De nieuwsgierigen onder ons hebben allicht al wel eens een ringetje van een Atoma-schriftje van naderbij bekeken en daarbij een klein productiegeheimpje ontdekt: drie letters (GMB) en een cijfer (16). Het cijfer verwijst naar het formaat van de ring, de letters staan voor 'Georges Mottart Brussel'. In 1923 ging Georges Mottart in Vorst van start met een groothandel in voedingsproducten. Hij beperkte zich echter niet tot voeding, maar stapte ook in het drukwerk. Zo vervaardigde hij o.a. de bekende repertoria met een stofbinding en een rode rand, enveloppen, order books, schriftjes met een spiraalbinding, enz. Zorgvuldig als hij was, kon Georges Mottart het echter maar moeilijk verkroppen dat in een schriftje met een spiraalbinding de lijntjes op de linkse pagina niet op dezelfde hoogte stonden als die op de rechtse pagina.
...

De nieuwsgierigen onder ons hebben allicht al wel eens een ringetje van een Atoma-schriftje van naderbij bekeken en daarbij een klein productiegeheimpje ontdekt: drie letters (GMB) en een cijfer (16). Het cijfer verwijst naar het formaat van de ring, de letters staan voor 'Georges Mottart Brussel'. In 1923 ging Georges Mottart in Vorst van start met een groothandel in voedingsproducten. Hij beperkte zich echter niet tot voeding, maar stapte ook in het drukwerk. Zo vervaardigde hij o.a. de bekende repertoria met een stofbinding en een rode rand, enveloppen, order books, schriftjes met een spiraalbinding, enz. Zorgvuldig als hij was, kon Georges Mottart het echter maar moeilijk verkroppen dat in een schriftje met een spiraalbinding de lijntjes op de linkse pagina niet op dezelfde hoogte stonden als die op de rechtse pagina."Hij vroeg twee Franse ingenieurs om dat probleem voor hem op te lossen, maar ook om een systeem uit te werken dat het mogelijk maakte om pagina's uit het schriftje te halen en er weer in te steken," vertelt Chantal Vancanneyt, die vandaag samen met haar broer Pierre-Michel het bedrijf leidt. "Die ingenieurs heetten André Thomas en André Martin. Meteen weet u ook waar de naam 'Atoma' vandaan komt. Mijn grootvader bracht dit revolutionaire schriftje in 1948 uit en trok zelf naar de scholen om het te verkopen. En daarbij drukte hij op een belangrijk voordeel: de leerkracht hoefde niet alle schriftjes mee naar huis te nemen om ze te verbeteren, alleen maar enkele bladen."In het begin bracht de Papeteries Georges Mottart de kartonnen omslag van het schriftje in vijf verschillende kleuren uit: rood, blauw, groen, geel en zwart. Het product had onmiddellijk succes. En al heel snel verplichtten de scholen hun leerlingen om een blauw Atoma-schriftje te hebben voor Frans, een rood voor algebra, enz. Als de scholen de schriftjes al niet meteen zelf aankochten. Vandaag mogen scholen niet meer eisen dat leerlingen een bepaald merk gebruiken, maar de collectie met kartonnen omslagen bestaat nog altijd.Toen hij op pensioen ging, gaf Georges Mottart zijn bedrijf over aan zijn dochter Micheline. Samen met haar man, Pierre Vancanneyt, een industrieel ingenieur bruggen en wegen, zetten ze de ontwikkeling van het schriftje voort. Ze beperkten echter de groothandelsactiviteiten, die in een afzonderlijke onderneming ondergebracht waren, tot papierproducten. Ze begingen echter wel een belangrijke vergissing: ze lieten het na om na 50 jaar het brevet voor het schriftje te vernieuwen."Eerlijk gezegd is het bij mijn ouders nooit opgekomen dat concurrenten het idee zouden krijgen om hetzelfde te doen," gaat Chantal Vancanneyt voort. "Je moet weten dat onze machines op maat vervaardigd zijn. De ringen worden geproduceerd door een gespecialiseerd bedrijf op basis van onze mallen. Dat betekent een aanzienlijke investering voor wie op die markt wil komen. En toch hebben sommigen dat gedaan. We zijn dus wel een deel van de markt kwijtgespeeld. Vandaag vind je immers goedkope schriftjes met ringen in het onderste marktsegment. Maar wij vechten niet in die categorie en hebben ook nooit dat idee gehad. We beknibbelen niet op kwaliteit."De bladen van een Atoma-schriftje verwijder je in de richting van de ringen om de paddenstoeltjes niet te beschadigen. Paddenstoeltjes? Bekijk de vorm van de inkepingen in de bladen maar even. Dankzij die vorm valt een Atoma-schriftje niet wanneer je het aan één blad omhoog houdt - en het valt al helemaal niet uit elkaar. En