Op de website van Labelexpo verscheen in de aanloop naar de beurs alvast een artikel over hoe Labelexpo 'een mijlpaal voor de digitale persen' zou worden. Andy Thomas-Emans, directeur van de Tarsus Label Group (die de beurs organiseert) schreef daarin: "Toen de eerste digitale smalbaan persen eind jaren 1990 op de markt werden gebracht, werd digitaal printen niet als een bedreiging van flexo gezien, maar als een aanvullende technologie die vooral geschikt was voor het produceren van kleine oplages. Dat was in die tijd namelijk behoorlijk lastig, omdat een orderwissel op een 8-kleuren flexopers zomaar een groot deel van een ochtend in beslag kon nemen."
...
Op de website van Labelexpo verscheen in de aanloop naar de beurs alvast een artikel over hoe Labelexpo 'een mijlpaal voor de digitale persen' zou worden. Andy Thomas-Emans, directeur van de Tarsus Label Group (die de beurs organiseert) schreef daarin: "Toen de eerste digitale smalbaan persen eind jaren 1990 op de markt werden gebracht, werd digitaal printen niet als een bedreiging van flexo gezien, maar als een aanvullende technologie die vooral geschikt was voor het produceren van kleine oplages. Dat was in die tijd namelijk behoorlijk lastig, omdat een orderwissel op een 8-kleuren flexopers zomaar een groot deel van een ochtend in beslag kon nemen." "Spoelen we even snel vooruit naar 2022", schreef Thomas-Emans, "en het digitale landschap is volledig veranderd. De digitale persen zijn sneller geworden, breder, en beschikken over print-resoluties en een kleurbereik die zich kunnen meten met flexo." In zijn artikel kwamen ook leveranciers aan het woord, waaronder Martin Leitner van Durst: "Digitaal gaat de strijd aan met flexo als het om drukkwaliteit gaat - onze UV inkjet kwaliteit is net zo goed of zelfs beter dan flexo." En Filip Weymans van Xeikon stelde iets verderop: "Ook in productiviteit naderen wij nu het flexografische drukproces." Raakt de rol van flexo hiermee uitgespeeld? Martin Leitner (Durst) gaf toe: "Ik zeg niet dat UV inkjet vandaag een volledige vervanging van flexo is. Elke technologie heeft zijn plek en zijn voordelen. Maar we maken grote stappen vooruit." Voorlopig is er voor flexo nog volop groeigelegenheid, stellen de marktanalisten van Smithers in hun recent gepubliceerde rapport The Future of Flexographic Printing to 2027. De vraag naar verpakkingen en labels neemt toe, en flexo vormt in die markten een kostenefficiënt alternatief voor diepdruk en offset. Het bedrukken van golfkarton is, met 36,8 procent van het totale volume in 2022, het belangrijkste marktsegment voor flexo - en dat blijft voorlopig ook het geval. Daarnaast zal het segment van flexibele verpakkingen steeds belangrijker worden: dit wordt naar verwachting de snelst groeiende flexo-toepassing. Groei valt de komende vijf jaar ook te verwachten van het in flexo bedrukken van papieren handdoekjes - een marktontwikkeling die mede het gevolg is van de anti-coronamaatregelen. Ook het bedrukken van kartonnen eetgerei (zoals borden) biedt kansen, nu wetgeving een einde maakt aan het eenmalig gebruik van plastic. Toch verdwijnt er ook markt: met bijvoorbeeld de krimpende krantenoplages neemt ook het gebruik van flexo daar verder af. De onderzoekers van Smithers concluderen dat de wereldwijde vraag naar flexo-drukwerk in 2022 zal oplopen tot een waarde van iets meer dan 157 miljard euro - goed voor de productie van het equivalent van zo'n 6,8 biljoen A4-tjes. Met een verwachte jaarlijkse groei van 1,9 procent zal die vraag in 2027 zijn toegenomen tot ruim 172 miljard euro. (Overigens blijkt uit deze gegevens dat de groei zelfs nog wat hoger uitpakt dan Smithers in een vorige editie van dit onderzoek (uit 2020) voorzag: toen werd nog uitgegaan van een jaarlijkse groei van 1,6 procent.) Het volume zal nog sterker groeien, namelijk met jaarlijks 2,5 procent, tot het equivalent van 7,68 biljoen A4-tjes in 2027. Het is goed om deze cijfers hier te vergelijken met die uit een soortgelijk onderzoek, dat Smithers vorig jaar publiceerde over de toekomst van 'digitaal printen voor verpakkingen en labels'. Daarin werd de totale waarde van die markt in 2021 op zo'n 19,3 miljard euro begroot, nadat de wereldwijde coronasituatie in 2019-2020 voor een volumegroei van liefst 20,8 procent zorgde. Onder aanvoering van de oprukkende inkjet-technologie zal het marktaandeel van digitaal printen in de label- en verpakkingsmarkt groeien van 4,4 procent in waarde in 2020 (zo'n 16,9 miljard euro) naar 7,2 procent in 2026 (32,8 miljard euro). In 2021 werd het belangrijkste deel van de marktwaarde gegenereerd door de digitale printproductie van labels: bijna 10,8 miljard euro. De Smithers-analisten verwachten echter dat met name het golfkarton-segment nu snel gaat groeien (in 2021 goed voor bijna 5,3 miljard euro), gevolgd door vouwkarton (2,1 miljard euro): "In deze beide segmenten zal het gebruik van digitale printtechnologie in vijf jaar tijd verdubbelen en de gezamenlijke waarde zal die van het digitale label-segment in 2026 overtreffen." Die groei in