evolueert", verklaart UPM in een persbericht. UPM heeft werknemers, klanten en leveranciers in Rusland en Oekraïne, maar de blootstelling van het bedrijf aan die markten is beperkt. De gecumuleerde omzet in die twee landen vertegenwoordigde in 2021 twee procent van de totale omzet van de groep. UPM Raflatac (etiketten) bezit een distributiecentrum in de buurt van Kiev waar dertien mensen werken en dat tot nader bericht gesloten is. UPM bezit ook een spaanderplaatfabriek in Chudovo die blijft werken. In 2021 kwam minder dan tien procent van het hout dat UPM in Finland verwerkt, uit Rusland.

Metsä Group, de Finse concurrent van UPM, heeft eveneens de activiteiten in Rusland stopgezet - meer bepaald de bevoorrading met hout uit Rusland. De groep exploiteert een zagerij in Svir, in de buurt van het Russische Leningrad. Die vestiging heeft een capaciteit van 285.000 vierkante meter waarvan 95 procent voor de export bestemd is. "De bevoorrading met hout van de zagerij in het Russische Svir en de invoer van Russisch hout voor de Finse en Zweedse fabrieken van Metsä Group zijn stilgelegd", verklaarde de groep in een persbericht. Metsä Group gaf geen verklaring voor die productiestop in Rusland en maakte ook geen gewag van een eventuele band met het conflict in Oekraïne.

Arctic Paper Group, de Poolse papierproducent die het merk Munken op de markt brengt, verwacht dat de verkoop in Rusland en Wit-Rusland tot nul terugvalt. Dat meldt alvast de Poolse nieuwssite Bankier.pl. De verkoop in de landen vertegenwoordigt maar 1,7 procent van de omzet. Volgens Michal Jarczynski, de CEO van Arctic Paper, zullen beperkingen op de handel met die landen de resultaten van de Arctic Paper Group niet beïnvloeden. Overigens, de volumes zouden naar klanten in West-Europa kunnen gaan waar de vraag naar papier hoog is.

Dreiging voor energieprijzen

In Zweden heeft de nationale vereniging van de bosbouwindustrie haar ongerustheid uitgesproken over de impact van de oorlog op de economie. "Niet alleen het menselijk lijden zal groot zijn, maar ook de economische schade. Vandaag al worden de internationale financiële markten en de energieprijzen zwaar getroffen. Onze leden werken in een internationale markt. En een sterk verzwakte internationale economie zal zware gevolgen hebben voor de hele Europese industrie", onderstreepte Viveka Beckeman op 1 maart. Viveka Beckeman is de algemeen directeur van de Zweedse federatie van de bosbouwindustrie.

In Italië vreest Assocarta, de Italiaanse vereniging van papierproducenten, voor de indirecte gevolgen van het conflict in Oekraïne. Op een ogenblik waarop de gasprijzen al hoog zijn, kan de oorlog in Oekraïne tot nieuwe prijsverhogingen leiden. "We zijn niet bevreesd voor directe gevolgen op de papierhandel, maar wel voor de indirecte gevolgen van de uitsluiting van Rusland uit het internationale betalingssysteem en voor beperkingen op de beschikbaarheid van gas", verklaarde Massimo Medugno, algemeen directeur van Assocarta, aan het nieuwsmedium Euwid. "Italië - en Europa - is sterk afhankelijk van Russisch gas. Ik vermoed dat Italië de invoer van gas uit het zuiden zal verhogen, door gebruik te maken van de gasleidingen onder de Adriatische zee en van die vanuit Libië en Algerije. Onze regering heeft beslist om indien nodig steenkool in de elektrische centrales te gebruiken, zoals een medicijn in geval van ziekte", voegde hij daar nog aan toe. In een interview met Euwid verwacht de CEPI ook een stijging van de energiekosten: "De Green Deal van de Europese Commissie en de doelstelling om in 2050 klimaatneutraal te zijn - die de CEPI onderschrijft - zullen tot een verhoging van de energieprijs en de koolstofkosten leiden. De oorlog in Oekraïne en de sancties die daarmee gepaard gaan, versterken die trend nog en zullen de energieprijs, die vandaag al een erg hoog niveau bereikt heeft, nog omhoog duwen."

