Koudfolie geeft toekomstperspectief weer glans

"Als we in 2008 puur boekhoudtechnisch naar de investering in koudfolie hadden gekeken, dan zouden we het niet hebben gedaan", kijkt Bart Lauwaert terug op het prille begin van wat nu het absolute specialisme is van Grafische Groep Matthys. "Maar als we toen die stap niet hadden gezet, dan zouden we er nu waarschijnlijk niet meer zijn geweest." De opgebouwde expertise blijkt namelijk een goede leerschool geweest, die zich nu terugbetaalt. De impact van de pandemie was vorig jaar ook bij Grafische Groep Matthys stevig, nadat 2019 juist het beste jaar ooit was gebleken. Ook 2020 ging goed uit de startblokken, vertelt Lauwaert. Hij is bij de drukkerij mee verantwoordelijk voor sales en marketing: "In april, mei en juni halveerde het werk zowat. Gelukkig herstelde het najaar zich goed. Uiteindelijk hebben we het jaar met zo'n 25 procent omzetverlies afgesloten." De crisis dwingt het bedrijf versneld de balans op te maken en keuzes te maken. Dat had tot gevolg dat er helaas enkele banen verdwenen, maar ook dat er wordt geïnvesteerd in de toekomst. "We zijn gekrompen om straks weer te groeien", stelt Lauwaert. Terug naar 2008, een in meerdere opzichten belangrijk jaar voor de drukkerij in Turnhout. Het familiebedrijf, waarvoor in 1946 de basis is gelegd door Rik Matthys, wordt overgenomen door de derde generatie Matthys. De vier zonen van Ludwig Matthys, die sinds 1998 aan het roer heeft gestaan van Grafische Groep Matthys, vormen gezamenlijk de nieuw directie. De handelsdrukkerij bedient de wijde regio en heeft ook al klanten in Nederland. Ze is bovendien actief voor de eerste online drukkerijen die verzamelorders laten produceren: "Een groeimarkt die door veel partijen nog niet werd gezien." Er is in 2008 dan ook nood aan een bijkomende full color offsetpers. Er wordt gekozen voor Manroland. De leverancier heeft nog iets nieuws in de aanbieding: inline koudfolie. De mannen van Matthys zien daar wel wat in en besluiten het er op te wagen. Ook Bart Lauwaert gelooft er in. Hij is op dat moment juist een jaartje weg uit de grafische sector en verkoopt nu vrachtwagens ("Met leveringstermijnen van 15 maanden - dat was ik niet gewend!"), maar als hij leest over de investering in Turnhout, weet hij meteen: "Daar kan ik klanten voor vinden". Hij stuurt een brief en niet veel later mag hij de weg op met mooie voorbeelden van koudfoliedrukwerk. "We waren zelf meteen enthousiast. En de markt reageerde ook zeer goed op onze folievoorbeelden. Iedereen sprak er over, en onze samples waren zeer geliefd bij de bureaus", herinnert Lauwaert zich die eerste fase. "Maar uiteindelijk zeiden ze vrijwel allemaal: 'Ik kan het niet betalen'." Na verloop van tijd werden weldegelijk toepassingen gevonden: "In de magazinemarkt bijvoorbeeld, voor de productie van bijzondere covers. Daar stonden de schappen vroeger vol mee." De wenskaartenmarkt bleek eveneens lucratief: "De oplages van die kaarten was door de jaren wel al voldoende gedaald om de productie ervan weer terug van China naar hier te halen." Grafische Groep Matthys richtte de blik ook op Frankrijk, en dan met name de boekenmarkt: "Het boek is daar echt een instituut en de Franse markt is enorm." Al die jaren maakt de kostenstructuur van de koudfolietechnologie het toch lastig om de toepassing ervan werkelijk op te schalen richting grotere oplages. Totdat zich in 2016 een belangrijke innovatie aandient van het Nederlandse bedrijf Vinfoil. Daarmee kan foliebesparend - en dus kostenbesparend - worden gewerkt. Lauwaert legt uit: "Bij conventionele koudfolie-installaties wordt de folierol na het passeren van het drukvel vaak voor een groot deel ongebruikt weer terug opgerold. Maar de kosten voor die ongebruikte (en daarna onbruikbare) folie moeten toch ook worden doorgerekend en dat maakt foliedruk vaak zo kostbaar. De huidige Vinfoil-installatie kan een smalle folierol langs meerdere plaatsen over de breedte van het drukvel voeren, zodat je de folie op de rol maximaal benut. Daardoor komen we ook bij grotere oplages nu wél tot een aanvaardbaar kostenniveau." Op Drupa 2016 presenteert Grafische Groep Matthys zijn wereldprimeur: er wordt voor 2,2 miljoen euro geïnvesteerd in een gloednieuwe drukpers van KBA (nu: Koenig & Bauer) met daarop de revolutionaire Vinfoil Optima koudfolie unit. "Die investering markeerde