met reden, de familie Vancanneyt gebruikt registerpapier van 90 g met lange vezels."Dat papier wordt speciaal voor ons geproduceerd," zegt Chantal Vancanneyt. "Voordien kwam het van Intermills in Malmedy. Maar dat bedrijf is failliet en sindsdien voeren we het papier in uit Duitsland. Het Atoma-schriftje is een 100 % Europees product en we proberen het Belgisch aandeel zo hoog mogelijk te houden. Voor papier is dat echter niet meer mogelijk."In het begin van de jaren 2000 namen Chantal en Pierre-Michel Vancanneyt het bedrijf van hun ouders over. Chantal nam de administratie en verkoop voor haar rekening, Pierre-Michel de productie. Al heel snel namen ze twee belangrijke beslissingen. In de eerste plaats om de groothandelsactiviteiten te stoppen. Voor sommige contracten moest het bedrijf immers aanbestedingen indienen en dat betekende een directe concurrentie met bepaalde klanten. De tweede beslissing bestond erin om uit Vorst weg te gaan."Sinds de beginjaren was de Papeteries Georges Mottart in de Decosterstraat in Vorst gevestigd, niet ver van de brouwerij Wielemans," legt Chantal Vancanneyt uit. "De productie was ondergebracht op de verdieping, het magazijn op de gelijkvloerse verdieping. En op een bepaald moment telde het bedrijf wegens alle activiteiten heel wat werknemers. Alleen al voor de groothandel waren er negen vertegenwoordigers. Het was er moeilijk parkeren. We hadden maar één laad- en loskade die bovendien moeilijk te bereiken was voor vrachtwagens. En vermits het een woonwijk is, was het onmogelijk om uit te breiden. Daarom beslisten we om te vertrekken. Vandaag zijn we nog altijd eigenaar van het gebouw in Vorst, hoewel dat leeg staat. We hebben contact met een promotor en normaal wordt het gebouw binnenkort verkocht."De Papeteries Georges Mottart heeft zich dus in 2011 in Dilbeek gevestigd, in een gloednieuw gebouw waar het productieatelier en het magazijn op de gelijkvloerse verdieping ondergebracht zijn. Met de verhuizing heeft het bedrijf ook zijn naam veranderd in Atoma BVBA. "Daar zijn twee redenen voor," vertrouwt Chantal Vancanneyt ons toe. "Mijn moeder is overleden zodat er geen Mottart meer in de familie is. En gezien de taalsituatie in Dilbeek bleek Atoma een stuk gemakkelijker dan Papeteries Georges Mottart."Vandaag is Atoma een bedrijf dat een sfeer van made in Belgium uitstraalt en dat zijn titel als hofleverancier (sinds 1997) eer aandoet. In Dilbeek worden de vellen met blauwe lijntjes, ruitjes, enz. en met rode marges bedrukt. Dat gebeurt o.a. nog met een originele machine uit 1958. Vervolgens wordt het papier gestanst, geassembleerd, geperforeerd en worden de hoeken afgerond. De omslagen, die elders gedrukt worden, worden ook in Dilbeek gestanst en geperforeerd. Een speciale machine (waarvan er nog een oude, manuele versie bestaat als reserve bij panne) duwt vervolgens de ringen in de paddenstoeltjes van de omslagen. Als laatste stap worden de blaadjes aangebracht.Atoma BVBA telt vandaag 12 werknemers en boekt een omzet van 3 miljoen euro. Naast de klassieke reeksen brengt het bedrijf elk jaar, bij het begin van het schooljaar, twee nieuwe collecties uit. Daarvoor doet het niet alleen een beroep op Belgische designers zoals Luc Vincent en Alain Berteau, maar ook op talent uit de rest van de wereld. Het bedrijf brengt ook speciale reeksen voor professionals uit, met een grijze druk op een roomkleurig papier en met omslagen in leder, vilt (op basis van gerecycleerde kunststoffen flessen) of 'jeansetiketten'. En dan zijn er nog de agenda's, meer bepaald voor leerkrachten en studenten. Tenslotte voert Atoma ook nog bindwerk uit voor bepaalde klanten. Het bedrijf verkoopt zijn producten vooral in België. De uitvoer (20 % van de omzet) is niet eenvoudig omdat de klanten in het buitenland niet zoals hier met de Atoma-schriftjes grootgebracht zijn. Brazilië, Japan, Zuid-Korea en Duitsland zijn echter goede afzetmarkten.En de vierde generatie? "Mijn zus en ik hebben elk drie zonen," besluit Pierre-Michel Vancanneyt. "Ze zijn tussen 13 en 22. We hebben echter nog ruim de tijd om keuzes te maken, ook als geen van onze zonen echt interesse voor het bedrijf toont. Men zegt altijd dat de derde generatie een bedrijf keldert. Maar bij ons gaat alles goed (gelach ...)! We hebben tijd en we zullen doen wat nodig is opdat Atoma zijn weg voortzet."