Beatrice Klose, secretaris-generaal van Intergraf, liet eenzelfde geluid horen toen ze door Grafisch Nieuws om een reactie werd gevraagd: "We zullen ongetwijfeld te maken krijgen met een verdere verhoging van de papierprijs wegens de stijging van de energiekosten als gevolg van de oorlog. De productie van papier vergt veel energie en in oktober 2021 kregen we al te maken met een 'extra energietaks' op de papierprijs."

Impact op de papierbevoorrading

Toen we in december 2021 met professor Didier Van Caillie over de bevoorradingsmoeilijkheden en de papiertekorten spraken, vreesde die dat een gewapend conflict tussen Rusland en Oekraïne de zaken nog zou verergeren (GN januari 2022). Volgens Intergraf komt er niet meteen een grote wijziging in de beschikbaarheid van papier en karton dat uit Oekraïne of Rusland ingevoerd wordt - voor de meeste landen gaat het slechts om een bijzonder klein deel van de import. "De invoer van pulp en hout voor de papierproducenten in Europa wordt echter het grote probleem. Bovendien kan het dat andere sectoren die hout verbruiken, ook hun eigen behoeften hebben waardoor de concurrentie voor die grondstof op de Europese markt zal toenemen", meent Beatrice Klose. Volgens de CEPI hebben de uitvoerbeperkingen voor hout die Wit-Rusland, Rusland en Oekraïne ingevoerd hebben, op de Europese import van de voorbije jaren gewogen. Die drie landen zijn goed voor 75 procent van al het hout dat de EU invoert en de beperkingen hebben een grote impact gehad op de markt voor hout en de beschikbaarheid van die grondstof in de EU. En de huidige crisis zal dat probleem niet verhelpen. Daarnaast wordt bijna 700.000 ton papier en karton door Rusland naar de EU uitgevoerd, voornamelijk naar Italië (23%), Duitsland (19%) en Polen (18%). Ongeveer twee derde van dat pakket is voor verpakkingen bestemd. De CEPI wijst er ook op dat de controle bij verschillende grensovergangen strikter verloopt en dat er flessenhalzen ontstaan langs de grens van Oekraïne met verscheidene EU-landen en langs de Russische grens met de Baltische staten. Het internationale zeevervoer voor de kust van Oekraïne ligt volledig stil.

