De top 10 van de meest milieuverantwoordelijke drukkerijen in België

Van der Poorten, Daneels Media Group, Albe De Coker, Antilope de Bie, Coldset Printing Partners: deze drukkerijen bieden via hun website een ruime en duidelijke kijk op hun milieu-engagement en scoren daarom in onze ogen het best. Daarna volgen nog Verstraete IML, Grafische Groep Matthys, Snel, Dessain en Artoos. De grote grafische groep Graphius en AZ Print hebben maar net hun plaatsje in het klassement gemist (ze eindigden in ons lijstje op de 11e en 12e plek). Deze rangschikking - voor wat ze waard is - hebben we in de eerste plaats opgesteld om bedrijven enkele tips te geven hoe ze hun milieucommunicatie op het internet kunnen verbeteren.Bij onze zoektocht gingen we uit van de 100 Belgische drukkerijen die de grootste omzet draaien, zoals die in de Trends Top opgenomen zijn. Om het milieu-engagement te achterhalen, onderzochten we in een eerste fase welke websites informatie over milieuaspecten bevatten. We klasseerden de drukkerijen daarbij volgens de visuele impact van de milieucommunicatie. Ook de aanwezigheid van een tabblad dat specifiek aan het milieu gewijd was, speelde een rol. Hoe directer de toegang tot de informatie en hoe sterker de visuele impact, hoe hoger de rangschikking. In dat opzicht is onze top 5 representatief: grote banners, grote titels en tabs op de onthaalpagina trekken meteen de aandacht op het milieu-engagement. Bij Albe De Coker heeft de tab zelfs een groene kleur om zich van de andere te onderscheiden. Ook met de relevantie van het milieubeleid hielden we rekening. Dat stelde ons in staat om drukkerijen tegen elkaar af te wegen. Onder relevantie verstaan we een gedetailleerde en aantrekkelijke communicatie plus initiatieven die verder gaan dan de simpele vermelding van milieulabels zoals FSC/PEFC, Imprim'Vert, ISO14001, enz.Eén drukkerij op twee vermeldt het milieu op haar website, een op drie biedt een directe inkijk in haar milieu-engagement, en een op drie geeft details over haar milieubeleid. Slechts 6% van de drukkerijen verklaart CO2-neutraal te zijn en bewijst dat met het label in kwestie. Dat is het geval bij de helft van onze top 10 (Van der Poorten, Albe De Coker, Daneels, Dessain, Artoos). De enige CO2-neutrale drukkerij buiten het klassement is Bulckens/ZwartOpWit.In het slechtste geval verschijnen op de website alleen de milieulabels (PEFC, FSC, ISO 14001, enz.) en een tab 'Milieu', eventueel nog met een woordje uitleg. In het beste geval krijgt het milieu-engagement van de drukkerij een volwaardige plaats, met een gedetailleerde tekst en aantrekkelijke beelden, al dan niet meteen op de onthaalpagina van de site.Als het milieu-engagement direct zichtbaar is wanneer je op de onthaalpagina van de drukkerij komt, zoals dat in onze top 10 het geval is, zijn de zaken meteen duidelijk. Voor de klant of potentiële klant die snel wil weten of een drukkerij een milieubeleid toepast, betekent dat tijdwinst. Vanuit die optiek is het een minpuntje als je op de webpagina moet scrollen om de informatie te vinden. Een aanrader in onze ogen is wanneer het milieu-engagement ook buiten de website zelf zichtbaar is. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de Luikse drukkerij Snel die op de sociale media actief communiceert over papiersoorten en het milieu. De klanten van de drukkerij krijgen bovendien een kleine brochure die intern vervaardigd is en die komaf maakt met de vooroordelen over de sector. Ook leuk is als we in de rubriek ' News', in de tijdlijn op de website of in het bedrijfstijdschrift informatie over de milieu-inspanningen van de drukkerij aantreffen. Voorbeelden: Artoos dat het certificaat ISO 14001 verkregen heeft of Verstraete IML dat zich in een project voor plasticrecyclage engageert. Sommige drukkerijen zoals Albe De Coker of Van Lijsbetten integreren in hun website zelfs bedrijfsvideo's om duidelijk te maken dat ze op een milieuverantwoorde manier werken.Als het onderdeel 'Milieu' niet direct toegankelijk is, moeten we ernaar op zoek gaan. Wanneer op de onthaalpagina niets over het milieu te vinden is, raak je gewoonlijk wel verder in de rubriek waarin het bedrijf zich voorstelt ('Over ons'). Daar kan een subtab 'Milieu' verscholen zitten. Voor de bezoeker van de website is die aanpak echter minder goed zichtbaar.Duurzaam drukken houdt heel wat meer in dan het gebruik van papier met het FSC-/PEFC-certificaat of van gerecycled papier. Energie-efficiëntie, de CO2-uitstoot terugdringen, zuinig omgaan met grondstoffen, recycling en klimaat-neutrale productie: dat zijn de belangrijke aspecten in het milieubeleid van geëngageerde drukkerijen. De meeste drukkerijen leveren ook inspanningen om in recente en energiezuinige technologieën te investeren, of in alternatieve producten die een doeltreffende en duurzame productie combineren. Hieronder geven we een overzicht van de in de grafische wereld gebruikelijke milieumaatregelen.Rationeel energieverbruik en duurzame energie. 20% van de drukkerijen maakt gebruik van groene energie, dat is bijna de helft van de milieuverantwoordelijke drukkerijen. De meeste drukkerijen die van groene energie gebruik maken, dekken een deel van hun elektriciteitsverbruik door met zonnepanelen zelf stroom op te wekken of door een beroep te doen op leveranciers van groene stroom. Van der Poorten, Daneels, Albe De Coker, Antilope De Bie, Coldset Printing Partners, Matthys, Graphius, AZ Print, Delabie, Hoorens Printing, Cartim, Van Lijsbetten, CIACO, Die Keure/La Charte, Syx Graphics en Control Media hebben zonnepanelen op hun dak. Andere drukkerijen werken met een groene energieleverancier, bijvoorbeeld Dessain, ZwartOpWit of nog Reynders. De zogenaamde groene elektriciteit kan afkomstig zijn van zonnepanelen, maar ook van windmolens of van waterkrachtcentrales. Coldset Printing Partners bijvoorbeeld heeft niet alleen zonnepanelen, maar ook een windmolen die voor 50% van de energiebehoeften instaat. Andere drukkerijen, zoals Antilope De Bie, Snel, Delabie of Hoorens Printing besparen energie door de warmte die de vellen- of rotatiepersen afgeven, terug te winnen. Daarnaast wordt ook vaak ledverlichting geïnstalleerd om nog meer energie te besparen.Water. Sommige drukkerijen vangen regenwater op om dat in de toiletten te gebruiken. Voorbeelden: Antilope De Bie, Graphius, Reynders, Die Keure/La Charte.Vervoer. Een aantal drukkerijen groepeert de leveringen om het aantal verplaatsingen en gereden kilometers te beperken (ZwartOpWit, CIACO, Die Keure/La Charte, Perka, enz.). Andere denken na over de transportmodi van het personeel om hun ecologische voetafdruk te verkleinen. Van der Poorten bijvoorbeeld gebruikt een hybride wagen (om in de buurt drukwerk te leveren of klanten te bezoeken) en een CNG-voertuig (aardgas). De batterijen van de hybride auto worden opgeladen met de energie die met de zonnepanelen opgewekt wordt. Ook al heeft Filip Van Wezemael, bestuurder Van der Poorten, uiteindelijk vragen bij dat alternatief: "Ik ben er niet meer van overtuigd dat de elektrische auto een duurzaam alternatief is. Een auto bouwen gaat gepaard met een niet onaanzienlijk uitstoot van koolstof, ook al gaat het om een model dat zelf nauwelijks vervuilt. Daarom geven we er de voorkeur aan om voort te doen met wat we hebben, in