Verantwoorde en duurzame grafiek! Zegt u dat iets?

Sinds het einde van de jaren 2000 vinden we een (nog beperkt) aantal publicaties over duurzame grafiek, vooral in de VS. Maar hoewel de milieu-uitdaging niet meer uit de weg gegaan kan worden, aarzelt de visuele communicatie nog om voluit de nieuwe perspectieven op basis van het duurzaamheidsprincipe te omarmen. In het boek Green graphic design stelt Brian Dougherty een inspirerende werkwijze voor, nl. designing backwards of achterwaarts ontwerpen. Die aanpak bestaat erin om in de eerste plaats naar het einde van de levenscyclus van een project te kijken om dan geleidelijk achteruit te gaan tot in de ontwerpstudio. Die werkwijze wordt aangevuld met een analyseproces in zes stappen: afval, gebruiker, levering, opslag, binden, druk. Een ander boek, Design to renourish uit 2017, bevat een interview met de grafische studio 'La Page Original' uit Barcelona. Die zegt "een systeem ontwikkeld te hebben om de milieu-impact van haar projecten te berekenen op basis van een analyse van de levenscyclus". In de sector van de visuele communicatie en het grafische ontwerp zou het idee om de ecologische dimensie te integreren wel eens bijzonder stimulerend kunnen blijken. Die benadering stelt heel wat zaken in vraag: de dragers, de boodschappen, de manier van lezen, de media, de technologie, de digitalisering, het papier, de inkten, de certificaten, de labels, de normen, de producten, de perceptie, enz. De begrippen ' ecodesign', 'eco-ontwerp', 'duurzaam design' of 'ecologisch design' maken al furore in sectoren zoals die van de siervoorwerpen of de mode. Om zich bij die verandering aan te sluiten en om er toe bij te dragen, moeten de visuele communicatie en het grafische ontwerp verder gaan dan het reproduceren of afwijzen van gevestigde codes en vormen. Ze moeten aandacht krijgen voor hun onmiddellijke omgeving en voor de toestand van de wereld en daar rekening mee houden. Het milieuvriendelijke grafische ontwerp moet heel uiteenlopende zaken aanpakken, zoals de verzadiging van de openbare ruimte, de informatieovervloed, de pogingen om aandacht te trekken en de fragmentering van die aandacht, de overproductie, de veroudering, het bosbeheer, de internationale papier- en pulpstromen, de toxiciteit van grondstoffen, de afvalproblemen. De visuele communicatie en de grafische productie kunnen een rol spelen in de toekomst van de wereld, zeker nu de milieu-uitdagingen niet meer uit de weg gegaan kunnen worden. Een duurzame visuele en grafische communicatie betekent ook de overvloed aan visuele prikkels aanpakken (reclame, banners, reusachtige zeilen, beeldschermen, logo's, enz.) en werken aan een 'visueel welzijn'. Enkele referentiewerken:-Green graphic design (Dougherty, 2008) -Sustainable graphic design (Jedlicka, 2010) -Sustainable graphic design: principles and practices (Fine, 2016) -Design to renourish: sustainable graphic design in practice (Benson & Perullo, 2017) Bron: ' La communication visuelle et graphique à l'aune des défis environnementaux: des priorités à redéfinir' van Roxane Jubert, graficus, auteur en docent-onderzoeker aan de 'École Nationale Supérieure des Arts Décoratifs', Parijs.