ook het moment waarop we voortaan vol inzetten op specialisatie in inline koudfolie. Veel drukkerijen begonnen hun focus vooral te leggen op het verregaand stroomlijnen en efficiënter maken van hun bedrijfsvoering om de concurrentie een slag voor te blijven, maar zo'n strategie paste eigenlijk niet goed bij ons bedrijf. Koudfolie bood ons de kans om ons precies daarmee te blijven onderscheiden." Steeds meer collega-drukkerijen weten Turnhout te vinden voor hun folie-opdrachten. In de Benelux is er bovendien nauwelijks concurrentie: andere grafische bedrijven die aanvankelijk ook in koudfolie investeerden, zijn er vrijwel allemaal weer mee gestopt. "Het moeilijkste van koudfolie is niet de aanschaf van de machine. Het draait veel meer om de kennis er omheen, van de materialen maar bijvoorbeeld ook van de prepress. Foliedrukken vergt een andere mentaliteit en bedrijfscultuur. Die kennis en ervaring hebben wij in al die jaren opgebouwd." Ook de vraag vanuit de grafische vouwkartonnage-markt groeit gestaag, met name voor de productie van verpakkingen voor luxe artikelen, zoals parfums. Lauwaert: "Dat is een aantrekkelijke markt, die echter tijdens de coronacrisis onverwacht ook zeer kwetsbaar bleek. Want terwijl de markt voor voedselverpakkingen stabiel bleef doordat de supermarkten open bleven, viel het werk in ons segment vrijwel stil. Gelukkig herstelde zich dat later wel weer, maar de situatie maakte ons toch duidelijk dat we onze aandacht ook meer richting de voedselverpakkingen moeten verleggen." In het najaar van 2020 valt het besluit te investeren in een nieuwe Koenig & Bauer-pers. "De bestaande drukpers is inmiddels vier jaar oud en we hebben er ook maar één", legt Lauwaert uit. "We zijn dus wel verplicht onze machine steeds te vernieuwen om optimaal te blijven presteren. Een bijkomend voordeel van de crisis is dat de overheid dit soort investeringen juist nu stimuleert met fiscale maatregelen." Bij de installatie, eind juni, wordt op de nieuwe RA106X-8+L achtkleurenpers met laktoren ook de bestaande (en steeds up-to-date gehouden) Vinfoil folie-unit overgebouwd. "Met deze configuratie sluiten we beter aan op de voedselverpakkingenmarkt. De twee extra druktorens voegen bijvoorbeeld de mogelijkheid toe om direct ook Pantone-kleuren toe te passen - vaak een vereiste bij verpakkingsdrukwerk . Met lakken kunnen we dan nog allerlei speciale effecten creëren. En omdat deze hybride pers ook volledig in UV-modus kan werken, zien we kansen om straks op andere materialen dan alleen papier en karton te drukken." De stap richting voedselverpakkingen brengt ook met zich mee dat de drukkerij zich gaat certificeren om te voldoen aan de 'BRCGS food safety'-norm. "Koudfolie is al wel voedselveilig, net als de lijm en de inkten die we gebruiken. Maar de BRCGS-norm gaat veel verder en stelt ook eisen aan bijvoorbeeld de werkomgeving, de verlichting en de registratie van order- en bedrijfsinformatie. Veel verpakkingsdrukkerijen moeten volgens die norm werken, en zij zullen dat dus ook van ons verlangen." Lauwaert heeft vertrouwen in de nieuwe strategie. Hij schat dat op dit moment ongeveer een kwart van de omzet afkomstig is uit vouwkartonnage-opdrachten van grafische collega's. Binnen drie jaar zou dit wat hem betreft de helft moeten kunnen zijn: "En dat dan liefst op een groter geheel natuurlijk. Ook onder retailketens zien we bijvoorbeeld een groeiende vraag naar loyalty-pakketten in de vorm van spaaracties met verzamelkaartjes en -stickers. Dat gaat om grote volumes en wij worden daarbij vaak ingeschakeld voor de productie van de speciale exemplaren met metallic effecten. Projecten die we altijd samen met andere drukkerijen invullen." Om de beoogde groei in vouwkarton te stimuleren zal Grafische Groep Matthys actief de mogelijkheden van koudfolie promoten onder merkeigenaren in de voedingsmiddelenindustrie: "Een voordeel is daarbij natuurlijk dat veel van die bedrijven zich ook in ons werkgebied van België, Nederland en Frankrijk bevinden. We streven er overigens niet naar om rechtstreeks leverancier van deze bedrijven te worden - we willen ze vooral inspireren en enthousiast maken voor folietoepassingen. Want als daardoor de vraag vanuit de markt richting onze collega-drukkerijen toeneemt, en dat zijn onze klanten, plukken wij daar als specialist vervolgens natuurlijk ook de vruchten van."