Hoe hebben digitale printbedrijven de gezondheidscrisis doorstaan?

Dacar Digital Printing, dat helemaal in het noorden van België in een industriezone van Beerse ligt, is een digitale drukkerij die producten op zeer grote formaten vervaardigt en in alle discretie groeit. Dat was trouwens die manier waarop het bedrijf het vertrouwen van zijn doorverkopers - zijn grootste doelgroep overigens - kon winnen om zich een plaats op de markt te veroveren. Het bedrijf is in 2004 opgericht door Dennis van der Lingen, die als zelfstandig beletteringsspecialist actief was maar nu 15 medewerkers heeft. "In de streek was de concurrentie op het vlak van beletteringsdiensten erg groot. Ik heb toen beslist om heel België rond te reizen om verderop klanten te zoeken, " vertelt Dennis. Vandaag heeft het printbedrijf klanten uit het hele land, zelfs uit Luxemburg en Noord-Frankrijk. "Het heeft me tien jaar gekost om op die manier te groeien en om marktaandelen te veroveren zonder dat de concurrentie me stokken in de wielen stak. In 2012 hadden we genoeg volume om ons uitsluitend op de doorverkopers te richten. We doen dus helemaal geen zaken meer met de eindklanten." Hoewel de communicatiebureaus de belangrijkste klanten van Dacar Digital Printing waren, is de trend de voorbije jaren veranderd. "De online printbedrijven zijn interessantere klanten geworden dan de communicatiebureaus, want die eerste groep brengt grotere volumes met zich mee. De grote klanten bestellen op grote schaal bij de online drukkers, terwijl de communicatiebureaus gewoonlijk kleinere opdrachten krijgen." Het machinepark van Dacar Digital Printing bestaat uit enkele indrukwekkende printers: twee exemplaren van de EFI Vutek (5r + 5h) van 5 meter breed, een Agfa Titan en een Jeti Tauro, en een kleine printer van Epson die met ecosolvents werkt. Het ligt dan ook voor de hand dat volumes belangrijk zijn voor de drukkerij. "Toen de lockdown uitgeroepen werd, was het angstaanjagend om te zien dat alles wat we gedurende jaren opgebouwd hadden, van de éne dag op de andere niets meer opbracht. En op menselijk vlak was het ook bijzonder moeilijk om tegen je personeel te zeggen dat het naar huis moest omdat er geen werk was, " vertelt Dennis. "Financieel gezien wordt 2020 niet meer dan een overlevingsjaar. Maar we denken al aan het volgende jaar. We zullen haast niets verdiend hebben, maar we staan er nog en zonder jobverlies, " gaat hij voort. Bij het begin van de lockdown zag het printbedrijf de verkoop met 90% terugvallen. "Daarna kwamen er geleidelijk aan weer kleine opdrachten terug en boekten we week na week een omzetgroei van 5 tot 10 procent. Toen we in mei weer op 50% van de omzet zaten, kon al het personeel weer aan het werk, " zegt Dennis. In juni en juli stabiliseerde de omzet op 75%. "Het zijn de tentoonstellingen en festivals die nog ontbreken om 100% van de productie terug te winnen, " merkt Dennis op. Dankzij de ontwikkeling van een nieuw covid-product kon Dacar tijdens de lockdown het hoofd boven water houden: een display in honingraatkarton als dispenser voor hydroalcoholische gel. "Dat product in karton was een voltreffer, " zegt Dennis. Er zijn 2000 exemplaren van verkocht, goed voor 1000 m2 panelen. Ondanks de chaos die de coronacrisis heeft veroorzaakt, heeft het bedrijf er toch nog iets goeds uit gehaald. "Het was een kans om op de 'reset'-knop te drukken. De crisis maakte duidelijk dat sommige producten niet rendabel genoeg waren. We hebben dus aanpassingen doorgevoerd, zoals het instellen van een minimale bestelhoeveelheid voor bepaalde media en het invoeren van tarieven met een degressief systeem voor de prijsbepaling, " zegt Dennis van der Lingen. Castaar: zowat honderd kilometer meer naar het zuiden kloppen we aan bij Castaar, een jong bureau voor reclame, grafisch ontwerp en digitale druk. Het wil een one-stop-shop zijn voor zowel grote als kleine bedrijven. Grafisch