De identiteit van het boek weerspiegeld in de omslag

Het is een gemeenplaats, maar wat mooi oogt, verkoopt goed. Zo moet ook de verpakking, de omslag van een boek de lezer zin geven om te stoppen, het boek even in de hand te nemen en het uiteindelijk te kopen. Zelfs boekhandelaars laten zich door hun eerste indruk leiden en geven boeken met een verzorgde omslag gemakkelijker een plaats in de etalage of op een display. Het voorblad van de omslag heeft niet alleen een informatieve functie, maar wordt ook een marketinginstrument waarbij het beeld van de omslag gebruikt wordt om het boek te promoten, om het een uniek gezicht te geven. Voor uitgevers die vooral op de online verkoop en de digitale marketing inzetten, wordt de omslag zelfs nog belangrijker. De omslag zal immers bekeken worden op online verkoopsites, op sociale media, op blogs, enz. In een fysieke omgeving komen daar nog andere aspecten bij die de visuele impact van het boek aanvullen - de manier waarop het boek aanvoelt plus de vorm en de verscheidenheid van de drukdragers. De graficus speelt een belangrijke rol bij het tot stand komen van een goede omslag en zou ideaal gesproken al bij de eerste briefing aanwezig moeten zijn. Volgens Françoise Geoffroy-Bernard, specialiste op het vlak van de boekmarketing en consultant bij Axiales, bestaan er drie belangrijke manieren om het voorblad van een omslag te creëren: - de omslag met informatieve tekst, waarbij de hiërarchie van de opgenomen informatie erg belangrijk is; - de omslag met grafische tekst, waarbij de typografie een grafisch element op zichzelf wordt en waar het beeld overbodig wordt; - de omslag met beeldtekst waarbij een tekening, een schilderij, een foto gebruikt wordt om een tekst te ondersteunen. In verband met de trends op het vlak van boekomslagen merkt een goed draaiende Belgische boekhandel het volgende op: "De uitgevers doen al maar meer een beroep op de fotografie. Klanten die een mooie foto zien, krijgen zin om het boek vast te nemen en het te bekijken. Er worden ook meer opvallende kleuren gebruikt die in het oog springen. En wikkels worden heel vaak voor pockets gebruikt, vooral door klassieke uitgevers." In Amerika ziet boekontwerpster Meg Reid vergelijkbare trends in de vormgeving van boekomslagen. Voorbeelden: zware en eenmalige typografieën, handgeschreven lettertypes, primaire en regenboogkleuren, materialen of texturen die ontwerpen 'tastbaar' maken - zelfs online - of nog creatieve foto's. Meg Reid merkt ook op dat het ontwerpen van boekomslagen niet meer het exclusieve jachtterrein van uitgevers is: "Bij boeken die in eigen beheer uitgegeven worden, vind je vandaag net zo goed fantastische omslagen als bij boeken van de grootste uitgeverijen. De lat ligt zo hoog dat iedereen zijn best doet". Bij de productie van omslagen stellen Graphius en Brepols op hun beurt niet alleen een grotere aandacht vast voor de afwerkingstechnieken (lamineren, pregen, vernissen enz.), maar ook voor het papier. Een vaststelling die bevestigt wordt door het aanbod in de boekhandel om de hoek: daar trekken romanomslagen in levendige kleuren, geel bijvoorbeeld, of met een bijzonder verzorgde typografie of afwerking onze aandacht. Ook de textuur die door de papierkeuze of de grafische afwerking in het leven geroepen wordt, speelt daarbij een niet onbelangrijke rol. Als blikvanger is de uitgesproken grafische omslag van de roman ' Frankly in love' van David Yoon bijzonder geslaagd te noemen. Die eerste roman van de Koreaans-Amerikaanse auteur vertelt het liefdesverhaal van Frankly, een adolescent die verscheurd wordt door zijn Koreaanse erfenis en zijn Amerikaanse opvoeding. De roman heeft een opmerkelijke omslag in trompe-l'oeil: een werk van de Londense visuele kunstenaar Owen Gildersleeve