Begin 2022 navigeerde de grafische sector tussen de hoop op een duurzame heropleving en het spookbeeld van een nieuwe gezondheidscrisis en een groter dan verwachte grondstoffencrisis. Pascal Bovero, de algemeen vertegenwoordiger van Uniic (Union nationale des industrie de l'impression et de la communication, de grootste drukkersvereniging in Frankrijk die al 20 jaar door Bovero wordt geleid), gaf ons zijn visie op de problemen waarmee de sector te kampen heeft. Tegelijk lichtte hij de initiatieven toe die hij samen met Benoît Duquesne, de voorzitter sinds 2018, heeft genomen.
...

Begin 2022 navigeerde de grafische sector tussen de hoop op een duurzame heropleving en het spookbeeld van een nieuwe gezondheidscrisis en een groter dan verwachte grondstoffencrisis. Pascal Bovero, de algemeen vertegenwoordiger van Uniic (Union nationale des industrie de l'impression et de la communication, de grootste drukkersvereniging in Frankrijk die al 20 jaar door Bovero wordt geleid), gaf ons zijn visie op de problemen waarmee de sector te kampen heeft. Tegelijk lichtte hij de initiatieven toe die hij samen met Benoît Duquesne, de voorzitter sinds 2018, heeft genomen. Hoe kijkt u terug op het jaar 2021? PASCAL BOVERO. "2021 was een overgangsjaar waarin we twee grote periodes kunnen onderscheiden. Tijdens de eerste periode geraakten we maar traag uit de crisis nadat bepaalde aspecten van de communicatie, meer bepaald de reclame en de events, volledig stilgelegen hadden. De tweede periode werd gekenmerkt door een plotselinge technische heropleving waarin de budgetten van de adverteerders opnieuw gedeblokkeerd werden en zowel aan print als aan digitale media toegewezen werden. Het drukwerk heeft toen punten gescoord als ondersteuning van het niet-virtuele aankoopparcours van de consumenten. Die hadden genoeg van de digitalisering die tijdens de crisis in grote mate de vorm van alle relaties dicteerde. Die heropleving gold ook voor de boekensector die een ander, minder vluchtig zakenmodel heeft, maar die toch een ongeziene groei gekend heeft doordat de consument weer een echt product in handen wou krijgen." Hoe verklaart u de groei van de reclamemarkt tijdens het tweede semester van 2021? BOVERO. "U moet weten dat de merken zich bij het publiek wilden onderscheiden door hun lokale aanwezigheid en hun duurzame aanpak te onderstrepen. Door rekening te houden met de impliciete behoeften van de consument en door in hun boodschappen de 'verwantschap' te benadrukken, maken ze duidelijk dat ze dicht bij de klant staan. De digitale media die een deel van de groei van de reclamemarkt opeisen, komen niet volledig tegemoet aan het doel dat de merken voor ogen staat en dat verklaart de herwonnen kracht van de fysieke media. Dat zien we zowel in de lokale pers waar de reclame een sterke groei kende, als in de nieuwe tijdschriften die na de crisis op de markt gekomen zijn - hoe lang die zullen bestaan weten we niet, maar ze hebben wel een deel van de advertentiekoek gekregen." Wat is de feedback van uw leden? Hebben de drukkerijen hun deel van de groei gekregen? BOVERO. "Daar kunnen we positief op antwoorden. Tijdens het laatste trimester benaderde de bezettingsgraad van de machines bij de rotatiedrukkers het niveau van het boekjaar 2019. We moeten er echter wel op wijzen dat de crisis de productie ontregeld heeft. De heropleving van de gedrukte reclame is er zonder veel planning gekomen - een uitzondering daarop is de tijdschriftenreclame - omdat de opdrachtgevers vooral op just-in-time mikten en dat heeft gevolgen gehad voor de planning van de drukkers." Welke factoren, behalve de gezondheidscrisis, remmen de relance af? BOVERO. "In de eerste plaats zou ik zeggen dat de papiercrisis, de energiesituatie en de extra kosten voor verbruiksgoederen en verpakkingen de bewegingsruimte van de drukkers erg beperken terwijl het tegelijk ook onmogelijk is om prognoses te maken. Dan is er de arbeidsmarkt. We merken dat het almaar moeilijker wordt om mensen aan te werven. En ten slotte vermeld ik nog de economische omstandigheden waarin de drukkers hun activiteiten uitoefenen. Die omstandigheden verstoren de markt omdat klanten voor de goedkoopste optie kiezen wat de financiële gezondheid van de bedrijven kan aantasten." Kan de relance verstoord worden door de vijfde golf? BOVERO. "Een 'vluchtige' economie zoals de onze, die geen essentiële goederen produceert (op enkele zeldzame uitzondering na), kan beïnvloed worden door elke maatregel die de verspreiding van boodschappen en de organisatie van events beperkt. We moeten vaststellen dat die dreiging een handicap voor de heropleving vormt en dat bij nieuwe restricties de alternatieve oplossingen - die hoofdzakelijk digitaal zijn - de grafische sector pijn kunnen doen." Hoe kijkt u aan tegen de initiatieven voor externe groei die in de sector geregeld opduiken? Zijn die gunstig voor onze sector? BOVERO. "Het