Kunst maken met papier

Véronique Milioni uit Lyon heeft als grafica en tekenares naam gemaakt in de wereld van de wijnbouw en de parfumerie. Sinds 1986 werkt ze als zelfstandige en al heel snel kreeg ze opdrachten om verpakkingen en etiketten voor wijnhuizen en parfummerken te ontwerpen. In de loop der jaren heeft ze een goed herkenbare, detaillistische, kleurrijke en grillige stijl ontwikkeld. En die stijl heeft ze behouden in de collecties behangpapier en papierwaren die ze vandaag onder haar eigen naam creëert. "Door de covidcrisis heb ik mezelf opnieuw uitgevonden. Via mijn grafische stijl wil ik geluk, welzijn en sereniteit doorgeven", legt Véronique Milioni uit. Ze is niet alleen kunstenares en ontwerpster, ze is ook gepassioneerd door ultralopen in de bergen. En toen ze haar merk in het leven riep, bundelde ze daarin alle werelden die haar dagelijks leven bepalen. "Yoga, meditatie, lopen geven me elke dag weer energie", zegt ze. "De natuur is een echte inspiratiebron. En mijn werk reflecteert mijn persoonlijkheid: blij, lichtvoetig, gekleurd, warm, vrouwelijk." Op het moment dat Véronique Milioni haar eigen merk in het leven riep, zag ook haar eerste collectie behangpapier het licht. Daarnaast is haar leefwereld ook te vinden op andere dragers: vloeren, stoffen, 3D-voorwerpen. "Mijn tweede beroep is een verlengstuk van mijn eerste als grafica en tekenares. Dat laatste is nog altijd wel aanwezig, maar heeft soms de neiging om ondergesneeuwd te raken door de opkomst van de digitale hulpmiddelen die bij grafische ontwerpen gebruikt worden, zoals Canvas. Vandaag kunnen mensen heel wat zelf doen op dat vlak. Daardoor worden we ondergewaardeerd en worden we te duur", vertelt ze. Haar nieuwe activiteit wekt echter wel de belangstelling van interieurarchitecten die een beroep doen op Véronique om muurdecoraties voor hotels en restaurants te ontwerpen. Ook producenten van behangpapier werken met Véronique Milioni samen om haar collectie aan particulieren te verkopen. De grafische kunstenares merkt dat behangpapier sinds de lockdown weer meer in de belangstelling komt. "Mensen keren terug naar de bron, naar de eenvoudige zaken van het leven. Telewerk is een blijver en mensen willen de natuur bij hen binnenhalen", zegt ze. "Dat spreekt uit mijn werk. Ik wil de natuur en eenvoudige zaken tekenen en die op milieuvriendelijk papier drukken en zo die terugkeer naar de bron vormgeven." Voor Véronique zijn het grafische ontwerp en het papier onlosmakelijk verbonden. "Wanneer ik iets creëer, heb ik het papier al voor ogen. Dat voedt mijn creaties die ik dan snel aan de klant voorleg. Papier is een medium dat het mogelijk maakt om de creatie te overstijgen en om emoties op te roepen door het aan te raken. Wanneer je een naamkaartje geeft, geef je ook een deel van jezelf, van wie je bent. Het papier is dan erg belangrijk omdat het een gevoel oproept. Met het type van papier dat je voor een klant kiest, geef je ook diens waarden door. Voor een reflexologiecentrum zou ik bijvoorbeeld papier kiezen dat als een perzikhuid aanvoelt, in overeenstemming met de verzorging die het centrum aanbiedt. Voor een advocatenkantoor zou ik een heel wit, sober papier aanraden." Wie de wereld van Véronique Milioni wil kennen, kan ook haar webshop bezoeken waar behangpapier - dat op aanvraag te personaliseren is - papierwaren en decoratieve posters te koop aangeboden worden. In België loop je niet elke dag kunstenaars tegen het lijf die met papier echte kunstwerken maken. En nog minder vaak vinden die kunstwerken een toepassing in de reclame. Dat is echter wel het geval met het werk van Margaux Baert, die aan de kunstschool van La Cambre een diploma in de grafische en visuele communicatie behaalde. In haar Brusselse studio knipt, plooit, versnijdt en assembleert Margaux papier in allerlei kleuren en creëert ze daarmee driedimensionale voorwerpen. Het sprekendste voorbeeld van haar werk is een prachtige pauw waarvoor ze de inspiratie vond in boeken van haar grootmoeder - boeken vol gravures van vogels. Margaux Baert die eerst als art director en freelance grafica actief was, ging in 2020, in volle lockdown, van start met haar papiersculpturen. Daarnaast geeft ze ook nog tekenles en organiseert ze workshops en