Groeikansen met grootformaat

Op de laatste Fespa-vakbeurs voor signspecialisten kwamen in oktober 2021 zo'n 7.800 bezoekers af. Zij waren vooral afkomstig uit de Benelux - niet vreemd: het evenement vond immers in Amsterdam plaats. Wél opvallend: 54 procent van de bezoekers kwam voor het eerst naar een Fespa-beurs. Het heeft er dus alle schijn van dat deze nieuwkomers zich aan het oriënteren zijn op mogelijke kansen in de grootformaat-markt. Die kansen zijn er volop, stellen Fred Brouwer (Agfa), Roel Wijnants (Canon) en Huib Kolen (Ricoh). En ze zien alledrie ook wel degelijk offsetdrukkerijen al investeren in grootformaat. "Andersom zie je nog nauwelijks dat signbedrijven ook grafische drukwerk-oplossingen gaan aanbieden", stelt Kolen. Pioniers en koplopers uitgezonderd zijn conventionele grafische spelers toch vaak nog wel terughoudend, merkt Wijnants: "We moeten ze wel echt overtuigen. Er is onbekendheid, ze zijn het niet gewoon." Natuurlijk zijn er ook belangrijke verschillen tussen drukken in offset en op grootformaat printen, zegt Brouwer: "Maar je hoeft de lat niet direct heel hoog te leggen. Maak verstandige keuzes, doe ervaring en kennis op en breidt je mogelijkheden steeds verder uit. We zien ook wel bedrijven die er een apart bedrijfsonderdeel mee opzetten, soms zelfs op een eigen locatie, om de markt eerst te verkennen." Volgens Kolen is het aan bijvoorbeeld marketeers moeilijk uit te leggen waarom er sprake zou moeten zijn van twee werelden: "Zij willen gewoon hun communicatiebehoefte invullen. En dat dat ze het liefste bij één leverancier die ze een one-stop-shop biedt." Hij is er dan ook van overtuigd dat de sign- en de printwereld zullen samenkomen: "We hebben nu nog Fespa voor de ene markt, en Drupa voor de andere. Maar in de praktijk smelten die markten samen." Brouwer merkt bovendien op: "Drukkerijen zien hun traditionele markt afnemen en de marges krimpen. De concurrentie is groot, zeker ook door de komst van internetdrukkerijen. Met de stap naar grootformaat boor je nieuwe business aan, kun je je dienstverlening aan klanten verbreden en betere marges realiseren." Wijnants: "Als je als drukker vooruit wilt, dan biedt diversificatie via grootformaat printen hele goede mogelijkheden." Voor zowel Agfa als Canon en Ricoh vormt de grafische markt een belangrijke doelgroep voor hun grootformaat-oplossingen. Brouwer: "Als Agfa hebben we natuurlijk onze wortels in de offsetwereld. We kennen die klanten dus goed en kunnen ze nu ook meenemen in deze ontwikkeling richting grootformaat. Dat is de reden dat we daar zelf actief in zijn: aanvankelijk wilden we de verkoop via distributeurs organiseren, maar het is belangrijk dat we het in eigen hand hebben. Op die manier zijn wij ook steeds beter thuis geraakt in de signwereld en hebben er een naam opgebouwd - mede dankzij gerenommeerde bedrijven die in Agfa-machines investeerden. Inmiddels zitten we, ook in de signwereld, met alle grote spelers aan tafel." Ook Canon kan bouwen op de kennis die ze in de grafische markt heeft opgedaan met de installatie van toner- en inkjet-gebaseerde digitale printproductiesystemen. Dat geldt eveneens voor Ricoh: "Bestaande klanten weten dat ze kunnen vertrouwen op onze technologie, op onze productontwikkeling en op onze service." Bovendien is er ruime ervaring met grootformaat printen in de signwereld: Canon is er een gekende naam. En Ricoh is in de signmarkt nog bescheiden actief met eigen machines, maar het levert er al veel langer haar inkjetkoppen aan verschillende printerfabrikanten, waaronder bijvoorbeeld Durst. Wijnants: "De techniek is niet het grote struikelblok. De machine installeren en een of twee dagen opleiding - en je kunt al wel van start. De uitdaging zit hem vooral in andere zaken." Hij legt uit: "Je moet er wel energie in willen steken om grootformaat te verkopen. Het vereist initiatief en pro-activiteit om