Knappe koppen

De inkjet-Drupa komt eigenlijk te vroeg voor Benny Landa, geeft hij ter plekke zelf direct toe: de nanografische druktechniek bevindt zich in 2012 nog maar in een pril stadium. Dat ligt bij de pioniers van Memjet anders: daar is al ruim tien jaar gewerkt aan de ontwikkeling van eigen inkjet-technologie die inmiddels zijn eerste vruchten begint af te werpen. Anders dan Landa van plan is, brengt Memjet geen complete machines op de markt. Het bedrijf mikt op zogenoemde OEM's ('original equipment manufacturer'): partners die de Memjet-technologie in hun inkjetapparatuur toepassen. Dat gaat aanvankelijk om machines in kantooromgevingen en kleinere productiesystemen, maar de ambities anno 2012 reiken verder. Ook de markten voor grootformaat, labels en verpakkingen gaan veroverd worden en - toch zeker binnen tien jaar - de traditionele offsetwereld. Memjet's belangrijkste troef: naast snelheid en kwaliteit biedt het systeem eenvoud en vooral ook lagere kosten.Memjet's belofte blijkt geen bluf. Al in 2010 is het Amerikaanse Delphax een partnerschap met Memjet aangegaan om de sprong te kunnen maken van de eigen monochrome 'electron beam'-(toner)technologie naar full colour inkjet. Op Drupa 2012 presenteert ze de Elan 500, 'powered by Memjet', een vellenprinter op 45 x 64 cm formaat. En ook op de Canon-stand is al een voorproefje van de toekomst te zien: de conceptversie van de Océ 'Velocity' grootformaat printer produceert met behulp van de Memjet-technolgie razendsnel 500 posters op A0-formaat per uur (en in 2013 wordt de machine daadwerkelijk op de markt gebracht als de Océ ColorWave 900). Tot de verdere OEM-partners behoren onder andere ook Xanté (grootformaat), Colordyne (label-printers) en Fuji Xerox (grootformaat).Toch heerst er ook wel scepsis, bijvoorbeeld over de levensduur van de Memjet-koppen. Over de keuze voor thermische koppen-technologie in plaats van de alom toegepaste piëzo-technologie. En over het feit dat de koppen alleen met watergebaseerde dye-inkten werken. Bovendien: hoe gaat het bedrijf zich staande houden in de inkjet-arena, waar grote spelers als Kodak, HP, Fujifilm, Canon, Ricoh en Konica Minolta zich met eigen inkjetkoppen in de strijd hebben geworpen?De geschiedenis van Memjet gaat terug tot onderzoek dat in de jaren 1990 plaatsvond in Australië. Knappe koppen, onder andere afkomstig uit Canon-laboratoria, ontwikkelen daar door op een idee voor een printkop met vijf kleurkanalen. Dat vijfde kanaal was aanvankelijk bedacht om een full colour CMYK-afbeelding ook nog van een vijfde onzichtbare inkt te kunnen voorzien, bijvoorbeeld om beveiligingskenmerken aan te brengen die onder speciaal licht zichtbaar worden. Die toepassing liep op niets uit, maar de plannen voor de speciale kop werden vervolgens door Silverbrook Research verder uitgewerkt. Daarbij maken ze gebruik van micro-elektromechanische systemen (MEMS) - en dat verklaart ook de naam Memjet. (Overigens: ook andere printkoppenfabrikanten maken gebruik van MEMS.) Het bedrijf weet duizenden patenten op zijn naam te schrijven op het gebied van printtechnologie en is in 2009 zover dat ze, onder licentie bij wat dan nog 'Memjet Home and Office' heet, een eerste prototype van een thuisprinter demonstreert op de Consumer Electronics Show (CES) in Las Vegas. Die machine print een full colour A4-tje per seconde, een snelheid die met name te danken is aan Memjet's speciale printkop.Die printkop vormt de kern van Memjet's printsysteem: de pagina-brede kop meet ruim 22 cm. Die kop hoeft daardoor niet, zoals in vrijwel alle andere printers wel het geval is, tijdens het afdrukken heen en weer bewegen: ze kan stilstaand de volle breedte van een A4 van vier kleuren inkt voorzien. Voor bredere productieprinters en grootformaat printers kunnen meerdere koppen naadloos naast elkaar worden gekoppeld ('stitchen') tot een breedte van 106,7 cm.De Memjet-kop is een thermische drop-on-demand kop. De benodigde chips worden met MEMS-technologie vervaardigd. De speciale wijze waarop Memjet elf van deze chips bij elkaar weet te plaatsen: die zijn elk goed voor vijf kleurkanalen met telkens 1.280 nozzles (spuitopeningen), ofwel een totaal van 70.400 nozzles per kop. (Ter vergelijking een voorbeeld: de eveneens met MEMS vervaardigde Stream-inkjetkop die Kodak in 2012 op Drupa liet zien was 10,8 cm breed en telde 2.540 nozzles.) De printkop vuurt 774 miljoen inktdruppels (van 1,2 picoliter) per seconde af en bereikt mede daardoor - Memjet levert ook de inkt en de aansturing van de kop - een resolutie