tentoonstellingen. Haar papieren creaties werden onmiddellijk gevraagd voor visuele merchandising, scenografie, decoratie van uitstalramen voor luxemerken, of ook nog voor papierwaren. Zo werkte ze van meet af aan samen met Natan, Uniqlo, Auping, de MIVB en de Studio Maryanne Guély uit Parijs. Margaux Baert heeft niet alleen professionele klanten, maar krijgt ook opdrachten van particulieren en kunstliefhebbers - die haar via Instagram of via mond-tot-mondreclame vinden. Soms maakt ze ook papieren kunstwerken als binnenhuisdecoratie. Onlangs heeft ze op vraag van een klant een muurdecoratie van 3,7 m breed afgewerkt: een vlucht insecten die hem aan zijn wandelingen in het beukenbos van zijn woonplaats doet denken. Lieveheersbeestjes, bijen, beukenblaadjes, libellen... in totaal 200 elementen in wit en goudkleurig papier. Vooraleer Margaux aan een project begint, observeert ze, maakt ze tal van schetsen en kiest ze de kleuren en de papieren, die op een metalen structuur die met papier-maché bekleed is, gekleefd zullen worden. De papiersoorten die ze gebruikt? De bekende creatiepapieren die aangeboden worden door distributeurs zoals Antalis en Igepa, onder andere Curious, Keaykolour, Conqueror, Stardream... "Ik werk hoofdzakelijk met papier met het FSC-certificaat. Wat me bijzonder aantrekt in die papiergamma's zijn de bijzonder hoogwaardige kleuren en hun luxueuze aspect", vertelt Margaux. "Afhankelijk van de projecten kies ik gramgewichten vanaf 120 g/m2, voor kleine stukken, tot 250-300 g/m2. Lichtere papieren vermijd ik omdat die minder weerstand bieden." Afhankelijk van de omvang van het project, kan een creatie een halve dag tot een hele maand in beslag nemen. Het was tijdens haar studies dat Margaux Baert haar voorkeur voor kunstwerken in papier ontdekte. "Ik merkte dat ik het talent had om op een heel intuïtieve manier erg fijne en kleine zaken te maken. En in papier vond ik het medium dat me de mogelijkheid gaf om mijn creativiteit te ontplooien. Alleen met enkele stukjes papier en ijzerdraad slaag ik erin een lyrische en poëtische wereld te creëren en om vorm te geven aan de gekste ideeën. Ik geef leven aan mijn innerlijke wereld en creëer een droomwereld die me al sinds verscheidene jaren bezig houdt." Margaux heeft nog tal van projecten op stapel staan. In 2023 wil ze haar eigen papier maken met het afval van haar werken en een webshop openen om haar kleine papieren werkjes te verkopen. Van januari tot februari 2023 stelt Margaux Baert nieuw werk voor in het cultureel centrum van Schaarbeek. Valérie Jolly is een Française die in Brussel woont. Ze heeft een opleiding gevolgd aan de prestigieuze kunstschool 'Central Saint Martins' in Londen. Het medium dat haar voorkeur geniet? Zijdepapier. Ze brengt papier en witte lijm op voorwerpen of abstracte vormen aan die daar als het ware een tweede huid vormen die ze nadien met een scalpel verwijdert. Daarna sluit ze die 'huid' heel precies weer af. Dat procedé stelt haar in staat om alle details van een voorwerp vast te houden, met inbegrip van eventuele teksten in reliëf en zelfs sporen van vingers. Voorwerpen waar ze graag een papieren mal van maakt? Industriële voorwerpen zoals buizen, motoren, turbines, maar ook schakelaars, deuren, gereedschap. Daarmee maakt ze unieke lampen, of veeleer lichtsculpturen die ze als kunstwerken op zich ziet. "Papier-maché is een banaal medium waarmee je heel gekke dingen kunt doen. Ik leg niet alleen de vorm vast, het voorwerp in de ruimte, maar ook het voorwerp in de tijd. Mijn sculpturen zijn een manier om de voorwerpen onsterfelijk te maken. Ze geven uitdrukking aan de vergankelijkheid ervan", vertelt Valérie Jolly. Tijdens haar studies al realiseerde Jolly enkele opmerkelijke projecten: ze maakte een papieren afdruk van de achterzijde van een dubbeldekker, alsook van de sokkel van een standbeeld. Nu droomt ze ervan om een afdruk van een hedendaags pantservoertuig te maken. "Het probleem is een tentoonstellingsruimte te vinden die groot genoeg is voor een dergelijk volume." Valérie Jolly maakt ook foto's die ze met het gebrevetteerde procedé Diasec afdrukt. Het beeld wordt dan op papier gedrukt waarop een plaat plexiglas gelijmd wordt zonder de kleuren of het aspect van het papier te wijzigen.