de benodigde volumes binnen te halen. Dat volume is in potentie bij de meeste spelers al wel aanwezig, maar het kost tijd om klanten te overtuigen van je nieuwe diensten. Het is 'nieuwe business' en daar moet je extra stappen voor nemen. Als je daar toe bereid bent, is hier zeker markt voor je weggelegd." Tot die 'extra stappen' behoren tevens investeringen in aanvullende apparatuur en diensten, meent ook Brouwer: "Het is een valkuil om te investeren in een grootformaat printsysteem, maar niet goed na te denken over de afwerking. Zeker als er snij- of freesmachines nodig zijn, moet je daar wel tijdig rekening mee houden - al is het maar vanwege de vierkante meters en de logisitiek." Kolen stelt: "Signproducten vergen vaak ook veel meer dan alleen het produceren van de prints. Het gaat ook om het verder verwerken ervan, zoals het op locatie ophangen of het wrappen van voertuigen. Je hebt dan echt specialisten in de buitendienst nodig om zulke opdrachten compleet te kunnen aanbieden." Fred Brouwer noemt nog een valkuil voor nieuwkomers op de markt: "Ga niet meteen beweren dat je nu 'alles' kan maken - dat is vragen om problemen." De toepassingen op de grootformaat-markt zijn zeer divers, waardoor er ook een flink aantal variabelen in het spel is bij de productie ervan: substraten, inkten, technieken en bijvoorbeeld ook primers. "Daar heb je kennis van zaken voor nodig, en die moet je opbouwen. Beter is het om eerst eens materialen te testen, bepaalde applicaties te gaan verkopen en zo de nodige ervaring op te doen. Maak kleine stapjes en breid je assortiment zo uit. Vraag je af of het nodig is dat je ook op bijvoorbeeld glas kunt printen - of dat je dat werk beter aan een specialist overlaat." Huib Kolen zegt dat ook: "Je hoéft ook niet alles te doen. Kijk goed op welke behoefte je wil inspelen en maak keuzes. Dat helpt ook bij het selecteren van de juiste grootformaat printer en technologie." De drukkerijen die op Fespa al eens een kijkje gingen nemen, weten dat er een enorme keuze is aan machines en technologie. Grofweg vallen er toch twee soorten grootformaatprinters te onderscheiden: rollenprinters en vlakbedprinters. Brouwer: "We zien nogal eens dat drukkerijen het liefst een hybride systeem in huis halen, dat zowel materiaal van de rol als plaatmaterialen kan verwerken, om maar zoveel mogelijk verschillende toepassingen aan te kunnen bieden." Afhankelijk van de applicaties, het daarvoor benodigde materiaal en de eisen die worden gesteld, is ook de keuze voor de juiste inkten een belangrijk criterium. Ook het gewenste formaat telt mee, zoals de maximale breedte van de rol of de dikte van het plaatmateriaal. Roel Wijnants noemt de Canon imageProGraf-serie rollenprinters als voorbeeld van een 'instapmodel', waarmee drukkerijen direct aan de slag kunnen: "Recent hebben we daar ook fluorescerende inkten voor geïntroduceerd, die goed voor bijvoorbeeld posters en affiches kunnen worden gebruikt. En de machine kan ook heel goed voor proofing worden gebruikt in de drukkerij." Daarnaast mikt Canon vooral ook met de serie Colorado-rollenprinters op de grafische markt: "Die maken gebruik van onze UV-gel inkten, die we zo'n vijf jaar geleden introduceerden, en dat zorgt voor hoge printsnelheden. Drukkers die formaten tot 70 bij 100 centimeter gewoon zijn, kunnen hiermee tot wel 260 centimeter breed printen. Dat brengt allerlei nieuwe toepassingen binnen bereik, zoals banners, canvas, behang en stickers. We zien al best wat installaties van deze machines bij drukkerijen - met name in Nederland, maar België volgt wel." En Canon zet sinds enige tijd nog een derde troef in: met de Arizona-serie biedt ze ook vlakbedprinters voor drukkers die echt willen verbreden. "Die machines installeerden we tot nu vooral bij zeefdrukkerijen. Die stap is daar veel kleiner en werd al zo'n tien jaar geleden gemaakt. In de offsetmarkt bevindt