digitaal printen wordt mogelijk gemaakt door technologische ontwikkelingen. Met name inkjet gaat vooruit in kwaliteit (naar 2.400 dpi) en snelheid (naar 300 meter per minuut). Ook kosten-technisch komen steeds grotere oplages van vouwkarton, golfkarton en flexibele verpakkingen binnen bereik. Inkten worden beter inzetbaar op meer materialen, terwijl de groeiende volumes zullen zorgen voor lagere prijzen-per-liter. De opkomst van inkjetvellepersen zal meer verpakkingsdrukwerk naar zich toetrekken. Ook voor toner-gebaseerde printsystemen ziet Smithers nog toekomst, bijvoorbeeld dankzij ontwikkelingen zoals bij HP Indigo met zijn nieuwe LEPx-technologie: "Tonersystemen zullen uiteindelijk vooral een plek hebben in nichemarkten voor premium labels en kwalitatief hoogwaardige dozen en flexibele verpakkingen." Digitaal printen mag dan weliswaar aan een opmars zijn begonnen: flexo blijft voorlopig dus nog dominant. Het aantal nieuwe machine-installaties zal de komende jaren in Europa beperkt zijn, verwacht Smithers: "In de markt van West Europa is de groei er wel uit. De grootste groei van flexo-drukwerk vindt plaats in Azië, en dan met name in China en India - in potentie de twee grootste markten ter wereld voor consumentengoederen. Toch blijven de investeringen in nieuwe flexo-machines ook daar bescheiden. De beste verkoopkansen voor fabrikanten van flexo-persen doen zich tot 2027 voor in de VS en Midden- en Zuid-Amerika." Ondertussen is er niet alleen maar sprake van strijd tussen flexo-drukken en digitaal printen: beide technieken vinden elkaar ook in hybride systemen. Verschillende persenbouwers, toch al gewend om modulaire machines te bouwen, zetten inkjet-modules op hun flexo-persen om er variabele data op te kunnen verwerken. Andersom worden flexo-modules toegevoegd aan digitale persen om er bijvoorbeeld dekwit beter mee aan te kunnen brengen. Grote spelers versterken bovendien hun posities. Begin april maakte bijvoorbeeld Canon de overname bekend van de Britse persenbouwer Edale, gespecialiseerd in systemen voor de label- en verpakkingsindustrie. Canon wil zich hiermee verzekeren van de kennis en ervaring die nodig is om een plek te veroveren in de labelmarkt. Niet veel later stelde Heidelberg dat het met hernieuwde focus naar de labelmarkt kijkt en daar het voornamelijk conventionele Gallus-assortiment met digitale persen verder wil uitbreiden. Flexo blijft zich bovendien ook wel degelijk ontwikkelen - niet alleen om digitaal printen voor te blijven maar ook om verschillende uitdagingen het hoofd te kunnen beiden. Smithers signaleert bijvoorbeeld dat de sterk stijgende prijzen van materialen om reactie vragen, en de kosten van inkten en platen gaan eveneens omhoog. Daarnaast neemt de roep om duurzame oplossingen verder toe. Innovatie is dan ook een vereiste. Een interessant technologisch antwoord op veel van die factoren zou wel eens in 'Expanded Gamut Printing' (EGP) kunnen liggen, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat vorig jaar in Finland werd gepubliceerd. 'Expanded Gamut Printing' (EGP) - ook wel aangeduid met 'Extended Color Gamut' (ECG) of 'Fixed Color Palette (FCP) - is een methode om met een vaste set drukkleuren een groter kleurbereik in druk te realiseren dan met de standaard CMYK-inktset mogelijk is. Door CMYK aan te vullen met bijvoorbeeld oranje, groen en violet inkten kan er een veel breder kleurenpalet worden bereikt, inclusief een groot deel van de PMS kleurenwaaier. Die PMS-kleuren worden nu vaak, en zeker op flexo-persen, als voorgemengde inkten op extra druktorens gezet. Dat betekent in de praktijk dat er bij orderwissels meestal ook van steunkleur-inkten moet worden gewisseld, wat extra tijd, materiaal en inkt kost. EGP lost dat probleem op door met een vaste set inkten te werken. Toch wordt EGP nog maar mondjesmaat toegepast. "De verpakkingsindustrie is van oudsher nogal conservatief als het om nieuwe technologie gaat", stelt Kai Lankinen. Als partner van het Finse prepressbedrijf Marvaco, gespecialiseerd in de verpakkingsindustrie, besloot hij daarom EGP aan wetenschappelijk onderzoek te onderwerpen. Het onderzoek, dat in 2014 van start ging, resulteerde vorig jaar in een scriptie, ' Evaluation of Expanded Gamut Printing in Flexography', met duidelijke conclusies. Volgens Lankinen zorgt de onderzochte '7-kleuren'-methode - in vergelijking met de conventionele 'full color plus steunkleuren'-methode - voor een verbetering in Overall Equipment Effectiveness (OEE) van 42 tot 85 procent, bespaart jaarlijks tussen de 0,6 en 1,3 miljoen euro per drukpers en verlaagt de CO2-voetafdruk met 34 tot 51 procent. En doordat het grotere kleurbereik tot 91 procent van alle PMS-kleuren beslaat, is het ook goed mogelijk verschillende orders te combineren ('gang printing'), zodat er minder inschiet en minder drukplaten nodig zijn. Lankinen is er dan ook van overtuigd dat EGP - dat overigens in inkjetsystemen al regelmatig wordt toegepast - de flexo-industrie de kans biedt niet alleen flexibeler en efficiënter maar ook duurzamer te produceren.