afwachting van een beter alternatief." Sommige drukkerijen moedigen ook de fiets aan voor het woon-werkverkeer, zoals Albe De Coker, Matthys, Graphius, e.a.Afval beperken en recyclen (papier, gevaarlijke producten, platen).Inkten en detergenten zonder vluchtige organische bestanddelen. De drukkerijen die melden dat ze inkten op basis van plantaardige olies gebruiken, zijn niet meer te tellen. Sommige onderstrepen ook dat ze zonder isopropylalcohol drukken (Dessain, Graphius, Delabie, Hoorens Printing, Cartim, Die Keure/La Charte, Control Media), of dat ze het gebruik ervan beperken (Daneels, Albe De Coker, Grafix web printing, Perka). Ludo Goedertier, zaakvoerder van Cartim: "Ik gebruik inkten zonder alcohol, zowel op de persen van Komori als op die van Heidelberg. Dat is beter voor het milieu en ik heb geen problemen op het vlak van de productie en de kwaliteit. In België zijn er maar weinig drukkerijen die zo werken, of ze maken gebruik van een kleine hoeveelheid alcohol. In Zwitserland echter werken haast alle drukkers met inkten zonder alcohol. Ik denk dat het een kwestie van mentaliteit is."Klimaatneutrale productie en CO2-compensatie. Van der Poorten, Daneels, Albe De Coker, Dessain, Artoos of nog ZwartOpwit gaan er prat op om klimaatneutraal te werken. Om die bewering te staven, wordt er geregeld een balans opgemaakt van de koolstofemissies door de drukkerij. Daarvoor wordt een beroep gedaan op een deskundige organisatie, zoals CO2Logic met het label 'CO2 Neutral' of Climate Partner. Vervolgens worden maatregelen genomen om de emissies te verminderen en ze te compenseren. Hoe? Door milieuprojecten in ontwikkelingslanden financieel te ondersteunen.Investeringen in zuivere technologie. Drukkerijen kunnen opteren voor energiezuinige procedés (LED UV, drukken zonder water, koudfoliedruk, ecologische offsetplaten, platen in gerecycled aluminium, enz.) of voor machines waarvan de emissies die tijdens de productie, levering en installatie ervan ontstonden, gecompenseerd werden. Een voorbeeld van dat laatste vinden we bij Snel die in twee 'CO2-neutrale' offsetpersen geïnvesteerd heeft.Opgelet echter met de LED UV droogtechniek! Die mag dan wel minder energie verbruiken, ze is niet zo milieuvriendelijk als ze lijkt. Papieren waarvan de inkten met die techniek gedroogd werden, kunnen niet gemakkelijk ontinkt worden en dus ook niet vlot gerecycled. Dat is te verklaren door de stevige laag die deze inkten vormen en die tegen chemische en mechanische behandelingen bestand is. Tegelijk moeten we erop wijzen dat de leveranciers van die inkten een oplossing voor het probleem zoeken.Milieulabels en -certificaten. De meest voorkomende zijn FSC, PEFC, ISO 14001 en Imprim'Vert voor de Franse markt. Daarnaast zijn er ook nog EMAS, CO2 Logic, ClimatePartner en andere lokale labels, zoals het Vlaamse Milieucharter dat aangeeft of een bedrijf koolstofneutraal werkt. De milieuverantwoordelijke drukkerijen zijn het echter niet eens over het belang van die laatste certificaten. "De kosten om die certificaten te verkrijgen, lijken me niet nuttig als het werk al gedaan is. We betalen al voor de PEFC- en FSC-certificaten en voor Imprim'Vert. We hebben ook gemerkt dat onze klanten niet bereid waren om meer te betalen voor de koolstofcompensatie," vertelt Roland Soubras van Snel. Ludo Goedertier van Cartim is ook geen groot voorstander van certificaten voor de koolstofcompensatie: "Dat vergt te veel administratie en marketing. Veeleer dan erover te spreken, geef ik de voorkeur om er iets aan te doen. En als drukker voor de drukkers heb ik ook geen klanten die een certificaat vragen. Als dat het geval was, zou