Eind februari, met nog enkele weken te gaan tot de grote pre-Drupa bijeenkomst voor de verzamelde vakpers in thuishaven Wiesloch, moet Heidelberg het vertrek van bestuurslid Ulrich Hermann melden. Hij was de drijvende kracht achter onder andere het abonnementen-model van de persenbouwer, maar nu voert het bedrijf plots een reorganisatie aan de top door. De situatie is voor de Duitse zakenkrant Handelsblatt aanleiding tot een analyse van het bedrijf. Die is vernietigend: de krant ziet een 'wereldmarktleider die aan zichzelf ten onder gaat'.
...
Eind februari, met nog enkele weken te gaan tot de grote pre-Drupa bijeenkomst voor de verzamelde vakpers in thuishaven Wiesloch, moet Heidelberg het vertrek van bestuurslid Ulrich Hermann melden. Hij was de drijvende kracht achter onder andere het abonnementen-model van de persenbouwer, maar nu voert het bedrijf plots een reorganisatie aan de top door. De situatie is voor de Duitse zakenkrant Handelsblatt aanleiding tot een analyse van het bedrijf. Die is vernietigend: de krant ziet een 'wereldmarktleider die aan zichzelf ten onder gaat'. Aan het afscheid van Hermann, die in 2016 werd binnengehaald om de digitale toekomst van het bedrijf vorm te geven, ging vorig jaar september al het vertrek vooraf van financieel directeur Dirk Kaliebe (na een loopbaan van ruim 20 jaar bij Heidelberg). Niet lang daarna werd bekend dat het contract van chief technology officer Stephan Plenz (met 30 jaar ervaring bij het bedrijf) niet zou worden verlengd - hij verliet het bedrijf daarop per december. Het bedrijf staat nu onder een tweekoppige leiding: de in 2016 aangetreden CEO Rainer Hundsdörfer en CFO Marcus Wassenberg, de opvolger van Kaliebe. Zij zullen worden ondersteund door een te benoemen bestuurderscomité. Handelsblatt meent dat het vertrek van Hermann het gevolg is van een machtsstrijd aan de top, gevoed door een gebrek aan visie en strategie en nog versterkt door de moeizame financiële resultaten. Het artikel stelt dat het onder Hermann ontwikkelde abonnementen-model - waarbij drukkerijen de Heidelberg-pers niet kopen maar in plaats daarvan een maandelijkse vergoeding betalen op basis van productiviteit - op de helling gaat. Volgens de krant is het bedrijf naarstig op zoek naar financiële middelen bij banken, maar zou ook de Chinese partner Masterwork wellicht interesse hebben om haar aandeel (nu 8,5 procent) in Heidelberg uit te breiden. Een Heidelberg-woordvoerder stelt in een reactie aan vakblad Printweek dat het krantenartikel niet klopt en onjuistheden bevat. "We hebben een duidelijk plan om Heidelberg met succes door deze moeilijk fase van economische onzekerheid te loodsen." Ook zal het abonnementen-model wel degelijk worden voortgezet. De pre-Drupa bijeenkomst in Wiesloch lijkt dan ook een goed moment om het beeld van Heidelberg waar nodig bij te stellen, met demonstraties en presentaties in de indrukwekkende 'Print Media Center'-showroom en nog een bezoek aan een drukkerij die als testlocatie dienst doet voor de nieuwste Heidelberg-innovaties. Maar begin maart wordt duidelijk dat het coronavirus die plannen danig in de war schopte, waardoor het evenement zich moest beperken tot een conference call. CEO Rainer Hundsdörfer legt in die conference call de nadruk op de innovatieve aard van Heidelberg en hoe het bedrijf het voortouw neemt in de digitale transformatie van de industrie. Daarin functioneren geautomatiseerde persen vrijwel autonoom, helpen 'big data' bedrijven beter te concurreren en zorgt een nieuw 'open platform' voor connecties tussen alle spelers, inclusief Heidelberg, in de keten. "Heidelberg werkt op dit moment hard aan die nieuwe standaard", aldus Hundsdörfer. Als hem wordt gevraagd of dat platform gebruik zal maken van JDF, luidt het resolute antwoord: "JDF heeft nooit echt gewerkt." Heidelberg belooft een flinke Drupa-stand in de nieuwe Halle 1 met zo'n 40 machines en tegelijkertijd nog een open huis in Wiesloch waar ook doorlopend demonstraties met het volledige portfolio zullen worden gegeven. In Düsseldorf zal onder andere (nieuwe) afwerkapparatuur van partners Masterwork en Polar staan om de volledige automatisering van de workflow van prepress tot drukpers en afwerking te demonstreren. Al in januari kondigde Heidelberg haar nieuwe nieuwe Speedmaster 'generatie 2020' aan - niet zozeer snellere machines, maar wel nóg verder geautomatiseerde en daardoor productievere machines. Zo kan deze nieuwe pers worden voorzien van nieuwe plaatlogistiek, waarmee platen voor de volgende order automatisch naar de druktorens worden getransporteerd. In combinatie met de door de pers zelf uitgevoerde plaatswissels, moet er op deze manier 20 orderwissels per uur mogelijk zijn. Een andere in het oog springende nieuwigheid: elke druktoren is uitgerust met een 'Intellline' - een led-strook die groen ('aan het inrichten'), blauw ('in productie'), of geel ('manuele interventie vereist') kan oplichten, om zo de drukker aan de pers snel te informeren over de status van de machine. Alle vernieuwingen aan de 'generatie 2020'-persen zijn er op gericht om met name die 'gele' status zoveel mogelijk terug te dringen en daarmee de OEE (Overall Equipment Effectiveness) van de machine te optimaliseren. Ook de nieuwe generatie PrimeFire, de inkjet-vellenpers op B1-formaat van Heidelberg, wordt uitgerust met de oplichtende 'Intellilines' om het gebruiksgemak te vergroten. "We zijn vier jaar wijzer", stelt Montserrat Peidro-Insa, verantwoordelijk voor het digitale persenportfolio, terugkijkend op de introductie van de machine op Drupa 2016. De Primefire inkjetpers werd daar met veel fanfare gelanceerd. Hundsdörfer's voorganger Gerold Linzbach legde er in 2014 de basis voor door een samenwerking met Fujifilm te initiëren. Binnen anderhalf jaar ontwikkelen ze een nieuwe machine voor de verpakkingsindustrie: "Een combinatie van de wereldkampioen in persen en de wereldkampioen in inkjet", noemde Linzbach het destijds. Peidro-Insa noemt de PrimeFire 106 nu het digitale 'vlaggenschip' en Heidelberg 'de nummer-1 leverancier van B1 inkjet-persen voor verpakkingen'. Toch lijkt groot succes nog uit te blijven: sinds 2016 zijn nu wereldwijd 10 machines geïnstalleerd - met de verwachting dat dat er eind dit jaar 15 zullen zijn. "De verpakkingsmarkt bevindt zich nog in het beginstadium van digitaal drukken," stelt ze. (En inderdaad meldt zich nog diezelfde week prompt op Twitter al de Amerikaanse verpakkingenproducent Arkay Packaging met de trotse aankondiging van een Primefire 106). Meer succes is er inmiddels voor de tonergebaseerde VersaFire productiesystemen (van partner Ricoh). Daar zijn er sinds 2011 nu ruim 2.000 van geïnstalleerd in 37 landen. Uitgerust met een nieuw Prinect front-end en extra optionele inline afwerk-modules beleeft het platform nu een derde VersaFire-generatie. Het slot van de conference call staat in het teken van 'schaalbare digitale businessmodellen op basis van kunstmatige intelligentie'. Heidelberg beschikt wereldwijd bijvoorbeeld over 13.000 geïnstalleerde persen waarvan het via de cloud voortdurend de prestaties monitort op basis van data. Door die gegevens slim te analyseren kunnen niet alleen die machines, maar ook gelijksoortige orderportfolio's of een bepaalde categorie drukkerijen met elkaar vergeleken worden. Dat biedt mogelijkheden om automatische benchmarking aan te bieden, of aan gericht preventief onderhoudsbeheer te doen. En Heidelberg ziet ook toekomst in het (betaald) aanbieden van een geautomatiseerde vorm van consultancy, die zich eveneens baseert op de jarenlang vergaarde 'big data'. Bovendien legt al deze kennis een basis onder het voor Heidelberg zo belangrijke abonnementen-model. Het bedrijf hanteert daarbij twee modellen: het zogenaamde 'lifecycle' contract waarbij de drukkerij een maandelijks bedrag voor het gebruik van de pers, of een 'subscription'-contract waarbij op basis van de geleverde prestatie wordt afgerekend. In tien maanden tijd heeft Heidelberg inmiddels ruim 300 contracten afgesloten - en daarmee de eigen doelstelling voor het eerste jaar al bereikt. Een week later ziet de wereld er heel anders uit en krijgt de aanloop naar Drupa weer een nieuwe wending. De seinen blijken in Wiesloch op 'geel' te staan en Heidelberg maakt ingrijpende maatregelen bekend in het kader van een actieplan dat de winstgevendheid van het bedrijf snel moet verbeteren. 'Pijnlijke keuzes' noemt Heidelberg het: behalve de als het digitale 'vlaggenschip' geprezen Primefire worden bijvoorbeeld ook de offsetpersen in het 'very large format'-segment, zoals de Speedmaster XL 162, uiterlijk eind 2020 gestaakt. De geschrapte productlijnen bezorgen het bedrijf jaarlijks een verlies van zo'n 50 miljoen euro en Heidelberg wil zich uitsluitend nog op winstgevende activiteiten richten. De plannen kosten zo'n 2.000 banen maar moeten de financiële stabiliteit nu aanzienlijk verbeteren. "Moeilijk, maar noodzakelijk", aldus topman Rainer Hundsdörfer. "Deze markt heeft zich veel langzamer ontwikkeld dan verwacht vanwege de moeilijke industrie en marktomstandigheden", zegt hij over de PrimeFire. Die woorden echoën de beslissing van Heidelberg om in 2004 - teleurgesteld over de marktontwikkeling - de Nexpress-activiteiten alweer af te stoten, pas vier jaar na de introductie van die samen met Kodak ontwikkelde digitale toner-pers. Voor de aanwezigheid tijdens Drupa 2020 hebben de ingrepen geen gevolgen, want 's werelds grootste grafische vakbeurs is dan al uit de agenda geschrapt: twee dagen na Heidelberg's virtuele bijeenkomst maakte de Messe-organisatie bekend dat ze het evenement vanwege het oprukkende corona-virus uitstelt naar april 2021. Pas dan zal ook blijken hoe Heidelberg er werkelijk voor staat.