ontwerp, digitale marketing, websites, reclamemateriaal... het kan allemaal. Het bureau dat in Gooik in Vlaams-Brabant gevestigd is, kan op een dynamisch en creatief team van zeven, binnenkort acht, mensen rekenen. We kunnen maar net zo goed meteen zeggen dat Castaar een atypisch bureau voor de sector is, net als zijn oprichter, Christophe Dedoncker. Op 26-jarige leeftijd kan de ambitieuze jongeman al op een mooie carrière terugblikken. De voormalige DJ die ook nog op Tomorrowland opgetreden heeft, leverde zijn eerste wapenfeiten binnen de reclamewereld bij de grote bureaus Duval Guillaume en Boondoggle. Buiten zijn kantooruren had hij nog een aanvullende activiteit: posters, logo's en belettering ontwerpen. Wat hem er uiteindelijk op een heel natuurlijke manier toe aanzette om drie jaar geleden zijn eigen bureau op te richten. Het unieke karakter van het bureau komt waarschijnlijk voort uit de uitgesproken visie van Christophe Dedoncker op de reclamewereld. Voor hem dient reclame niet langer om mensen te informeren. "Je moet in de eerste plaats de aandacht van de consument trekken, opvallen om dan je boodschap over te brengen, " zegt Christophe. Een goed voorbeeld daarvan is zijn auto, die volledig met zwart fluweel en goudfolie bekleed is. "We ondertekenen onze e-mails niet met 'vriendelijke groeten', maar met een emoticon voor kusjes. Een afspraak met een klant bij ons is een 'date'," zegt hij. Dat zegt veel over de spirit van het bureau. Een visitekaartje op karton van 800 g/m2 meegeven, is voor Castaar al verleden tijd. Het bedrijf maakt nu gebruik van metalen kaartjes. "Voor een belettering gaan we verschillende ontwerpen voorstellen, van onopgesmukte basisversies tot heel excentrieke varianten. Een heel vaak kiest de klant voor de meest excentrieke versie of voor een versie tussen de twee uitersten, " legt de oprichter van Castaar uit, die zelf enige excentriciteit niet schuwt om opgemerkt te worden. En dat loont. Met een omzet van ongeveer een miljoen euro lijkt de workaholic die 's nachts nauwelijks nog slaapt, het slachtoffer van zijn succes te worden. Wanneer we Christophe in juli in zijn agentschap ontmoeten, heeft hij maar één bekommernis: een grotere ruimte vinden. Nu zijn het creatieve bureau en het productieatelier in een ruimte van 125 m2 ondergebracht. Castaar heeft dringend een ruimer gebouw nodig om nieuwe print- en snijmachines te kunnen installeren. Castaar maakt er immers een erezaak van om zo weinig mogelijk uit te besteden zodat het bedrijf de volledige controle over de kwaliteit en de levertijden behoudt. "We zijn te sterk, te snel gegroeid, " zegt hij. Om dat tempo aan te kunnen houden, heeft Castaar sinds het begin van het jaar al bijna drie mensen aangeworven. De gezondheidscrisis lijkt de ambities van Castaar niet te hebben aangetast. "Op het hoogtepunt van de crisis was ik er zeker van dat we werk zouden hebben met bewegwijzering in verband met de coronacommunicatie en met toepassingen in plexiglas. Ik verwachtte dat we minder grafische ontwerpen zouden moeten maken, maar uiteindelijk ontvingen we tijdens de lockdown veel meer aanvragen. We hebben een vijftiental logo's gemaakt voor mensen die als freelancer zijn begonnen. Sommige bedrijven maakten ook gebruik van de tijd die door de lockdown vrijkwam om hun visuele identiteit te veranderen." Toen de economie weer in gang schoot, was Christophes bekommernis voor Castaar echt niet of er een tweede golf zou komen, maar wel om een nieuw gebouw te vinden waarin hij zijn groeidoelstellingen kan nastreven. Marcel & CO: in de Brusselse rand heeft een ander communicatiebedrijf en digitaal printbedrijf met een ongewone naam positief op onze oproep gereageerd: Marcel & Co uit Drogenbos. Het bedrijf werd in 2011 opgericht door Michel C. Desmit, die ook het agentschap Fast Retail Communication leidt, en Didier Haerinck. Marcel & Co dat een aantal prestigieuze merken tot zijn klanten kan