ik daar inderdaad werk van moeten maken."Voor de onderneming Van der Poorten is het een voortdurende inspanning om haar koolstofemissies te neutraliseren. Zo wil het bedrijf maar wat graag klimaatneutraal papier kopen, maar dat lukt niet. "Zulk papier bestaat nog niet," zegt Filip Van Wezemael. "De grootste ecologische voetafdruk die we moeten compenseren, is grotendeels het gevolg van het gebruikte papier. Inderdaad, we nemen zelfs de impact van dat papier in onze jaarlijkse koolstofbalans op om die te compenseren, hoewel we daar voor niets tussen zitten. We kunnen dus bevestigen dat alles wat onze vestiging verlaat, klimaatneutraal is. We onderhandelen met de papierproducenten om CO2-neutraal papier te krijgen, tegen een onveranderde prijs zodat wij niet extra moeten betalen om die uitstoot te compenseren."Two Sides heeft zijn Europese studie over de manier waarop de consument het milieu en het papier bekijkt, nog eens overgedaan. Dat tweede onderzoek is in februari 2019 uitgevoerd door het onafhankelijke studiebureau Toluna. In totaal werden 6000 mensen in acht landen ondervraagd (Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk, Italië, het Verenigd Koninkrijk en de Noordse landen. Een samenvatting van de bevindingen:Verkeerde perceptie van de ontbossing in Europa: slechts 10 % van de Europeanen denkt dat de Europese bossen toegenomen zijn en 59 % van de consumenten denkt dat de Europese bossen kleiner worden. Tussen 2005 en 2015 is het Europese bosareaal echter met meer dan 44.000 km2 toegenomen (ongeveer de oppervlakte van Zwitserland).34% kent het FSC-label, 27 % het PEFC-label en 34% heeft bij de aankoop van papier aandacht voor de labels.Onderschatting van de papierrecyclage: slechts een vijfde van de ondervraagden denkt dat het recyclagepercentage van papier in Europa boven 60% ligt, terwijl dat in werkelijkheid meer dan 72% is.Vrije keuze in de ontvangst van papieren of digitale documenten: 78% van de Europese consumenten vindt dat ze het recht hebben om te kiezen hoe ze mededelingen van hun leveranciers willen ontvangen: gedrukt of digitaal. 62% is ook nog van mening dat ze geen hoge sommen moeten betalen als ze voor papieren facturen en afschriften kiezen.Voorkeur voor print: 69% verkiest dit voor boeken, 61% voor magazines en 54% voor kranten.Filip Van Wezemael, bestuurder Drukkerij Van der Poorten"Ons milieu-engagement komt uit ons hart, het zit in ons DNA. Wanneer we de klanten uitleg geven over al onze inspanningen om klimaatneutraal te zijn, stellen ze zich sneller open om samen te werken, maar de prijzen moeten redelijk blijven. Uitgevers zetten echter wel graag het label 'CO2-neutraal' in het colofon. Dat stelt hen ook in staat om hun lezers te overtuigen dat ze zich niet schuldig moeten voelen omdat ze op papier lezen."Kris Daneels, Managing director van Daneels Media Group"Het gaat er vooral om een goed evenwicht te vinden tussen zorg voor het milieu en industriële productie, en vervolgens correct te communiceren met klanten. Die moeten een duidelijk overzicht krijgen van de mogelijkheden om hun grafische producten te verwezenlijken zodat ze bewust een productiemethode kunnen kiezen."Luc De Coker, gedelegeerd bestuurder van Albe De Coker"De zesde generatie komt nu het bedrijf binnen. Ik ben ervoor verantwoordelijk om een zuiver bedrijf door te geven. De oude generatie heeft de verantwoordelijkheid om de nieuwe generatie het voorbeeld te geven. CO2-neutraal zijn, is niet alleen een troef, het is een noodzaak. Ik woon op 12 km van de drukkerij en zo vaak als ik kan - als het weer het mogelijk maakt en ik geen afspraken buitenshuis heb - kom ik met de