grafische landschap is te zeer versplinterd. Als we de evenwichten tussen leveranciers, drukkers en opdrachtgevers gedeeltelijk willen herstellen, en als we veelzijdige portalen voor verschillende procedés en markten willen bouwen, moeten we van dat hokjesdenken af. Er zijn KMO's die zich consolideren en daarbij uiteenlopende activiteiten zoals etiketten, kartonnage, data, distributie, enzovoort bundelen. Het is echter belangrijk dat de drukker zijn rol als bedenker en aanbieder van oplossingen behoudt." Zoals heel wat andere sectoren hebben de drukkerijen massaal een beroep gedaan op het systeem van de PGE's (Prêt Garanti par l'État of door de staat gegarandeerde leningen). Daarbij kregen ze tot 25 procent van hun omzet in liquide middelen. Moeten we vrezen voor een golf van faillissementen nu die leningen terugbetaald moeten worden? BOVERO. "De drukkers hebben de PGE's als goede huisvaders gebruikt, als een voorzorgsmaatregel in een sector waar er te weinig kapitaal voorhanden is. Ik zie geen risico van falingen als gevolg van de terugbetaling van die leningen." Heel wat werknemers vragen loonsverhogingen wegens de inflatie. Wat is de loonpolitiek in de sector? BOVERO. "Dat is een complexe kwestie omdat de spanningen, als die bestaan, in drie factoren wortelen: de aanwervingsproblemen per regio, het gebrek aan mobiliteit, maar ook het onaantrekkelijke imago van de sector - die moet nog meer inspanningen doen om alle innovaties die de sector kenmerken, beter bekend te maken bij het publiek. Daarnaast moeten we ook een juister beeld zien te krijgen van de minimumlonen in de sector en de reële lonen waar de bedrijven zelfstandig over kunnen beslissen. Bovendien wijzen we er nog op dat de loonkwestie altijd bijzonder veel aandacht krijgt in verkiezingsperiodes." Uniic toont zich ongerust over de sterke prijsstijging van de grondstoffen. Hoe ziet u de situatie evolueren? BOVERO. "We staan onze leden bij die soms het slachtoffer zijn van eenzijdige beslissingen van de papierproducenten. De onzekerheden die hun beloften aan hun klanten onderuit halen, plaatsen hen voor een dilemma: bestellingen al dan niet aannemen. Op dat vlak moeten we een onderscheid maken tussen conjuncturele en structurele factoren. Over de prijs van de pulp - een conjuncturele factor - is zowat alles al gezegd. Structureel zien we echter dat het papieraanbod niet voldoet en die trend wordt versterkt door de strategie van papiermakers om niet meer in grafisch papier te investeren, maar ook door de concentratie van producenten waardoor de distributeurs buitenspel gezet worden zodat die op hun beurt slachtoffer worden. Ik ben me ervan bewust dat de leden van Uniic die het zwaarst getroffen worden - meestal bedrijven die met rotatierollen of met speciaal papier werken - zich zorgen maken dat ze geen greep meer hebben op de prijzen en de beschikbaarheid. Een van de gevolgen is dat drukkers uit voorzorg extra grote voorraden gaan aanleggen wat dan weer hun kaspositie verzwakt." Hoe reageert u, tegen de achtergrond van die prijsstijgingen, wanneer een loopje genomen wordt met het handelsrecht? BOVERO. "Bij de praktijken die we aanklagen, zetten we in op drie punten. In de eerste plaats ondersteunen we onze leden en begeleiden ze wanneer ze te maken krijgen met een praktijk zoals open offertes, dit wil zeggen dat de prijs bij levering bepaald wordt. Dat is een onwettelijke praktijk die ingaat tegen de wettelijke definitie van een contract. In de tweede plaats publiceren we de belangrijkste indexen opdat de opdrachtgevers een duidelijk beeld krijgen van de fenomenen die spelen. Ten slotte zijn we ook actief op juridisch vlak." Welke maatregelen neemt u om de sector weer aantrekkelijker te maken? BOVERO. "We willen onze strategie die de emotie, de creativiteit en de innovatie van de sector in de schijnwerpers plaatst, nog versterken. Door aanwezig te zijn op evenementen zoals de 'Mondial des Métiers', de vakbeurs C!Print of de Wordskills. We moeten ook rekening houden met het referentiekader van de jongeren die waarden zoeken waarin design, ecologisch ontwerpen en zinvol werk samen komen. Die initiatieven worden genomen binnen de vereniging en in samenwerking met de opleidingscentra voor de sector." Wat zou u een drukkerij die twijfelt om bij Uniic aan te sluiten, zeggen? BOVERO. "Elke dag weer bewijzen we dat we doen wat we zeggen, namelijk de krachten bundelen om te vermijden dat bedrijven achteruitboeren. Het dienstenplatform van Uniic zou niets zijn zonder het netwerk dat we in het leven geroepen hebben - de commissies, ons engagement binnen Europa, onze milieu-expertise of nog onze regionale vestigingen. Het feit dat we een groot aantal bedrijven vertegenwoordigen, geeft ons rechten, maar impliceert ook plichten die ons uitvoerend bureau en ons team van permanente nationale en regionale vertegenwoordigers als een kompas hanteren."