rekenen, heeft het voorbije jaar in een vlakbedprinter van swissQprint geïnvesteerd, en begin 2020 in een Colorado. Die laatste machine moest wel gekocht worden omdat Marcel & Co een aanbesteding van Mercedes binnen gehaald had. Dat was een werk van lange adem, maar garandeert dat het printbedrijf nu wel gedurende minstens drie jaar een minimum aan werk. "Het is onze taak om alle communicatiedragers in vinyl voor de dealers van Mercedes te leveren. Bijvoorbeeld klevers voor op de ramen of vinyl om auto's te bekleden, " preciseert Michel Desmit. Het bedrijf dat zeven werknemers telt, moest het tegen heel wat grotere concurrenten opnemen. "Volgens mij schuilt onze kracht net in ons team op mensenmaat dat bereid is naar de klant te luisteren. Bovendien hebben we ook de goede machines om een hoogwaardige en snelle dienstverlening te bieden, " zegt de medebestuurder. Voor Marcel & Co was het eerste kwartaal dus goed begonnen. De lockdown heeft de mooie start van 2020 echter wel vestoord. Door de gezondheidscrisis verloor het bedrijf in het tweede kwartaal 50% van zijn omzet. Maar Michel klinkt positief: "Gelukkig voeren we een goed beleid en zijn we financieel gezond. En dat heeft ons in staat gesteld om tijdens de slappe maanden de vaste kosten te betalen." Begin juli draaide het bedrijf nog altijd met drie personen. Tijdens de gezondheidscrisis bleef het bedrijf zelfs een maand gesloten, maar dankzij de voor de covidperiode specifieke kleine bestellingen bleven de machines toch enigszins aan het werk. "Tot mei was het erg rustig en daarvan heb ik gebruik gemaakt om op te ruimen en om in de productie te leren werken, " zegt Michel. Sinds de heropleving zijn de opdrachten voor bewegwijzering die er tijdens de crisis aankwamen, doorgegaan en zijn er opnieuw campagnes en een decoratieproject voor een hotel opgestart. "Tot half september zullen we ervoor moeten zorgen dat we ons hoofd boven water houden, " meent Michel. Hij wil zelfverzekerd zijn, maar maakt zich toch zorgen: "Wat mij vrees inboezemt, zijn de kleine klanten die hun rekeningen niet kunnen betalen. Gelukkig hebben we ook veel sterke merken onder onze klanten." In afwachting om weer voluit te kunnen gaan, heeft men bij Marcel & Co alvast enkele lessen getrokken en over de toekomst nagedacht: "Ik voel me gesterkt door het feit dat het bedrijf goed geleid wordt. We beseffen ook dat de detailhandel en de verkooppunten voor ons de belangrijkste sectoren zijn. Ook de decoratiesector is belangrijk. We merken dat architecten en interieurontwerpers de mogelijkheden beginnen te zien die een digitale drukkerij hun kan bieden. Daarnaast is het ook belangrijk om in de toekomst onze dienstverlening nog te verbeteren, omdat sommige klanten nog veeleisender zullen zijn. En in tijden van crisis is ook gebleken dat het niet onbelangrijk is om goede relaties met de leveranciers te onderhouden. Sommige mensen denken dat na covid de zaken anders zullen zijn. Daar geloof ik niet in. Oude gewoontes keren snel weer terug." Promo Signs, dat langs de andere kant van de taalgrens in Waals-Brabant gevestigd is, heeft deze zomer niet met de duimen zitten draaien. De reden: een groots artistiek project waarbij in Brussel een torengebouw van 4000 m2 bekleed werd (zie kader op pagina 13). Dat maakte het mogelijk om de seizoensgebonden dip in de activiteiten, die nu nog door de gezondheidscrisis versterkt werd, te compenseren. "Op het ogenblik trekken we behoorlijk onze streng," wist bestuurder Olivier Geelhand in augustus te melden. "Ondanks een periode van stilstand in het begin van de crisis. We hebben het geluk gehad dat we enorm veel werk hadden toen de handelszaken weer open gingen en ze hun signs aan de veiligheidsmaatregelen moesten aanpassen. Winkelcentra zijn onze belangrijkste klanten. De activiteiten hernamen beter dan verwacht, maar september blijft een groot vraagteken. We merken dat onze klanten met budgettaire