PE-folie en gemengde stromen gerecycleerd

Tijdens ons gesprek vorig jaar liet FostPlus uitschijnen dat België een absolute voorloper zou worden in het recycleren van fracties die tot nu toe niet of slechts op kleine schaal worden gerecycleerd. Bij de officiële bekendmaking van de nieuwe investeringsprojecten bleven we enigszins op onze honger zitten. Het is fijn te horen dat er in België nu eindelijk ook PET zal worden gerecycleerd (zie kader), maar echt revolutionair is dat toch niet. En tijdens het interview met Ecoo (het vroegere Eco-Oh!) werd al snel duidelijk dat dit bedrijf al veel langer dan vandaag met de recyclage van gemengde fracties bezig is. Meer nog, het maakte dertig jaar geleden al de cirkel rond door deze grondstof zelf te gebruiken om tuinproducten en straatmeubilair te fabriceren (vandaag wordt weliswaar 50 procent van het recyclaat verkocht aan andere producenten). Tot zover het ontgoochelende gedeelte, want er is zeker ook positief nieuws te melden. Zo heeft Ecoo wel degelijk 'the next step' gezet om het circulariteitsverhaal nog meer sluitend te maken. 'Ecoo-wie?' horen we u al denken. Inderdaad, Ecoo is niet meteen een naam die bekend in de oren klinkt. Ten onrechte wellicht, want dit bedrijf is verantwoordelijke voor de 'oerknal' die de recyclagemarkt in België in gang zette. Nog voor er sprake was van FostPlus of Valipac was deze pionier al bezig met het inzamelen en verwerken van verpakkingsafval. "Het bedrijf werd in 1990 opgericht onder de naam EKOL", vertelt Koen Verhaert die de onderneming in 2010 overnam. "Deze vier letters verwezen naar de initiatiefnemers die elk een eigen insteek in het verhaal hadden. Er was Eurobox, een visionaire verpakkingsgroothandel die sterk geloofde dat recyclage de toekomst was. De Kempische Steenkoolmijnen wilden na de sluiting via reconversieprojecten voor tewerkstelling zorgen en hun kennis naar andere vakgebieden overdragen. OVAM participeerde omdat het nood had aan een referentiekader om een regelgeving inzake afvalsortering op te stellen. En tenslotte was er de Limburgse Vinyl Maatschappij - beter bekend als Tessenderlo Chemie - dat de verbranding van PVC wilde tegengaan en op zoek was naar een recycleerbaar alternatief voor plastic flacons." Alles startte met een pilootproject in Hasselt waar de bewoners hun huishoudelijk plastic afval naar het containerpark konden brengen. Verschillende intercommunales zagen wel potentieel in het initiatief en werden pioniers in het inzamelen. "Sommige zijn zelfs gestart met de ophaling van dit afval, waarvan de 'roze zak' in Mechelen en Leuven wellicht het meest bekend is", aldus Verhaert. "Twee jaar na oprichting had EKOL bovendien een vrij efficiënt recyclageproces ontwikkeld om al dat plastic te verwerken. Omdat er quasi geen andere soortgelijke initiatieven bestonden, werd de opgedane ervaring in het wassen van de steenkool overgedragen naar het wassen van rest-plastics. We kunnen dus wel degelijk stellen dat EKOL een echte Europese pionier was in de recyclagesector." Het was inderdaad een pilootproject 'pur sang' dat zich erg succesvol liet uitrollen. Met het ontstaan van FostPlus evolueerde de rol van EKOL naar het recycleren van rest-plastics (alle kunststoffracties die niet via Fost Plus werden ingezameld). Tot op vandaag spreken we over 22.000 ton per jaar, afkomstig van 2 miljoen Vlamingen en 450.000 Walen. Het recyclaat wordt verwerkt tot een erg brede waaier van producten: van bloem- en compostbakken en afboordingen voor de tuin, over allerhande bouwelementen, tot straatmeubilair, signaalpalen en verkeerseilanden. "We streven ernaar om de kwaliteit van het recyclaat constant te verbeteren", vertelt Verhaert. "Zo willen we excelleren in spuitgiettoepassingen met scharnierelementen en de productie