die zich gespecialiseerd heeft in illustraties en veel met ambachtelijk papier werkt. Owen Gildersleeve die door uitgever Penguin Random House aangesproken werd, kreeg als opdracht een omslag te ontwerpen die de thema's van de roman weerspiegelt, namelijk liefdesverhoudingen en culturele identiteit. En dat via een typografie in 'een energieke en gewaagde stijl' legt hij uit. Om de dubbele identiteit die het hoofdpersonage voelt, weer te geven, had de illustrator het idee om de typografische elementen een meervoudig aspect te geven en een grafische vorm in meerdere lagen te creëren. De letters werden verscheidene keren met een scalpel uitgesneden in papier van verschillende kleur. Die papieren werden vervolgens op elkaar gelegd waarbij ze telkens wat verschoven werden, om diepte en schaduwen te creëren. Tussen de bladen werden stukjes schuimkarton van verschillende diktes geschoven om diverse niveaus in het leven te roepen. Vervolgens fotografeerde Owen de montage bij daglicht om de textuur van het papier te registreren. De op maat gemaakte typografie werd schuin op de omslag geplaatst om een zekere dynamiek te suggereren. Tijdens de productie werd de illustratie nog verrijkt met een spotvernis in reliëf op de uitgesneden letters wat het gevoel van perspectief nog onderstreept. In de Amerikaanse versie is de snede van het boek in diep blauw uitgevoerd. Zodra het boek in 2019 in de VS op de markt kwam, ontstond er een buzz rond. Dat leidde ertoe dat verscheidene internationale uitgeverijen contact met Owen opnamen om linguïstische varianten van de omslag te creëren, onder andere in het Russisch en het Braziliaans Portugees. In België is het boek in februari 2020 bij Albin Michel verschenen. En als kers op de taart werd de omslag van Frankly in love de laureaat in de wedstrijd CommArts Typography 2020. Het volgende beeldoverzicht toont nog andere boekontwerpen die in de Benelux gedrukt, gebonden of ontworpen werden. 'Bonnes Vacances! La trilogie du CSP 2000' van François Chevalier en Jérémy Le Bescont neemt met meer dan 100 pagina's archieffoto's in kleur een plaats in tussen de roman en het salontafelboek. Het werk staat vol met getuigenissen en is het resultaat van een journalistiek onderzoek - dat een jaar lang geduurd heeft - over de geschiedenis van de Franse basketbalclub Limoges CSP. Een club die tussen glorie en neergang schommelde. Om dat verhaal in de verf te zetten, heeft uitgever Entorse er een mooi product van willen maken dat door Graphius gedrukt werd. Het binnenwerk werd in vier kleuren + PMS 1235 gedrukt op het papier Munken Print White 90 g/m2. De omslag op zijn beurt werd in levendig geel (PMS 1235) en donkerrood (PMS 221) gedrukt en van een matte vernis voorzien. De opmerkelijke typografie van de titel die ook in het papier gestempeld werd, bepaalt het ontwerp van de omslag. De kleuren daarvan werden in het binnenwerk (geel) en op de sneden (rood) hernomen. Juni 2020. 304 pagina's. 17 x 23 cm. Maud Vanhauwaert was in 2018-2019 stadsdichter van Antwerpen. In haar boek 'Het Stad in mij', dat in mei 2020 voorgesteld werd, bundelt ze al het werk dat ze in die twee jaar gemaakt heeft plus ook nog ander exclusief materiaal. Het boek is een uitgave van DasMag uit Amsterdam en bestaat in twee versies: een normale en een luxe-editie. De luxe-editie zit in een wit etui dat naar het eerste gedicht dat Maud in de stad Antwerpen voorgedragen heeft, verwijst. Een performance die op de ontroerendste momenten door stiltes (witte ruimtes) onderbroken werd. "Maar als je het boek uit dat foedraal haalt, hou je een 368 pagina's tellende 'kleurbom' vast. De kaften en de paginaranden van het boek zijn gekleurd. Even kleurrijk als de stad." In dit ludieke boek verkent Maud de limieten van de poëzie