beperkingen te maken hebben en het beslissingsproces verloopt trager dan gewoonlijk, " gaat hij voort. Promo Signs is er zich van bewust dat zijn activiteit direct afhankelijk is van de economische activiteit van de sectoren waarin de klanten van het bedrijf actief zijn. In augustus kwamen de bestellingen uit de immobiliënsector geleidelijk aan weer binnen. Bij de horeca en de evenementensector draait echter alles nog op een laag pitje. "We beseffen goed dat onze bedrijfstak nog geluk heeft, " relativeert Olivier Geelhand de situatie. Zijn bedrijf dat in de bedrijfszone van Wauthier-Braine ligt, is gespecialiseerd in de print & cut, de carwrapping, de belettering en de montage. Promo Signs heeft overigens onlangs nog in een snijtafel Summa F1612 geïnvesteerd waarop al beschermingsmateriaal in plexiglas vervaardigd is. Mons Lettrage: in de Henegouwse hoofdstad klopten we aan bij Mons Lettrage, een klein bedrijf dat zich in de commerciële en decoratieve belettering gespecialiseerd heeft. Mons Lettrage dat in 2000 opgericht werd, ging van start als autodecorateur. Het bedrijf heette toen overigens Car Tuning Team. Getinte ruiten, gezandstraalde ruiten, commerciële of decoratieve beletteringen, signs, ... In de loop der jaren is het bedrijf dat Steve Naizy in het leven geroepen heeft, een echte specialist in zijn sector geworden die zowel voor particulieren als zelfstandigen en grote bedrijven werkt. Tijdens de lockdown werkte Steve Naizy op zijn eentje voort, terwijl het bedrijf meestal toch zeven mensen in dienst heeft. Sommige ondernemers maakten van de gedwongen sluitingsperiode gebruik om hun wagens die een nieuwe belettering nodig hadden, bij Steve achter te laten. Het moment was ideaal. "Tijdens de lockdown heb ik 15 bestelwagens onder handen genomen en dat heeft me in staat gesteld om de meubels te redden." Dat neemt niet weg dat de jaaromzet van het bedrijf 60.000 euro lager zal liggen, maar na een uitstekende maand juni is Steve weer vol vertrouwen. "De mensen kwamen bij me aandraven met alles wat tijdens de lockdown uitgesteld was. De activiteit van juni heeft een beetje het verlies van de maanden april en mei goed gemaakt, " zegt Steve. "Onze activiteiten zijn weer goed opgestart, al het personeel is weer aan het werk, en ik heb zelfs weer mensen aangeworven. En mijn boekhouder vertelt me ook nog dat ik best voor het einde van het jaar een aankoop moet doen, " glimlacht hij. Mons Lettrage zal dit jaar dus in een CNC-freesmachine van een leverancier uit Rijsel investeren. "Ik krijg steeds meer vraag naar panelen in specifieke vormen en met die freesmachine kan ik andere mogelijkheden voor reclame en decoratieve toepassingen aanbieden. Ik denk bijvoorbeeld aan decoratieve voorwerpen, gravures op deuren of letters die in reclameborden uitgefreesd zijn." Wanacom: in Fernelmont, in de provincie Namen, bleef het bij Wanacom tijdens de lockdown relatief rustig. De digitale grootformaatdrukkerij heeft zich in de belettering en bekledingen van voertuigen gespecialiseerd - daarbij gaat het aanbod van de klassieke producten tot de meest ongewone creaties die je je kunt inbeelden. Wanacom dat in 2009 door de drie gebroeders Jaquemyns (voormalige werknemers van het bureau Créaset) opgericht werd, baseert zijn strategie om zijn naambekendheid te vergroten, op de digitale marketing en de e-commerce. In juli werkte Wanacom, dat normaal ongeveer 10 mensen in dienst heeft, nog met een beperkte ploeg. De productie- en plaatsingsteams echter waren weer 100% bezet. Een volledig herstel verwacht het bedrijf echter pas in september. Ondertussen kijkt het bedrijf aan tegen een maandelijks omzetverlies van 40% - in april was dat zelfs 90%. "Van de ene dag op de andere dag vielen de orders terug tot nul. Er zijn veel annuleringen geweest omdat we voor reclamebureaus en evenementenbureaus werken, " zegt Gilles Jaquemyns, een van de co-managers. Een voor de hand