van korrels die voor de productie van nieuwe folies kunnen worden ingezet. Het is een bedrijfsvisie die perfect past in de recente strategie van FostPlus om quasi alle verpakkingsmaterialen in de PMD-zak toe te laten en de recyclage ervan te ondersteunen. FostPlus garandeert ons tot 2030 de aanvoer van een gegarandeerde hoeveelheid gemengde plastics en selectieve stromen zoals PE. Dit is een flinke duw in de rug om te investeren in de uitbreiding en verbetering van onze recyclage-apparaat." Bij Ecoo blijft het niet bij woorden. Sinds november 2020 draait er een derde lijn die momenteel voornamelijk voor de recyclage van hoogwaardige PE-folie wordt gebruikt. "Deze is uniek in Europa en dient als piloot voor een ander project", vertelt Verhaert. "Samen met Bionerga bouwen we dit jaar in Beringen een nieuwe fabriek voor de recyclage van PE-film die wij zullen exploiteren. Bedoeling is om zowel daar als bij Ecoo zelf een maximum aan r-LDPE (noot van de reactie: gerecycleerde low density PE-films) met een erg hoge zuiveringsgraad te maken. De kwaliteit moet zo goed zijn dat de grondstof 'virgin' materiaal kan vervangen. Bovendien zal het proces op een uiterst duurzame manier verlopen. Zo wordt de elektriciteit ter plaatse verwekt door middel van een biostoom installatie en zal het merendeel van de aan- en afvoer via het kanaal gebeuren. Verder biedt Bionerga investeerders en startups de mogelijkheid om op de site productiefaciliteiten te bouwen om het granulaat effectief tot r-LDPE of andere producten te verwerken. Met andere woorden: er zal een circulaire 'hub' worden gecreëerd waar de ecologische voetafdruk tot een absoluut minimum wordt gereduceerd." Het revolutionaire aan het procedé is dat er nieuwe technologieën worden aangewend. Zo worden de kunststoffen via infrarood voorgesorteerd. "Denk maar aan PE-stromen met restanten van PET", legt Verhaert uit. "Door het verwijderen van dergelijke vervuilingen, zetten we al een grote stap voorwaarts om een zuiver eindresultaat te bereiken. Samen met het Duitse Hydrogyn ontwikkelden we ook een nieuw wasproces met meer frictie. Het wast een deel van de inkt letterlijk weg, wat de zuiverheid van het recyclaat in de hand werkt. Intussen gaan we nog een stapje verder. Met enkele belangrijke inktproducenten onderzoeken we of de combinatie van andere inkten en het nieuwe wasproces een nog beter resultaat kan opleveren. Verder passen we in het recyclageproces nu ook artificiële intelligentie toe. Tevens is er een real time monitoring van de kwaliteit van de gerecycleerd grondstoffen. Dit alles resulteert in een aanzienlijke verhoging van de kwaliteit van het recyclaat, waardoor natuurlijk de toepassingsmogelijkheden toenemen. En dat is precies waar het in een circulaire economie allemaal om draait, nietwaar?" De fabriek op de site van Bionerga in Beringen zal 8.000 m2 groot zijn en drie lijnen tellen. Samen met de derde lijn van Ecoo (die zowel voor PE als gemengde fracties wordt gebruikt) kan 40 à 45.000 ton PE per jaar worden verwerkt. "Fost Plus garandeert ons een aanvoer van 25.000 ton per jaar", aldus Verhaert. "Dit betekent dat we een flinke overcapaciteit hebben. Daarom zullen we ook gemengde stromen uit het buitenland verwerken. De steun van FostPlus was onontbeerlijk om deze investeringsstappen te zetten. Dat er in België tot nu toe weinig PE en gemengde fracties werden gerecycleerd, had niks te maken met een gemis aan kennis en technologie. Tot dit jaar was er gewoonweg onvoldoende perspectief om te investeren in meer recyclagemogelijkheden. De aanvoer werd immers met jaarcontracten geregeld. Nu we gedurende negen jaar op 'grondstof' kunnen rekenen, verandert de situatie drastisch. Zeker in combinatie met de razendsnelle technologische evoluties in onze markt."