Tethered caps zijn een feit en fibrebased barrièrelaag in aantocht

Met een verkoop van 183 miljard stuks per jaar is Tetra Pak de onbetwistbare marktleider in kartonverpakkingen voor de voedingsindustrie. Al decennialang zijn de zogenaamde 'bricks' in alle uithoeken van de wereld bijzonder populair. Toch is dat geen reden om op de lauweren te gaan rusten. Integendeel, de verpakkingsgigant investeert jaarlijks een gigantisch bedrag in R&D om zijn aanbod verder te perfectioneren. Wij vroegen Stefan Follet, key accountdirector bij Tetra Pak Benelux, wat momenteel de hete hangijzers in de sector zijn. VLM: Wat zijn om te beginnen de facts & figures van Tetrapak? Stefan Follet: "Tetra Pak is een mondiaal bedrijf met iets meer dan 25.000 werknemers, verdeeld over 53 fabrieken, 29 filialen en 93 verkoopkantoren in de vijf continenten. Onze activiteit stoelt op drie poten. Naast de productie van verpakkingen zijn we immers ook fabrikant van processing equipment waarmee voedingsmiddelen en dranken kunnen worden gepasteuriseerd, gehomogeniseerd, gesteriliseerd, gedoseerd, ..., alsook de vulmachines om de dranken af te vullen. Zelfs voor het traject na de verpakking hebben we tal van oplossingen, zoals cardboardpackers, shrinktunnels en palletisers, om de verpakte dranken klaar te maken voor distributie. De derde pijler van Tetra Pak is 'Technical Service'. We zorgen dat onze machines maximaal renderen door een efficiënt onderhoud en een uiterst snelle depannage door eigen teams van technici." Er gebeurt waarschijnlijk veel aan R&D? "Inderdaad, wereldwijd beschikken we over zes R&D Centers. Ons businessmodel is gestoeld op innovatie en proactief reageren op markttrends. En dat willen we zo houden, zeker in deze tijden waar heel wat over verpakkingen te doen is en de reglementeringen extra vereisten opleggen." Waarop ligt het accent van jullie R&D activiteiten? "Op machinevlak blijft automatisering een belangrijk topic. Vooral de klanten in de zuivel- en fruitsappensector bevinden, worden al langer geconfronteerd met krappe marges en hevige concurrentie. Vandaag komt daar nog de hoge inflatie en exponentieel stijgende energieprijzen bij. Daarom vragen ze naar vulmachines die hogere snelheden combineren met een lager energieverbruik, want dat is een bijzonder efficiënte manier om de operationele kosten te drukken." Gebeurt er ook R&D op jullie verpakkingen? Die zien er toch al lang ongeveer hetzelfde uit? "Dat is maar ogenschijnlijk, want onze verpakkingen zijn sinds een drietal jaar bezig met een ware metamorfose. Omdat we actief ons steentje willen bijdragen aan een schoner milieu, hebben we het onze ambitie gemaakt om de Tetra Pak-verpakkingen volledig met hernieuwbare en/of gerecycleerde materialen samen te stellen. Hierbij volgen we de circulaire gedachte: de verpakkingen moeten aan het einde van hun levenscyclus volledig te recycleren vallen. Natuurlijk blijven de barrière-eigenschappen het belangrijkste aandachtspunt. De primaire functie van verpakking is en blijft de bescherming van de producten van onze klanten, dit om de vitamines, mineralen en voedingswaardes te behouden en bederf tegen te gaan. Daar willen we niet aan raken, want uiteindelijk is de ecologische voetafdruk van voedselverspilling even belangrijk als van verpakkingsmaterialen. Niettemin blijven we zoeken naar manieren om de bestaande verpakkingen nog duurzamer te maken. En we slagen we in onze opzet: sinds 2018 zijn onze 'bricks' extra milieuvriendelijker geworden." Op welke manier dan? "Sowieso scoorden we altijd al vrij hoog op ecologisch vlak omdat de bricks voor 70 procent uit FSC-gecertificeerd karton bestaan. Dankzij het Belgische ophalingssysteem met de blauwe zak wordt 90 procent van onze verpakkingen volledig gerecycleerd. In de bricks is ook 25 procent polyethyleen (PE) terug te vinden. Enerzijds als barrière tegen vocht van buitenaf, anderzijds in de doppen. Daarvoor vonden we een milieuvriendelijker alternatief in de vorm van PE van plantaardige oorsprong: bioplastics op basis van suikerriet, afkomstig van duurzaam beheerde en gecertifieerde velden. Sinds 2018 vervangen we stelselmatig de fossiele PE door dit plantaardig materiaal, waardoor we de ecologische voetafdruk van onszelf, de voedingsproducenten én de retailers nog extra verlagen. De natuur is immers beter af als we hernieuwbare materialen gebruiken. Verder lanceerden we onlangs in Frankrijk een hersluitbare schroefdop van gecertificeerde gerecycleerde polymeren. Uiteraard bestaat ook de ring van de dop uit dit materiaal." In uw verpakkingen is ook aluminium terug te vinden? "Inderdaad, er is een fractie van 5 procent aluminium dat flinterdun is. Dit materiaal biedt de beste bescherming tegen lucht en licht. Dankzij de ophaling in de blauwe zak wordt het in België voor 90 procent gerecycleerd. Toch willen we het aluminium op termijn graag