Verlangen naar de lente van 2022

De twee voorgaande 'coronajaren' laten duidelijke sporen na in 2022. De door de Nationale Bank van België (NBB) gesignaleerde vertraging in de economie - na een sterke groei in de eerste helft van 2021 - wordt veroorzaakt "door aanbodproblemen, stijgende (energie)prijzen en een verslechterende gezondheidssituatie. (...) De inflatie is in de afgelopen maanden sterk gestegen onder impuls van de oplopende energiekosten en zal naar verwachting pas eind 2022 weer onder twee procent duiken. De tijdelijk erg hoge prijzen vertalen zich via de indexeringsmechanismen in een sterke toename van de loonkosten. De loonkostengroei bereikt in 2022 een recordpeil, wat de kostenconcurrentiekracht verslechtert." Van een doemscenario lijkt echter geen sprake: de NBB voorziet wel degelijk lichtpuntjes. Zo blijft de arbeidsmarkt 'positief verrassen', "met onder meer een netto-jobcreatie van gemiddeld bijna 30.000 mensen per kwartaal sinds de start van 2021, waardoor het pre-crisisniveau van binnenlandse werkgelegenheid al ruimschoots geëvenaard werd." Ook de eind vorig jaar wat gekrompen bedrijfsinvesteringen zouden, in de NBB-projecties, op middellange termijn in een gematigd tempo verder blijven groeien (zie ook kader 'Omzet en investeringen' p.12). Bovendien wordt verwacht dat de mondiale aanvoerketens zich gaan herstellen en dat de energieprijzen zullen dalen. Als dan ook de coronasituatie nog verbetert, kan vanaf het voorjaar de groei weer wat aantrekken: "Al met al zou de economische activiteit in 2022 nog met zowat 2,6 procent toenemen op jaarbasis, na de stevige groei van ruim zes procent die in 2021 werd opgetekend. Het groeiritme normaliseert verder de komende jaren, tot 2,4 procent in 2023 en 1,6 procent in 2024." De inflatie zou vanaf 2023 zelfs kunnen terugvallen 'tot nog amper boven 1 procent'. Aanbodproblemen, stijgende (energie)prijzen en verslechterende gezondheidssituatie: het zijn thema's die zeker ook de grafische industrie nog flink parten spelen. Al in september 2021, toen we in Grafisch Nieuws enigszins hoopvol over 'de relance in de grafische branche' schreven, werd duidelijk dat papierschaarste het mogelijke herstel dreigde te overschaduwen. Sindsdien is de marktsituatie verder verergerd: keer op keer gaan de papierprijzen omhoog, zijn er energietoeslagen van toepassing en is tijdige en voldoende toelevering niet altijd zeker. Ook platen en inkten worden almaar duurder. Een oplossing voor de papierschaarste en -prijzen lijkt niet onmiddellijk dichtbij - in ieder geval nog niet voor de lente. Papierfabrikanten, die tot de top van energie-intensieve industrieën behoren, wijzen vooral naar de aanhoudend hoge gasprijzen en luiden daar op Europees niveau de noodklok over. Bovendien verleggen zij steeds vaker de aandacht richting de productie van verpakkingsmaterialen, in plaats van grafische papiersoorten - waardoor dat aanbod verschraalt. Sectororganisaties zoals Intergraf vrezen inmiddels dat de huidige situatie voor klanten, zoals bijvoorbeeld uitgeverijen, wel eens een (extra) reden kan zijn toch maar liever voor digitale media te kiezen. Er ligt in 2022 voor drukkerijen dan ook een belangrijke en nog niet zo eenvoudige taak om klanten, ondanks onvermijdelijke prijsstijgingen en planningsaanpassingen, te blijven overtuigen van print als hoogwaardig communicatiemedium. Drukkerijen hebben nog meer trends bij hun klanten in de gaten te houden. Die van duurzaamheid, bijvoorbeeld. Daardoor wordt, aan de ene kant, drukwerk steeds vaker ter discussie gesteld. Dat biedt kansen in de vorm van verantwoord materiaalgebruik, de productie van kleinere (maar noodzakelijke) oplages, en de effectieve inzet van personalisatie. Aan de andere kant zorgt de vervanging van plastic