De directie van Sappi Europe deelde op 10 oktober aan de vakbonden en het personeel mee dat de fabriek van Lanaken sluit. Ongeveer 550 banen (in voltijdse equivalenten) gaan verloren. Ondanks de veelvuldige periodes van technische werkloosheid in de fabriek van Lanaken was dit voor de personeelsvertegenwoordigers een verrassing. De centrale diensten die in Maastricht gevestigd zijn, zouden ook getroffen worden. Om de harde beslissing te duiden, haalt de directie de marktsituatie aan (die almaar meer onder druk komt te staan) en een strategisch verkeerde keuze om de prijzen te verhogen. Daardoor stapten klanten naar de concurrentie over. Niet alleen de site van Lanaken wordt gesloten, ook de fabriek in het Duitse Stockstadt wordt stilgelegd. Beide bedrijven sluiten in de loop van het eerste trimester van 2024.
Overcapaciteit en stijgende kosten
Ondanks die sluitingen zegt Sappi nog altijd geconfronteerd te worden met een grote overcapaciteit op het vlak van grafisch papier zodat lange en dure periodes van stilstand noodzakelijk zijn. "Hoewel de te grote voorraden van de klanten recent gedaald zijn, is het duidelijk dat de vraag niet naar het vroegere niveau zal terugkeren. Dat gegeven en de prijsstijging van de grondstoffen bevestigen ons in onze mening dat die situatie, die door factoren buiten onze wil om veroorzaakt is, in de nabije toekomst niet zal veranderen", verklaarde Marco Eikelenboom, de CEO van Sappi Europe.
Om de sluiting van de fabriek in Lanaken te verklaren, verwees Sappi ook naar de internationale economische recessie waar nog geen einde aan komt en die 'harder is dan verwacht', naar de terugval van de markten en naar de onzekere geopolitieke situatie. "Daardoor komt Sappi, vooral in Europa, sterk onder druk te staan." Om een echt veerkrachtige onderneming te creëren, weegt Sappi de toekomst van alle facetten van het bedrijf af tegen de marktdynamiek en de marktsegmenten die in de toekomst het sterkst zullen zijn. "We onderzoeken de beste manier om de algemene vaste en andere kosten te verminderen."
Voorrang aan verpakkingen
Steve Binnie, de CEO van Sappi Limited, stelde op zijn beurt: "Sappi blijft zich op de markt positioneren om de strategische doelstelling Thrive25 van onze groep op het vlak van groei en rendement te realiseren. Het is meer bepaald de bedoeling om de blootstelling aan het segment van het grafisch papier te verminderen en tegelijk de positie van Sappi in segmenten zoals die van de verpakkingen, de speciale papieren, de pulp en de biomaterialen te versterken. De recente investeringen in onze industriële activiteiten in Zuid-Afrika, Amerika en Europa getuigen van die prioriteit. We blijven de leefbaarheid van al onze activiteiten onderzoeken en waar nodig aanpassingen doorvoeren."
Voor Sappi bestaat de prioriteit in Europa erin om het segment van de verpakkingen en speciale papieren te ontwikkelen, meer bepaald de flexibele verpakkingen, de functionele papieren, de zelfklevende etiketten, enzovoort.
Vlaanderen vordert 14,2 miljoen euro terug
Vlaams minister van Arbeid, Economie en Innovatie, Jo Brouns, wil tot 14,2 miljoen euro die de fabriek in Lanaken als ondersteuning ontvangen heeft, recupereren. "In totaal kan 14,2 miljoen euro potentieel gerecupereerd worden", aldus Bram Bombeek, de woordvoerder van de minister. Het gaat om 11,8 miljoen euro steun die verleend werd via het mechanisme om energie-intensieve bedrijven te ondersteunen, en om 2,4 miljoen euro steun om een strategische transformatie door te voeren. Jo Brouns vraagt ook om een speciale task force op te richten.
Fabrieken in Lanaken en Stockstadt
De Sappi-fabriek in Lanaken heeft een capaciteit van 165.000 ton pulp per jaar en produceert 530.000 ton gestreken houtvrij papier per jaar. De fabriek van Stockstadt vervaardigt 145.000 ton pulp per jaar en 220.000 ton houtvrij gestreken en niet-gestreken papier. Die papiersoorten worden hoofdzakelijk op de Europese grafische markt verkocht. Sappi Europe telt op het ogenblik 10 fabrieken, 15 verkoopkantoren en 5.500 medewerkers en produceert de merken Magno, Quatro, Vantage, Royal, Galerie, GalerieArt (allemaal grafische papieren).
Onzekerheid over toekomst van het Limburgse industriële weefsel
In Lanaken was Sappi de grootste werkgever en voor Kerstmis moet een stevig sociaal plan met de vakbonden afgesproken worden. Sappi wil ook de magazijnruimtes verkopen om een nieuwe economische activiteit op de site mogelijk te maken. De onafhankelijke werkgeversorganisatie VKW Limburg zegt echter ongerust te zijn over de toekomst van het Limburgse industriële weefsel. Ruben Lemmens, algemeen directeur van VKW Limburg, reageerde al op de sluiting van de fabriek van Sappi: "Die sluiting vloeit jammer genoeg voort uit de situatie waarvoor we al sinds lang waarschuwen en we willen een overduidelijk signaal uitsturen dat het echt hoog tijd is om onze productiebedrijven te ondersteunen en om de concurrentiepositie van onze bedrijven die internationaal actief zijn, te versterken." De werkgeversorganisatie wijst op verschillende problemen: de structurele verhoging van de loonkosten (+26% op vier jaar), de almaar strengere vergunningen, de hogere energiekosten dan in de naburige regio's, en de administratieve lasten die voortdurend zwaarder worden. Ruben Lemmens waarschuwt voor wat er komt als niets gebeurt: "De teleurstellingen zullen zich opstapelen. We krijgen almaar meer alarmsignalen van onze leden en wat we van andere, vaak internationale bedrijven horen, is lang niet gunstig."