Ik was op de vakbeurs Sign2Com in Kortrijk toen het nieuws binnenliep dat de Zuid-Afrikaanse multinational Sappi de papierfabriek in het Limburgse Lanaken wil sluiten. De intentie tot sluiting is niet alleen een klap voor de 644 werknemers die getroffen worden, maar ook slecht nieuws voor de bredere maakindustrie in ons land die het al een tijd moeilijk heeft. Weinig beleidsmensen lijken er wakker van te liggen, mag ik dat opmerkelijk en onrustwekkend vinden. De hoge loon- en energiekosten ondermijnen de concurrentiekracht van onze internationaal opererende industriële bedrijven. Het is moeilijk om aan de noodzakelijke vergunningen te geraken, geplande investeringe...
Ik was op de vakbeurs Sign2Com in Kortrijk toen het nieuws binnenliep dat de Zuid-Afrikaanse multinational Sappi de papierfabriek in het Limburgse Lanaken wil sluiten. De intentie tot sluiting is niet alleen een klap voor de 644 werknemers die getroffen worden, maar ook slecht nieuws voor de bredere maakindustrie in ons land die het al een tijd moeilijk heeft. Weinig beleidsmensen lijken er wakker van te liggen, mag ik dat opmerkelijk en onrustwekkend vinden. De hoge loon- en energiekosten ondermijnen de concurrentiekracht van onze internationaal opererende industriële bedrijven. Het is moeilijk om aan de noodzakelijke vergunningen te geraken, geplande investeringen vallen geruisloos stil. De vaak toegepaste tijdelijke werkloosheid helpt om de factuur te verlichten op korte termijn maar kan - zeker bij internationale bedrijven die productievestigingen in verschillende landen genadeloos tegen elkaar kunnen uitspelen - op lange termijn de doodsteek betekenen voor fabrieken in België. We hebben het eerder zien gebeuren in de automobielindustrie. Hoe lang houdt de energie-intensieve chemische industrie het hier nog vol? Het is in deze moeilijke context dat Sappi Lanaken moet sluiten, al kampen de papierproducenten al langer met overcapaciteit. Er zijn her en der al papierfabrieken gesloten in Europa, nu een geïntegreerde vestiging in eigen land aan de beurt is, komt het nieuws des te harder binnen. Opmerkelijk was dat Sappi op de bijzondere ondernemingsraad ook de hand in eigen boezem stak door te wijzen naar de (te) hoge prijszetting. "Een vergissing", klonk het. In een krimpende markt heeft het herhaaldelijk optrekken van de prijzen, omwille van de energieschok in 2022, gewerkt als een brandversneller. Klanten gingen op zoek naar alternatieven voor het dure papier en zetten nog meer in op digitale kanalen. Sommige papierproducenten willen af van grafisch papier en vluchten naar de verpakkingswereld. Klanten worden met hoge prijzen weggejaagd, voorgoed, zo blijkt. Of dat een slimme strategie is, valt te betwijfelen. De vakbonden en de directie van Sappi onderhandelen de komende maanden een sociaal plan. De directie wil tegen Kerstmis landen met een akkoord, de fabriek gaat dicht in het eerste kwartaal van 2024. De getroffen werknemers kunnen alvast rekenen op een arbeidsmarkt met veel vacatures. Prijselasticiteit is ook een belangrijk thema in ons verhaal over de internationale boekenmarkt. Boekenuitgevers worden geconfronteerd met stijgende kosten, maar niet alle oplopende kosten kunnen zomaar een-op-een worden doorgerekend aan de consument. Uit mijn cursussen economie herinner ik mij nog dat het type boek een invloed kan hebben op de prijselasticiteit. Zo zullen wetenschappelijke boeken minder prijselastisch zijn omdat ze noodzakelijk zijn voor een bepaalde studie. Dat betekent dat mensen bereid zullen zijn om een hogere prijs te betalen. Aan de andere kant kunnen populaire fictieboeken gevoeliger zijn voor prijswijzigingen. Ook de beschikbaarheid van alternatieven speelt een rol. Als er handige alternatieven zijn (zoals e-books, bibliotheken of tweedehands boeken) dan kan de prijselasticiteit toenemen omdat consumenten meer keuzemogelijkheden hebben. De kruik gaat zo lang te water tot ze barst. Je kan een elastiek maar zo lang uitrekken tot het ding knapt. Dat geldt ook voor de prijszetting van drukwerk.