verpakkingen door papieren en kartonnen alternatieven voor een groeiende vraag (iets waar de papierfabrikanten al op inspelen). In bijvoorbeeld Frankrijk mag sinds 1 januari veel groente en fruit niet meer in plastic worden verpakt. Ook het plastic stickertje op een appel is verboden; een papieren sticker mag wél. Ook de aanhoudende aanbodproblemen - en wie herinnert zich niet de opstopping in het Suezkanaal - hebben mogelijk een positieve keerzijde: de trend om aanvoerketens te verkorten en meer lokaal te (laten) produceren. Dat betekent dat opdrachtgevers minder drukwerk in het (verre) buitenland bestellen en steeds vaker een oplossing 'om de hoek' zoeken. In hoeverre deze trend standhoudt als de logistieke wereld weer op orde zou komen, staat na de lente nog wel te bezien. Veranderingen in de markt zijn nog versterkt doordat corona als een katalysator op tal van trends heeft gewerkt. Als er dus ooit een moment is geweest om als grafisch bedrijf de koers aan te scherpen of zelfs drastisch te verleggen, dan is 2022 het uitgelezen moment. Vaak zal daar andere, betere en/of nieuwe technologie voor nodig zijn (zie ook kader 'Disruptieve technologie' p.11). Het is gelukkig zeker nog niet te laat om te profiteren van de beursprimeurs die Drupa in 2020 had willen tonen (en dat in 2021 alsnog probeerde te doen via een niet onverdeeld succesvolle virtuele editie). Denk daarbij aan de nieuwe generatie offsetpersen van onder andere Heidelberg en Koenig & Bauer, de nieuwe digitale vloot van HP Indigo of de vernieuwde tonertechnolgie van Xeikon. En uiteraard aan alle vormen van digitale workflowautomatisering. Er zit bovendien ook voor dit jaar nog wel het nodige in de pijplijn. Ricoh belooft bijvoorbeeld de introductie van een eigen inkjetvellenpers op B2-formaat. Over deze 'Pro Z75'-machine zijn verder nog weinig details bekendgemaakt, behalve dat de onthulling voor het tweede kwartaal van 2022 gepland staat. Ook maken we dit voorjaar nader kennis met de nieuwe LEPx-technologie van HP Indigo, dat de basis moet vormen voor 'het platform van de toekomst'. Daarbij wordt niet langer van een centrale beeldcilinder gebruik gemaakt, maar zullen de printstations hun drukbeeld overdragen op een bijna zes meter lange 'blanket belt'. De eerste machine met die LEPx-technologie is de HP Indigo V12: een smalbaanpers voor de labelindustrie, uitgerust met 12 kleuren, die een topsnelheid van 120 meter per minuut haalt. Waar kunnen we dit jaar al die (zo goed als) nieuwe technologie gaan zien? Ondanks alle ervaring die iedereen de afgelopen twee jaar heeft opgedaan met virtuele presentaties en evenementen, blijven fysieke ontmoetingen en de beursvloer toch trekken. De agenda ziet er veelbelovend uit, al moesten we er helaas de altijd interessante Hunkeler Innovation Days in februari al uit schrappen vanwege de aanhoudende corona-onzekerheid. Om diezelfde reden werd het Benelux Online Print Event (BOPE) van VIGC alvast verplaatst van januari naar 8 juni van dit jaar. Als in de lente van 2022 de zon inderdaad doorbreekt, mogen we ongetwijfeld op een reeks opendeurdagen en bedrijfsevenementen rekenen. In ieder geval kunnen we voorlopig de volgende beursdata noteren. Van 15 tot en met 17 maart vindt InPrint plaats in München, de beurs voor industriële print-toepassingen. En een week later is het tijd om af te spreken op de Sign & Print Expo in het Nederlandse Gorinchem, op 22, 23 en 24 maart .Het eerstvolgende grootschalige evenement is vervolgens LabelExpo in Brussel, van 26 tot en met 29 april. Een maand later volgt dan Fespa, dat kort na de Amsterdamse editie van eind vorig jaar nu in Berlijn neerstrijkt, van 31 mei tot en met 3 juni. En dan is het alweer bijna zomer en kunnen we ons hopelijk op een geslaagd festivalseizoen verheugen.