door zich van papier, tekst en foto's los te maken met behulp van QR-codes waarmee video's opgeroepen kunnen worden. Het omslagpapier is Munken Lynx Rough van 300 g/m2. Voor het binnenwerk wordt hetzelfde papier met een gramgewicht van 150 g/m2 gebruikt. De editie voor de gewone verkoop dient zich aan zonder omslag met een zichtbare binding (rechte, gelijmde rug), terwijl de luxe-editie een omslag en een zogenaamde 'Schweitzer'-rug heeft. Omdat de rug alleen op de laatste binnenpagina gelijmd is, blijft de binding op de rug van het boek zichtbaar. Het voorblad van de omslag van de luxe-editie is geel (PMS 803), het achterblad blauw (PMS 072) en de sneden zijn in het rood uitgevoerd. De eerste druk werd in Slovenië vervaardigd, de tweede in Nederland bij Wilco. 165 x 210 x 40 mm. Bij ' Wanderspace Swerfuimte' van RE-ST architecten (Antwerpen) valt de verpakking met de inhoud samen: dat architectuurboek heeft de vorm en het formaat van een rode baksteen. Het binnenwerk van het baksteenrode boekblok verwoordt een kritische blik op de rol die architecten gespeeld hebben bij de ruimtelijke ordening en de overbodige groei van het gebouwenpatrimonium. Dit werk is een publicatie van Nai 010 publishers, een Rotterdamse uitgever die in architectuur, kunst en design gespecialiseerd is. Het boek is gedrukt op een houtvrij niet-gestreken papier in gebroken wit, EOS 2.0 van 90 g/m2. Het boek is voorzien van een stijve omslag waarop een stempeling (blindpreeg op band) aangebracht is om de drie gaten van een baksteen te imiteren. Gepubliceerd in september 2020. 'The New Era. An Hommage to Japan' is een boek van Anne Stijnen, een grafisch ontwerpster uit Nederland, dat via crowdfunding tot stand gekomen is. Na haar studies volgde Anne het artistieke programma 3331 Arts Chiyoda in Tokyo. In twee maanden heeft ze daar vijf kunstwerken vervaardigd en tal van foto's genomen die tot een tentoonstelling geleid hebben. Terug in Nederland wou ze een publicatie uitbrengen met al haar werken die ze in haar studio in Tokyo vervaardigd had. Om de productiekosten te dekken, heeft ze op Voordekunst.nl een crowdfundingcampagne gelanceerd. Ze had op 7.000 euro gerekend, het werden er 8.000. De Japanse inspiratie is ook terug te vinden in het ontwerp van het boek met zijn kenmerkende typografie en binding. Dat laatste element - een realisatie van Brepols - combineert garenloos koudlijm met de Japanse papiervouwtechniek. Het fotoboek zelf heeft een Amerikaanse wikkelomslag meegekregen. ' Les mots perdus' is een vertaling van het Engelse boek ' The Lost Words' van Robert MacFarlane en Jackie Morris dat in 2017 bij Penguin verscheen. De Franse vertaling verscheen in september 2020 bij Les Arènes. Die uitgeverij opteerde voor een andere omslag dan de originele, maar behield wel het formaat en de stijve omslag. Het boek bundelt acrostichons (letterdichten of gedichten waarvan de eerste letters van elke regel op zich weer een woord of uitspraak vormen) over vogels en planten die uit de woordenschat van kinderen aan het verdwijnen zijn. Elk gedicht gaat vergezeld van een illustratie. De illustrator Jackie Morris heeft in heel wat tekeningen goudfolie gebruikt. "Voor onze Franse uitgave hebben we ervoor geopteerd om een nieuwe omslag te creëren die zo goed mogelijk een originele tekening van Jackie Morris weergeeft. Meer bepaald door het goud uit haar tekeningen naar voren te halen. Voor ons was het belangrijk om een omslag te creëren die trouw bleef aan de inhoud van het boek en die een sterkere visuele impact heeft dan een witte omslag. Om die reden hebben we Jackie Morris om een nieuwe tekening gevraagd, speciaal voor de Franse markt," legt de uitgever uit. Graficus: Sara Deux. Vierkleurendruk en coldfoil in lijn: Grafische Groep Matthys.