24 februari 2022 zullen we ons niet herinneren als de dag waarop de staking in de Finse fabrieken van UPM verlengd werd, maar als de dag waarop Rusland Oekraïne binnenviel. Sindsdien is Europa in shock en heeft het conflict impact op de activiteiten van de Europese, Oekraïense en Russische papiermakers. Op dit moment zijn het vooral de klanten in de conflictzone en de verpakkingssector die de gevolgen van de oorlog voelen.Op 24 februari hebben haast alle Oekraïense pulp- en papierfabrieken hun productie in de loop van de dag stopgezet. Eduard Litvak, algemeen directeur van UkrPapir (de Oekraïense vereniging van de pulp- en papierindustrie), legde uit dat de militaire operaties die in heel het land plaatsvonden, de logistieke ketens verbroken hadden en ernstige gevaren voor alle medewerkers inhielden. Om de veiligheid van de werknemers niet in gevaar te brengen, werden de fabrieken tijdelijk gesloten. Voorlopig werd nog geen schade aan de productievestigingen gemeld. Op 25 februari kondigde de groep Mondi uit het Verenigd Koninkrijk aan dat de productie van Mondi Bags, een fabriek voor papieren zakken in Lviv, voor onbepaalde tijd stilgelegd werd om de medewerkers te beschermen. De fabriek Mondi Syktyvkar, in de hoofdstad van Komi, een autonome republiek in Rusland, blijft wel zonder enige beperking voortwerken. De activiteiten van Mondi in Rusland vertegenwoordigen ongeveer 12 procent van de omzet van de groep - het gaat om een geïntegreerde pulpfabriek, een fabriek voor verpakkingspapier en een fabriek voor fijn niet-gestreken papier. Volgens Mondi werken die bedrijven in de eerste plaats voor de binnenlandse markt en zijn ze op het ogenblik allemaal operationeel.De voorbije week heeft de Fins-Zweedse papiermaker Stora Enso al zijn productie- en verkoopactiviteiten in Rusland tot nader bericht stilgelegd. Stora Enso stopt ook met de import uit Rusland en met de export naar dat land. Anica Bresky, die aan het hoofd staat van Stora Enso, zegt alle sancties tegen Rusland te ondersteunen. De groep Stora Enso stelt in Rusland ongeveer duizend mensen tewerk en exploiteert er drie verpakkingsfabrieken (golfkarton) en twee zagerijen. Het aandeel van de Russische activiteiten in de totale verkoop van de groep wordt op ongeveer drie procent geraamd. Volgens Stora Enso is de impact op de verkoop en de Ebit niet significant te noemen.De Finse papiermaker UPM heeft eveneens aangekondigd dat het zijn leveringen in Rusland 'voor het ogenblik' stopzet. "Hoewel de bosbouwindustrie niet direct door de internationale sancties geviseerd wordt, kunnen de sancties tegen de financiële sector een impact hebben op de activiteiten en transacties van UPM of van zijn klanten in Rusland. De volledige impact van de maatregelen en van de huidige en eventuele tegenmaatregelen zullen we pas kennen naarmate de situatie evolueert", verklaart UPM in een persbericht. UPM heeft werknemers, klanten en leveranciers in Rusland en Oekraïne, maar de blootstelling van het bedrijf aan die markten is beperkt. De gecumuleerde omzet in die twee landen vertegenwoordigde in 2021 twee procent van de totale omzet van de groep. UPM Raflatac (etiketten) bezit een distributiecentrum in de buurt van Kiev waar dertien mensen werken en dat tot nader bericht gesloten is. UPM bezit ook een spaanderplaatfabriek in Chudovo die blijft werken. In 2021 kwam minder dan tien procent van het hout dat UPM in Finland verwerkt, uit Rusland. Metsä Group, de Finse concurrent van UPM, heeft eveneens de activiteiten in Rusland stopgezet - meer bepaald de bevoorrading met hout uit Rusland. De groep exploiteert een zagerij in Svir, in de buurt van het Russische Leningrad. Die vestiging heeft een capaciteit van 285.000 vierkante meter waarvan 95 procent voor de export bestemd is. "De bevoorrading met hout van de zagerij in het Russische Svir en de invoer van Russisch hout voor de Finse en Zweedse fabrieken van Metsä Group zijn stilgelegd", verklaarde de groep in een persbericht. Metsä Group gaf geen verklaring voor die productiestop in Rusland en maakte ook geen gewag van een eventuele band met het conflict in Oekraïne.Arctic Paper Group, de Poolse papierproducent die het merk Munken op de markt brengt, verwacht dat de verkoop in Rusland en Wit-Rusland tot nul terugvalt. Dat meldt alvast de Poolse nieuwssite Bankier.pl. De verkoop in de landen vertegenwoordigt maar 1,7 procent van de