De achterliggende gedachte is dat de Green Deal moet leiden tot de ontwikkeling van een circulaire economie, gebaseerd op het cradle to cradle-principe. "Alleen al op het gebied van materialen, vraagt dit om veranderingen. Monomateriaal-, composteerbare en herbruikbare verpakkingen, tot voor een paar jaar terug nog niche-producten, nu moeten ze mainstream gaan worden. Een enorme uitdaging voor de industrie. Maar zelfs als op al deze vragen een antwoord gegeven is, dan noch zal de druk niet afnemen: de industrie wordt nu al uitgedaagd om een stap verder te gaan denken." Dat is de analyse van Peter Stael van consultancybureau Across, dat wereldwijd actief is op het gebied van verpakkingen en zodoende 'noodgedwongen' een helikoptervisie ontwikkelde. Stael sluit zich daarbij in zijn opvattingen bij diverse andere experts aan. We gingen met hem de diepte in over dit onderwerp.
...
De achterliggende gedachte is dat de Green Deal moet leiden tot de ontwikkeling van een circulaire economie, gebaseerd op het cradle to cradle-principe. "Alleen al op het gebied van materialen, vraagt dit om veranderingen. Monomateriaal-, composteerbare en herbruikbare verpakkingen, tot voor een paar jaar terug nog niche-producten, nu moeten ze mainstream gaan worden. Een enorme uitdaging voor de industrie. Maar zelfs als op al deze vragen een antwoord gegeven is, dan noch zal de druk niet afnemen: de industrie wordt nu al uitgedaagd om een stap verder te gaan denken." Dat is de analyse van Peter Stael van consultancybureau Across, dat wereldwijd actief is op het gebied van verpakkingen en zodoende 'noodgedwongen' een helikoptervisie ontwikkelde. Stael sluit zich daarbij in zijn opvattingen bij diverse andere experts aan. We gingen met hem de diepte in over dit onderwerp. Het Green Deal-beleid resulteerde in de doelstelling om de EU in 2050 klimaatneutraal te maken. Stael: "De eerste, belangrijkste ontwikkeling is dat EU-richtlijn inzake Verpakkingsrichtlijn 94/62/EG, nu wordt herzien door het EU-parlement." Deze richtlijn zal FMCG-producenten en leveranciers dwingen hun producten steeds meer te veranderen van traditionele, op plastic gebaseerde verpakkingen in recycleerbare en/of composteerbare verpakkingen. "Een belangrijk gevolg van deze manier van produceren moet zijn om de afhankelijkheid van op fossiele brandstoffen gebaseerde productie-methodes te verminderen, aangezien deze een belangrijke bijdrage leveren aan de CO?-uitstoot en daarmee aan de opwarming van de aarde en de klimaatverandering." Milieuvriendelijke verpakkingen (recycleerbaar, biologisch afbreekbaar en composteerbaar) zullen in de toekomst een 'must'-alternatief zijn voor gangbare verpakkingsmaterialen. Stael: "Het is nu al heel belangrijk in de EU om de voorwaarden te scheppen voor hernieuwbare materialen die volledig kunnen worden hergebruikt voor reproductie in de vorm van recyclage. Maar ook voor compostering, omdat je daardoor voedingsstoffen teruggeeft aan de aarde." Geheel in de geest van cradle to cradle. "Gezien het brede scala aan producten en verpakkingsalternatieven dat momenteel op de markt is, is dit nu al een grote uitdaging voor de industrie. En dat zal het nog meer worden in de toekomst." Stael wijst in dit verband ook naar de uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid, geformuleerd door de OESO in 2016. "Naar aanleiding van deze OESO-richtlijnen heeft de Europese Commissie op 30 november 2022 hiervoor ontwerpwetgeving gepubliceerd, genaamd de Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR)." Hierin zorgt de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV) voor veranderingen in de manier waarop plastics worden beschouwd. "Het belasten van plastics is onderweg en zal voor elke lidstaat tegen eind 2025 verplicht zijn. Recycleerbare en composteerbare materialen zullen dus ook om deze reden steeds meer gevraagd gaan worden. Het wordt ronduit ook een financiële kwestie." Stael: "De regelgevingen, de belastingen, en zeker ook de publieke opinie, creëert hoge druk op FMCG-producenten en retailers: niet alleen om hun verpakking te veranderen, maar vervolgens ook om verantwoordelijk te nemen voor alles wat er gebeurt met hun product en verpakking vóór en na de verkoop. FMCG-producenten en -retailers zullen zeker de kosten moeten gaan dragen voor de afvalinzameling, maar ook voor de gevolgen van hun bijdrage aan de opwarming van de aarde en de klimaatverandering. Er kunnen rechtszaken worden verwacht of zijn soms al onderweg: Danone is al aangeklaagd omdat consumenten menen, dat Danone te weinig doet om te verduurzamen." De FMCG-producent en retailers zullen dan ook volgens Stael daarom grote druk gaan ervaren om hun hele supply-chain te herbezien. "Immers, hoe verder terug in de supply-chain hoe meer winst valt te behalen bij het verminderen van de CO?-uitstoot. Verpakkingen dragen weliswaar bij aan de CO?-uitstoot, maar uit onderzoek blijkt dit 'maar' zo'n 5 procent te zijn. De overige uitstoot van CO? vindt eerder in het proces plaats: productie, voedselverspilling, transport." Er zijn dus systemen nodig om de supply-chain te integreren, te managen, volledig gedocumenteerd te krijgen én ook nog eens bereikbaar te maken voor alle stakeholders, stelt Stael. "Aangezien het enige directe communicatie-kanaal tussen producent en consument de verpakkingseenheid is, zal dáár dus de druk komen te liggen. De FMCG-producenten zullen de verantwoordelijkheid om hier oplossingen voor te vinden bij de verpakkingsproducent neer gaan leggen." Daarom is de overstap naar duurzaamheid niet beantwoord met 'slechts' de toepassing van duurzame verpakkingen, meent Stael. "Alleen al deze duurzame verpakkingen leveren een grote uitdaging voor de industrie. Maar de behoefte aan volledige documentatie en de voortgaande druk om de CO?-uitstoot sterk te verminderen, vraagt om reorganisatie, om integratie, van de hele supply-chain. De druk is hoog, zal hoog blijven en vragen om innovatieve oplossingen."