liggende verklaring. Toch blijft Gilles ondanks de omzetdaling vol vertrouwen: "Het bedrijf heeft een goed management en dankzij de steunmaatregelen van de overheid zijn we niet in de problemen geraakt. Gelukkig hebben we weinig leningen en vaste kosten." Tijdens de lockdown bleef de productie dus beperkt tot toepassingen van preventieve communicatie, zoals vloerklevers of informatiepanelen. In tegenstelling tot veel andere bedrijven uit de sector heeft Wanacom zich niet op de productie van beschermingsmiddelen gestort. Gilles Jaquemyns koos liever voor een andere strategie: "Iedereen had zich op dat segment gestort zodat het nog maar weinig zin had om voor productie in plexiglas te vechten. Ik liet dat gevecht aan mijn collega's over en gaf er de voorkeur aan om te kijken hoe we onze structuur konden verbeteren om het einde van de lockdown voor te bereiden." Wanacom dat zijn verkoopstrategie op de digitale marketing en de online handel baseert, heeft daarom van de gelegenheid gebruik gemaakt om zijn website te verbeteren en een nieuwe webshop te ontwikkelen. Behalve het werk aan de website en de web-to-print-site XL-Printer plande Wanacom ook om deze zomer promotie te voeren voor het plaatsen van zonwerende films. "Omdat we al veel matte films installeerden, schuiven we dit product naar voren om onze diensten te diversifiëren, " zegt Gilles Jaquemyns. De voorbije jaren heeft Wanacom bij de klanten een groeiende belangstelling voor dat soort van producten opgemerkt. In eerste instantie bij openbare instellingen, maar ook bij particulieren. Volgens Wanacom kan een zonwerende film tijdens een hittegolf de temperatuurstijging met 10% beperken. De oorspronkelijke specialiteit van Wanacom is echter het bekleden van volledige voertuigen en de commerciële of decoratieve belettering. "Daar staan we om bekend, en daar schuilt onze kracht, " zegt Gilles. Evenementenbureaus bijvoorbeeld kloppen bij Wanacom aan om bijzondere voertuigen te bekleden, zoals de Amerikaanse caravan Airstream die in aluminium uitgevoerd is en waarvan de ronde vormen een goede technische knowhow vereisen. Wanacom voert ook nog andere ongewone en volledige bekledingen uit, bijv. van walsmachines, interactieve zuilen of nog Londense bussen. "Dat is heel bijzonder, want vaak is er geen bestaand model om de films voor die voertuigen te ontwerpen. Je moet er dan heen gaan om zelf het model van het voertuig te tekenen. Maar we hebben ook een bibliotheek van voertuigmodellen waarin we normaal gesproken de afmetingen kunnen opzoeken, zodat we de inslag kunnen berekenen, enz., " legt Gilles uit. Niet alle drukkerijen die visuele communicatie produceren, hebben de coronacrisis op dezelfde manier beleefd. Sommige printbedrijven hebben zich bijzonder goed uit de slag getrokken en zijn zelfs sterker dan ooit uit de crisis gekomen. Andere daarentegen hebben het moeilijk om het niveau van voor de crisis terug te vinden en draaiden in juli nog met een beperkte bezetting. En omdat het tijdens de zomer gewoonlijk kalmer is - nu zeker omdat de evenementensector nog altijd stil ligt - hopen de bedrijven dat ze vanaf september het jaar op een productievere manier kunnen afsluiten. Uit de crisis blijkt ook dat de kleine organisaties beter gewapend waren om de schokgolf die de pandemie veroorzaakt heeft, op te vangen. Omdat ze flexibeler zijn, konden ze zich sneller aanpassen, zowel op vlak van de vraag als op financieel gebied. Zij hebben immers minder vaste kosten en ook weinig zware investeringen. De steunmaatregelen van de regering waren ook een hulp. Op het vlak van de activiteiten zien we enerzijds bedrijven die zich specifiek op toepassingen in verband met covid toegelegd hebben, en anderzijds bedrijven die er de voorkeur aan gegeven hebben om hun interne werking te verbeteren. Voor flink wat bedrijven is de lockdown ongetwijfeld een aanzet geweest om zichzelf in vraag te stellen en te vernieuwen.