fiets werken. Om het voorbeeld te geven."Bart De Bie, gedelegeerd bestuurder van Antilope De Bie"Vandaag is iedereen bij de milieuzorg betrokken, maar 18 jaar lang al doen we uit onszelf alles wat we kunnen om het milieu te beschermen. We zijn er trots op dat we kunnen zeggen dat onze sector, de papieren grafische industrie, een van de meest milieuvriendelijke ter wereld is. Onze grondstof, het papier, is afkomstig van een ecologische en hernieuwbare bron. Bossen zijn CO2-neutraal, dat is niet het geval bij een e-mail die je verstuurt."Paul Huybrechts, gedelegeerd bestuurder/directeur Druk & Distributie Mediahuis, Coldset Printing Partners"Als we een plaats willen behouden in de digitale wereld, is het belangrijk om duidelijk te maken dat we met de klassieke papierproducten op een duurzame manier werken. We drukken niet alleen voor de eigen groep, maar ook voor externe klanten. En we merken dat de klanten hoe langer hoe meer aandacht krijgen voor het duurzame karakter van hun leveranciers."Bart Lauwaert, Sales & Marketing/Adviseur (koud)foliedrukwerk & verpakkingen, Grafische Groep Matthys"Onze specialiteit in het koudfoliedrukwerk is de belangrijkste milieutroef van het bedrijf die door zijn kleine omvang al een beperkte impact op het milieu heeft. We laten de recyclebaarheid van onze producten testen door een Nederlands laboratorium dat in papier en karton gespecialiseerd is. Het blijkt dat ons drukwerk perfect te recyclen is, in tegenstelling tot gemetalliseerd karton. De grote cosmeticamerken kiezen er trouwens hoe langer hoe meer voor om geen gemetalliseerd karton meer te gebruiken. Ook lamineren als techniek vermijden we zoveel mogelijk. Dat is niet altijd mogelijk, maar we waken erover dat alles wat we onze klanten aanbieden, gerecycled kan worden. Dat bepaalt mee onze keuzes bij investeringen in veredelingsapparatuur."Roland Soubras, gedelegeerd bestuurder van Snel"De productiemethode en het interne afvalbeheer zijn de belangrijkste punten die goed beheerd moeten worden. Het is ook belangrijk om het publiek te sensibiliseren voor een lokale productie. Een doeltreffende milieuaanpak kan alleen maar als iedereen mee is."Geert Gielen, gedelegeerd bestuurder van Dessain Printing"De papieren folders die we produceren, zijn een perfect voorbeeld van een circulaire economie. Ze kunnen massaal opgehaald worden om als nieuwe grondstof voor de productie van papier te dienen en kunnen tot 7 à 8 keer gerecycleerd worden. De digitale communicatie groeit sterk, maar we mogen ook de impact daarvan op het milieu niet onderschatten. Het energieverbruik om alle serverparken operationeel te houden, is gigantisch en de groeiende elektronische afvalberg van mobiele toestellen en computers wordt meer en meer een milieuprobleem."Leen Artoos, gedelegeerd bestuurder, Artoos"We voeren een doorgedreven CSR-beleid (Corporate Social Responsibility). Het milieu is dus belangrijk, maar ook het personeel, de klanten en de leveranciers. We bieden onze klanten oplossingen aan om milieuvriendelijker te produceren, maar we vragen hen ook om oog voor de milieuaspecten te hebben. Zo vermijden we het om meer te produceren dan nodig om verspillingen en onnodige kosten te voorkomen. We willen ook de verzendingen optimaliseren. Als CO2-neutraal bedrijf waken we erover om onze ecologische voetafdruk zo klein mogelijk te houden en om die te compenseren door in projecten voor duurzame ontwikkeling te investeren."Ludo Goedertier, zaakvoerder van Cartim"Ik ben van mening dat we altijd een evenwicht tussen economie en ecologie moeten vinden. Wanneer het mogelijk is, moet je die richting uitgaan, zonder veel bijgedachten."