'Perfect storm' voor Print 4.0?

"Het 'Internet of things' (IoT) is nú bezig", waarschuwde Peter Kouwen (IBM) vorig jaar al tijdens de lustrumeditie van Het Congres. Hij riep de bezoekers op toch vooral een visie te ontwikkelen: "Wat betekent dit voor mijn businessmodel? Wat zijn de mogelijkheden om anders en meer data-gedreven te gaan werken?" Want alleen dan kun je er voor zorgen dat je de juiste kennis en expertise in huis haalt, door mensen op te leiden, andere mensen aan te nemen en partners te zoeken om mee samen te werken: "Begin klein, maar zorg dat je snel kunt opschalen." De urgentie is sindsdien alleen maar toegenomen, betoogde dit jaar Jo Caudron, auteur en ondernemer op het gebied van media en technologie, in zijn presentatie waarmee hij Het Congres 2020 opende. De corona-pandemie wakkert de 'perfect storm' waarin de maatschappij zich bevindt nog verder aan. De wijze waarop we reizen, wonen en werken ondergaat daardoor nu versneld drastische veranderingen. De digitale transformatie van ook de grafische industrie is daarmee nu echt onvermijdelijk geworden. Dat hoeft geen bedreiging te vormen: volgens Caudron schept deze situatie juist mogelijkheden om aan een betere toekomst te werken. Jan De Roeck, marketing manager bij Esko, vertelde tijdens Het Congres eveneens te verwachten dat de coronacrisis als een hefboom op de 4.0-ontwikkeling van de industrie gaat werken. Volgens hem is het fenomeen van de 'digitale transformatie' zeker niet nieuw: "De term '4.0' werd al in 2011 geïntroduceerd. We hebben dus al een hele reis achter de rug in de afgelopen negen jaar". Automatisatie is een voortdurend proces, aldus De Roeck, maar de acceleratie die nu gaat optreden maakt de situatie wel urgenter dan ooit: "Mensen die niet mee zijn, dreigen achterop te raken." Ook als bedrijf heb je 'digitale maturiteit' nodig om het hoofd te kunnen bieden aan de uitdagingen die op de industrie af komen: "De grote vraag is dan: waar sta ik op dit moment in dat traject?". Om grip te krijgen op die eigen digitale maturiteit, worden verschillende modellen toegepast, onder andere ook door de overheid en VIGC ( zie kadertekst). Maar ook toeleveranciers aan de industrie staan klaar om grafische bedrijven verder op weg te helpen. Tijdens Het Congres lieten bijvoorbeeld Esko, Enfocus en Dataline zien op welke manier zij ondernemers inzicht bieden in hun huidige positie en uitzicht op de mogelijkheden om vergaand te automatiseren. Bij Esko werd het 'Digital Maturity Model'ontwikkeld, waarmee bedrijven vanuit een helicopterperspectief kunnen bepalen in welke van vijf fases ze zich momenteel bevinden - variërend van 'Reactive' (vooral reagerend op externe impulsen) en 'Organized', via 'Digitized' en 'Connected', naar 'Intelligent' (de early adopters die zaken als automatisatie en robotisering al implementeren). "Alleen op basis van zo'n snapshot is het vervolgens mogelijk om vanuit het management een strategie te gaan bepalen om naar de volgende fase van digitale maturiteit over te stappen. Moeten we een inhaalbeweging maken waar we een beetje achter lopen, of is het een kwestie van voortdurende verbetering? Of zijn we al zover dat we ons competetief kunnen onderscheiden van de concurrenten, of misschien zelfs destructief te gaan worden in onze industrie? Die overwegingen zijn pas te maken als je precies weet waar je staat." Toon Van Rossum, product manager van Switch bij Enfocus, sloot daar in zijn presentatie op aan: ook hij benadrukte het belang om eerst de huidige status van een bedrijf vast te stellen en pas dan gericht aan automatisatie te werken. Data zijn daarbij onmisbaar, stelt Van Rossum. Hij legde uit hoe met 'proces mapping' het volledige productieproces - van binnenkomende e-mail tot de aflevering van het drukwerk - in kaart wordt gebracht. Op basis daarvan valt een schema te maken dat duidelijk maakt waar met automatisatie direct al eenvoudig winst kan worden geboekt, om vervolgens tot een volledig toekomstplan te komen. "Het is een hele uitdaging geworden om de evolutie bij te houden op het vlak van de organisatie, de technologie, management, visie en strategie - en toch moet bedrijfsleiders keuzes gaan maken." Ook Dirk Deroo van Dataline Solutions zet in op een grondige analyse van de bestaande werkwijze om tot nieuwe inzichten te komen: "Elk bedrijf is immers anders." Hij ontwikkelde daartoe de 'MAS Auditor': een softwaretool om de 'return on investent' van automatisatie direct tastbaar te maken. Grafische ondernemers krijgen dankzij de rapportage een overzicht van de besparingen die behaald kunnen worden in tijd, geld en materialen. "Zo kunnen zij hun keuzes beter verantwoorden: aan zichzelf, aan aandeelhouders en aan banken." Deroo werkte twee jaar aan de softwaretool die beschikt over meer dan 130.000 rekenformules. Een audit duurt tussen de drie uur en drie dagen - afhankelijk van de gewenste detailgraad. Tijdens Het Congres maakte hij bekend de audit-software als 'open source' beschikbaar te gaan stellen, zodat ook buiten Dataline zelf nog andere bedrijven, instellingen en bijvoorbeeld consultants er mee aan de slag kunnen. In de toekomst moet het, met de toevoeging van artifical intelligence aan het systeem, mogelijk worden dat de software proactief met advies komt om processen nog verder te optimaliseren. Voor wie 'Print 4.0' na afloop van Het Congres misschien toch nog altijd als toekomstmuziek klonk, was er een week later al een praktische demonstratie te zien tijdens de Innovation Week van persenbouwer Heidelberg. De automatisatie van het grafische productieproces strekte zich daarbij uit van prepress tot afwerking, zonder dat daar nog manuele handelingen aan te pas kwamen. De ctp-platen werden vanaf de plaatkopie tot in elke afzonderlijke druktoren aangevoerd via het Plate to Unit-systeem. De Speedmaster XL 106-pers stelde zich volledig autonoom in op de volgende order. In de uitleg werden de inschietvellen na het opstarten direct afgevoerd en versnipperd. En zodra de drukorder klaar was, werd de papierstapel met behulp van een gerobotiseerd transportsysteem naar de Stahlfolder vouwmachine gebracht. Op basis van barcodes werden daar de verschillende katernenen herkend en nam het vouwen een aanvang. De in de industrie lang beloofde 'lights out' productieomgeving is daarmee in een klap een stuk dichterbij gekomen - ook andere fabrikanten laten zich op dit terrein uiteraard zeker niet onbetuigd. Corona werkt als katalysator op de digitale transformatie. De technologie is er klaar voor. Hoogste tijd dus om als grafisch ondernemer positie te bepalen en aan de slag te gaan. Toch waarschuwde Jan De Roeck er nog wel voor toch geen overhaaste stappen te zeWtten: uit onderzoek blijkt namelijk dat 30 procent van alle initiatieven rond digitale transformatie mislukt. Slechts 16 procent biedt verbetering op lange termijn, aldus De Roeck. Om de kans op succes te vergroten is, blijkt eveneens uit onderzoek, een 'top-down' implementatie gewenst. Tegelijkertijd is de acceptatie bij de eindgebruiker, de mensen die er op dagdagelijkse basis mee moeten werken, een voorwaarde voor het laten slagen van de digitale transformatie.