zich dat nog in beginfase, maar we zien ook duidelijk de interesse groeien." Agfa heeft een breed assortiment paraat op grootformaat-gebied. De Anapurna-serie bestaat bijvoorbeeld uit zowel rol-naar-rolprinters, vlakbedprinters als hybride printers (die plaatmaterialen én materialen van de rol verwerken). Tijdens Fespa 2021 in Amsterdam kan ook niemand het imposante (want 3,3 meter brede) showdebuut op de stand van Agfa zijn ontgaan: de nieuwe Jeti Tauro H3300 UHS LED - door de fabrikant voorzien van de veelzeggende bijnaam 'The Beast'. Met de mogelijkheid om zowel plaatmateriaal als flexibele materialen van de rol te bedrukken aan een topsnelheid van 600 vierkante meter per uur, is dit 'beest' een 'allesvreter', gemaakt om 24/7 sign, displays en bijvoorbeeld golfkartonnen verpakkingsmaterialen te produceren. Brouwer legt uit dat het grootformaatassortiment van Agfa begint vanaf het 'middensegment': "We bieden onze klanten de mogelijkheid om hun capaciteit mee te laten groeien met de markt. Dat kan bijvoorbeeld door een tweede systeem te plaatsen, of juist een groter systeem dat meer aankan. Ook zien we dat drukkerijen die starten met een hybride grootformaat-systeem er na verloop van tijd nog een rollensysteem naast plaatsen om efficiënter te kunnen werken." Ricoh debuteerde in 2016 een eerste eigen rollenprinter, de Pro L4100, op een eigen stand tijdens 'Fespa Digital' in Amsterdam. Deze machines werken met AR (Aqueous Resin) latexinkten. Die drogen snel, kunnen op een breed scala aan materialen worden toegepast en zijn geschikt voor binnen- en buitentoepassingen. Twee jaar later, tijdens Drupa 2018, neemt Ricoh in samenwerking met EFI ook vlakbedprinters op in het assortiment en in 2019 laat de fabrikant op Sign & Print Expo de eigen vlakbedprinter zien: de Ricoh Pro TF6250. Op diezelfde beurs werd bovendien ook de nieuwe generatie rollenprinter Pro L5160 geïntroduceerd. Kolen kijkt tevreden terug op de inmiddels al bereikte resultaten: "We hebben met een relatief smal portfolio met name bestaande klanten - die eerder al in onze grafische printproductiesystemen investeerden - goed kunnen helpen hun markt te verbreden richting grootformaat." Op Fespa zal Ricoh nog niet aanwezig zijn met de eigen machine, legt Kolen uit: "Uiteraard is die beurs ook voor ons interessant, maar dan moeten we wel een compleet aanbod hebben. Overigens zijn we met onze printkoppen wel degelijk present op de beurs, bij de verschillende fabrikanten die gebruik maken van onze inkjettechnologie." Kolen vertelt dat Ricoh de signmarkt wil gaan benaderen via een reseller: "We willen daarbij met onze latexinkten een waardevolle toevoeging vormen aan het portfolio." Een geschikte machine lijkt dus voor vrijwel ieder drukkerij te vinden. Een belangrijk punt is dan verder nog de workflow - een onderwerp dat zich ook tijdens Fespa op steeds meer belangstelling mag verheugen. Fred Brouwer: "Vroeger had elk apparaat zijn eigen RIP-aansturing en werkte elke machine op zijn eigen manier. Dat maakte bijvoorbeeld het onder controle houden van je kleurbeheer heel moeilijk. Zeker in omgevingen waar persen en printers staan, is de wens groot om alles op dezelfde manier aan te sturen. Agfa ontwikkelde de Asanti-workflow voor de grootformaat-systemen en daarmee is het mogelijk om die naadloos te integreren in de workflow van de drukkerij." Datzelfde geldt voor de Onyx-workflowsoftware van Canon, legt Roel Wijnants uit: "Die kan volledig onafhankelijk functioneren, maar ook volledig worden geïntegreerd in bestaande workflows. Zoals met elke PDF-workflow kun je daarin zover gaan als je wilt." En ook Ricoh speelde met de overname van Colorgate (in 2018) al in op de wens van drukkerijen om alle werkstromen vanuit een omgeving te beheren. Huib Kolen: "Daarmee is ook op dat vlak de onvermijdelijke convergentie tussen offset en grootformaat dus gewoon goed mogelijk."