vervangen door een ecologisch alternatief. Vandaag zijn we actief bezig met onderzoek op dit vlak en bekijken we verschillende pistes. De uitdaging bestaat erin een gelijkaardige bescherming te bieden met een alternatief barrièremateriaal dat in de huidige recyclagestromen kan worden meegenomen." Waarom zetten jullie niet volledig de stap naar plantaardige PE? "Een belangrijke barrière is de beschikbaarheid van plantaardige PE. Op mondiaal vlak is er vandaag nog te weinig materiaal beschikbaar om alle PE van fossiele oorsprong te vervangen. Er wordt echter hard gewerkt om in extra productiecapaciteit te voorzien. Veel van onze klanten én de retailers zijn vragende partij. Het is immers een eenvoudige manier om een bijdrage te leveren aan de 'sustainability targets'." Is de prijs een obstakel? Of het machinepark? "We kiezen er bewust voor om een gelijkaardige prijs voor gewone en plantaardige PE-gebaseerde verpakkingen te hanteren. Omdat de plantaardige versie een 1 op 1 alternatief voor PE is, hoeft het machinepark niet te worden aangepast. Hetzelfde geldt trouwens voor de recyclage omdat beide soorten dezelfde kenmerken hebben. Wat wel een aanpassing aan het machinepark heeft gevraagd, is de Single Use Plastic Directive. Een eerste richtlijn in deze wetgeving was het vervangen van de plastiek rietjes door kartonnen exemplaren. Nu kijken we om ook het zakje waarin het papieren rietje zich bevindt, door een papieren alternatief te vervangen. In 2024 staat de sector opnieuw voor een uitdaging, want tegen 1 juli van dat jaar moeten alle doppen na opening aan de flessen of bricks blijven hangen. Intussen hebben we dergelijke 'tethered caps' voor al onze verpakkingsoplossingen ontwikkeld. In een aantal landen zijn we inmiddels gestart met de implementatie ervan en de rest van Europa zal snel volgen. Bovendien bevat het grootste deel van Tetra Pak's portfolio voor tethered caps minder plastic. Afhankelijk van de gekozen optie reduceert het bedrijf zijn plasticgebruik met 7 tot 15 procent." Hoe kan er sprake zijn van 90 procent recyclage bij 'multi layer'-verpakkingen? "Enkele jaren geleden was het inderdaad niet zo eenvoudig om de drie fracties te scheiden. Vandaag is dat echter geen probleem meer dankzij 'hydro pulping', een techniek die door de 'fiber recycling' bedrijven wordt toegepast. De drankkartons worden in enorme 'wasmachines' met water gemengd, wat leidt tot een scheiding van enerzijds de vezels en anderzijds de polyal - een mix van PE en aluminium. De teruggewonnen vezels worden vervolgens gebruikt in hoogwaardig papier, papierdecoraties, toiletpapier... De andere factie wordt in een polyal-recyclagefabriek verwerkt tot grondstof voor onder meer stads- en tuinmeubilair, paletten voor de distributie. De Belgische bricks worden verwerkt in recyclagebedrijven in onder meer Duitsland en Frankrijk. Belangrijk is dat 99,99 procent van de verpakking wordt gerecycleerd: er gaat dus quasi niks verloren. Het echte verlies zit in die 10 procent bricks die om de één of andere reden niet in de blauwe zak terechtkomen. Natuurlijk moet ik toegeven dat we lang niet overal een recyclagepercentage van 90 procent halen. België is nu eenmaal een kampioen in het inzamelen van drankkartons. In de andere landen zijn we afhankelijk van de wetgeving ter zake. Toch willen we de verantwoordelijkheid niet van ons afschuiven. Daarom investeren we actief mee in het creëren van extra sorteer- en recyclagefaciliteiten." Zijn er nog andere trends of uitdagingen voor jullie R&D? "Duurzaamheid is de absolute nummer één topic. We proberen 'convenience voor de consument' en ecologie in evenwicht te brengen. Zo zou het duurzamer zijn om helemaal geen schroefdop te hebben en een schenkteut te creëren door een hoekje weg te knippen. Maar dat wil de consument niet." Hoe ziet u de verpakkingsmarkt evolueren? "Het duurzaamheidsaspect zal enkel maar in belang toenemen, want de consument wordt alsmaar milieubewuster. Dit blijft dus in de komende jaren hét topic waarrond de meeste evoluties en ontwikkelingen zullen draaien, ook al omwille van de wetgevingen op dit vlak. Op korte termijn dienen we eveneens na te denken over manieren om de volatiliteit van de markt op te vangen. Door Covid-19 en andere marktevoluties is er immers een schaarste ontstaan aan grondstoffen voor zowel verpakkingen als voor bepaalde componenten van machines (semi-conductoren...). Dit leidt tot een kosteninflatie op het vlak van grondstoffen, energie en transport. De oorlog in Oekraïne heeft deze kosten-inflatie en volatiliteit verder versterkt. De uitdagingen worden er dus voor iedereen in de value chain niet minder op. Niettemin zijn het bijzonder interessante tijden die ons stimuleren om extra creatief en innovatief te zijn, wat uiteindelijk een grote stap voorwaarts zal betekenen voor zowel de verpakkingen als de gebruikers en de planeet."