van 1.600 dpi. En dat is, volgens de fabrikant, in de markt nog altijd 'een ongeëvenaarde prestatie'.Die eerste generatie printkop van Memjet, nu aangeduid als de 'Versapass', krijgt in 2017 gezelschap van de 'Duralink' kop. Sindsdien is hard gewerkt aan het overtuigen van bestaande en nieuwe partners om met Duralink aan de slag te gaan - en de eerste resultaten beginnen zich aan te dienen. "Voor het eind van dit jaar hebben we 20 bedrijven die er machines mee uitrusten," stelt Eric Owen, als General Manager bij Memjet verantwoordelijk voor de 'commercial press' markt.Hij stapt in 2017 over van Kodak, waar hij 22 jaar werkte en nauw betrokken was de inkjet-ontwikkelingen, naar Memjet om met de nieuwe Duralink-technologie aan de slag te gaan. "Duralink bouwt weliswaar voort op de Versapass, maar is tegelijkertijd een compleet nieuw product", legt Owen uit tijdens een bezoek van Grafisch Nieuws aan het hoofdkwartier in San Diego (VS). De nieuwe structuur zorgt ervoor dat de kop langer meegaat. De kop werkt nu met watergebaseerde pigment-inkten, zodat er een breder palet van toepassingen mogelijk is. Bovendien worden de vijf kanalen in elke kop nu allemaal gebruikt om dezelfde kleur aan te brengen. Met telkens vijf nozzles achter elkaar op een rij is de kans dat een of twee verstopte nozzles een storende witte lijn in het drukbeeld veroorzaken vrijwel uitgesloten.Owen sprak de afgelopen twee jaar naar eigen zeggen met 157 partijen in de industrie, varierend van persenbouwers tot printerfabrikanten, over de mogelijkheden van Memjet en Duralink. "Er is geen grote partij waarmee we niet praten. Met onze thermische inkjet-technologie bieden we ze iets compleet anders dan alle andere spelers die bijna allemaal met piezo-technologie werken. Alleen HP en Epson doen iets soortgelijks, maar zij richten zich met die koppen op een heel ander marktsegment dan wij. Op het gebied van watergedragen inkjettechnologie - onze koppen zijn niet geschikt voor UV-inkten - kunnen wij met Duralink nu een interessant alternatief bieden."Ondertussen is Memjet uitgegroeid tot een bedrijf met 350 medewerkers en vestigingen in de VS, Ierland, Taiwan, Maleisië en Australië. Wereldwijd zijn al meer dan 12.000 systemen met Memjet-technologie geïnstalleerd. Ook bijvoorbeeld de rotatieve Webjet-pers van Konica Minolta en de Gallus Smartfire labelpers zijn uitgerust met Memjet-koppen. En Owen is ervan overtuigd dat er daar na de verwachte productlanceringen op Drupa 2020 snel meer bijkomen.Bovendien heeft Memjet nog een troef achter de hand: het lanceert eind september, tijdens Labelexpo in Brussel, haar derde generatie printkop: de Duraflex. Die kop combineert eigenschappen van zijn voorgangers: net als de Versapass is het een meerkleuren-kop en evenals de Duralink wordt met pigment-inkten gewerkt. Voeg daarbij dan nog de belofte om straks met meer dan de standaard CMYK-inkten te kunnen printen. Memjet mikt met Duraflex op toepassingen in het 'light production'-segment, waaronder ook instapmodellen van labelpersen. Daarnaast zijn kleine oplages in verpakkingen mogelijk, maar ook de vervanging van toner door inkjet in multifuntionele printsystemen in het kantoorsegment komt binnen bereik. Eric Owen benadrukt nog eens: "Memjet is geen hype. Het is bewezen technologie."MGI is de eerste partij die al kenbaar maakt te hebben gekozen voor Duralink-koppen. Deze van oorsprong Franse inkjetpionier, waarvan Konica Minolta nu ruim 40 procent van de aandelen bezit, baarde tijdens Drupa 2016 opzien met een concept-versie van haar AlphaJet. Deze digitale pers is gebouwd als een modulaire 'multi-vlakbed carrousel', geschikt voor B1-formaat substraten tot liefst 15 cm dik. Elk te bedrukken vel (of plaat) wordt met een vacuümsysteem per vlakbed langs verschillende printstations geleid, waar dan digitale bedrukking of veredeling (zoals lakken en folie) plaatsvindt. De keuze voor Memjet's Duralink-koppen op een van de stations heeft volgens MGI alles te maken met de printkwaliteit van 1.600 dpi en de verlengde levensduur van de koppen. Bovendien zijn de koppen, zodra nodig, eenvoudig zelf te wisselen. Ook het gebruik van watergebaseerde pigment-inkten is van belang: voor de productie van (voedsel) verpakkingen verdienen die de voorkeur boven UV-inkten.Na de futurische AlphaJet-demo in 2016 zal nu eind 2019 de eerste béta-installatie plaatsvinden om het systeem in de praktijk te testen. Op Drupa 2020 zullen twee verschillende AlphaJet-configuraties te zien zijn: een bij MGI en een op de stand van Konica Minolta.