omzet. Volgens Michal Jarczynski, de CEO van Arctic Paper, zullen beperkingen op de handel met die landen de resultaten van de Arctic Paper Group niet beïnvloeden. Overigens, de volumes zouden naar klanten in West-Europa kunnen gaan waar de vraag naar papier hoog is.In Zweden heeft de nationale vereniging van de bosbouwindustrie haar ongerustheid uitgesproken over de impact van de oorlog op de economie. "Niet alleen het menselijk lijden zal groot zijn, maar ook de economische schade. Vandaag al worden de internationale financiële markten en de energieprijzen zwaar getroffen. Onze leden werken in een internationale markt. En een sterk verzwakte internationale economie zal zware gevolgen hebben voor de hele Europese industrie", onderstreepte Viveka Beckeman op 1 maart. Viveka Beckeman is de algemeen directeur van de Zweedse federatie van de bosbouwindustrie.In Italië vreest Assocarta, de Italiaanse vereniging van papierproducenten, voor de indirecte gevolgen van het conflict in Oekraïne. Op een ogenblik waarop de gasprijzen al hoog zijn, kan de oorlog in Oekraïne tot nieuwe prijsverhogingen leiden. "We zijn niet bevreesd voor directe gevolgen op de papierhandel, maar wel voor de indirecte gevolgen van de uitsluiting van Rusland uit het internationale betalingssysteem en voor beperkingen op de beschikbaarheid van gas", verklaarde Massimo Medugno, algemeen directeur van Assocarta, aan het nieuwsmedium Euwid. "Italië - en Europa - is sterk afhankelijk van Russisch gas. Ik vermoed dat Italië de invoer van gas uit het zuiden zal verhogen, door gebruik te maken van de gasleidingen onder de Adriatische zee en van die vanuit Libië en Algerije. Onze regering heeft beslist om indien nodig steenkool in de elektrische centrales te gebruiken, zoals een medicijn in geval van ziekte", voegde hij daar nog aan toe. In een interview met Euwid verwacht de CEPI ook een stijging van de energiekosten: "De Green Deal van de Europese Commissie en de doelstelling om in 2050 klimaatneutraal te zijn - die de CEPI onderschrijft - zullen tot een verhoging van de energieprijs en de koolstofkosten leiden. De oorlog in Oekraïne en de sancties die daarmee gepaard gaan, versterken die trend nog en zullen de energieprijs, die vandaag al een erg hoog niveau bereikt heeft, nog omhoog duwen."Beatrice Klose, secretaris-generaal van Intergraf, liet eenzelfde geluid horen toen ze door Grafisch Nieuws om een reactie werd gevraagd: "We zullen ongetwijfeld te maken krijgen met een verdere verhoging van de papierprijs wegens de stijging van de energiekosten als gevolg van de oorlog. De productie van papier vergt veel energie en in oktober 2021 kregen we al te maken met een 'extra energietaks' op de papierprijs." Toen we in december 2021 met professor Didier Van Caillie over de bevoorradingsmoeilijkheden en de papiertekorten spraken, vreesde die dat een gewapend conflict tussen Rusland en Oekraïne de zaken nog zou verergeren (GN januari 2022). Volgens Intergraf komt er niet meteen een grote wijziging in de beschikbaarheid van papier en karton dat uit Oekraïne of Rusland ingevoerd wordt - voor de meeste landen gaat het slechts om een bijzonder klein deel van de import. "De invoer van pulp en hout voor de papierproducenten in Europa wordt echter het grote probleem. Bovendien kan het dat andere sectoren die hout verbruiken, ook hun eigen behoeften hebben waardoor de concurrentie voor die grondstof op de Europese markt zal toenemen", meent Beatrice Klose. Volgens de CEPI hebben de uitvoerbeperkingen voor hout die Wit-Rusland, Rusland en Oekraïne ingevoerd hebben, op de Europese import van de voorbije jaren gewogen. Die drie landen zijn goed voor 75 procent van al het hout dat de EU invoert en de beperkingen hebben een grote impact gehad op de markt voor hout en de beschikbaarheid van die grondstof in de EU. En de huidige crisis zal dat probleem niet verhelpen. Daarnaast wordt bijna 700.000 ton papier en karton door Rusland naar de EU uitgevoerd, voornamelijk naar Italië (23%), Duitsland (19%) en Polen (18%). Ongeveer twee derde van dat pakket is voor verpakkingen bestemd. De CEPI wijst er ook op dat de controle bij verschillende grensovergangen strikter verloopt en dat er flessenhalzen ontstaan langs de grens van Oekraïne met verscheidene EU-landen en langs de Russische grens met de Baltische staten. Het internationale zeevervoer voor de kust van Oekraïne ligt volledig stil.