Volop nieuwe bio-kunststof materialen met diverse barrières

De beursorganisatie meldt dat de 248 standhouders op ProSweets van 28 tot en met 31 januari 13.000 bezoekers mochten verwelkomen. Daarvan was 60 procent van buiten Duitsland afkomstig, met name uit buurlanden als België en Nederland. Ook in zoetwaren- en snackindustrie zijn wat betreft verpakkingsmaterialen verduurzaming en vergroening de allesoverheersende trends. Dat was - eind januari - zowel op ProSweets als de aanpalende moederbeurs ISM te zien. Kunststof verpakkingen maken veelal plaats voor papieren verpakkingen die, inclusief barrière, veelal op dezelfde flowpack-machines verpakt kunnen worden. Dat geldt zowel voor chocoladeproducten als hartige snacks. Het aanbod op ProSweets - waar toeleveranciers van de zoetwarenproducenten te vinden zijn - was klein maar fijn voor wat betreft verpakkings- en verpakkingsmachine-aanbieders. Ook hier was de voortschrijdende opmars van papier als verpakkingsmateriaal te zien. Met name op de Special Show Sustainable Packaging. Daar waren, naast papieren verpakkingen, ook allerlei nieuwe bio-verpakkingsmaterialen met barrières te zien. Met name de Hogeschool Albstadt-Sigmaringen (Zuid-Duitsland) heeft hier traditioneel een naam hoog te houden. Op de Special Show Sustainable Packaging waren naast het Sustainable Packaging Institute (SPI) van de Hogeschool Albstadt-Sigmaringen, de duurzame ontwerpbureaus Pacoon en Haute Innovation en de Duitse landbouw associatie (DLG) vertegenwoordigd. Dat laatste instituut lijkt op het eerste gezicht een wat vreemde eend in de bijt, maar veel innovaties op gebied van biologische verpakkingsmaterialen worden geproduceerd uit afval van landbouwproducten. Met natuurlijk PLA (polymelkzuur) als meest gekende voorbeeld. Het Sustainable Packaging Institute (SPI) is op haar beurt een in duurzame verpakkingen gespecialiseerd instituut van de Albstadt-Sigmaringen (Zuid-Duitsland). Het concentreert zich daarbij op zes themagebieden: biologische grondstoffen, procestechnologie en procesontwerp, functionele materialen, slimme verpakkingen (alternatieve en intelligente verpakkingen), conservering en verpakking en bio-economie en duurzaamheid. Daarbij houdt SPI naar eigen zeggen altijd nadrukkelijk het hoofddoel van een verpakking voor ogen, namelijk het beschermen van de inhoud. Er worden immers nog altijd meer grondstoffen in het verpakte voedsel verwerkt dan in de begeleidende verpakking. "Een adequate voedselbescherming is hier niet alleen ethisch en ecologisch verantwoord, het is ook economisch voordelig en leidt uiteindelijk tot het verminderen van voedselverspilling." SPI werkt hieraan in haar eigen fysisch-chemische laboratorium en technisch centrum. Zij doet dat in de vorm van nationale en internationale projecten in samenwerking met verschillende partners. Dat kunnen zowel industriële partners als andere onderzoeksinstituten zijn. Een van de actuele onderzoeken die bij het SPI loopt, is die naar een actieve olijvenverpakking. Deze bestaat uit afvalmateriaal van de olijvenproductie zoals takjes en blaadjes. SPI werkt in dit project samen met een Tunesische olijfolieproducent. "Bijproducten van olijfolie bevatten meestal grotere hoeveelheden biologisch actieve ingrediënten", zo meldt SPI. "Het gebruik ervan in de voedings- en verpakkingsindustrie, bijvoorbeeld als actieve olijfolieverpakking, zou de houdbaarheid en kwaliteit van olijfolie kunnen verlengen. Deze laatste wordt sterk beïnvloed door oxidatie-processen dankzij zuurstof, blootstelling aan licht en temperatuur. Oxidatie-processen vinden al plaats tijdens de productie van de olie. Maar ook bij het verpakken, het transport en de opslag van de producten spelen zij een cruciale rol." Zowel de werking van de extracten als de kwaliteit en prestaties van de actieve folies worden in het laboratorium getest." De toepassing moet voor de olijfolieproducent zowel een ecologisch als ecologisch voordeel bieden. In een ander project is het SPI op zoek naar PLA-schaaltjes met verbeterde barrière-eigenschappen voor gebruik in MAP-verpakkingen voor bederfelijke voeding. Want een tray en topfolie van louter PLA is niet voldoende qua barrière-eigenschappen. Die kunnen eraan worden toegevoegd door het PLA-materiaal te coaten met eiwitten of was. Met eiwitten wordt de zuurstofbarrière verhoogd en met was de waterdampbarrière. Op die manier kan een composiet van biogebaseerde materialen voldoen aan de eisen van een MAP-verpakking voor bederfelijke voeding, zoals gesneden kaas/worstjes of gemaksproducten in de bakkerij- en snacksector. Een ander project van het SPI is het project BioSupPack-project. Hierin worden nieuwe, biogebaseerde verpakkingsmaterialen op basis van PHA ontwikkeld. Bijvoorbeeld door enzymmatige recyclage van bierbostel. Vervolgens zullen op pilotschaal verschillende prototypes van rigide verpakkingen met op maat gemaakte barrière-eigenschappen worden ontwikkeld, op basis van de verkregen PHA-verbindingen. Al in de ontwikkelingsfase wordt gekeken naar haalbare mogelijkheden voor afvalinzameling en -scheiding. Het SPI denkt daarbij aan spuitgietverpakkingen van PHA als toepassing maar ook PHA-gecoate, op vezels gebaseerde on-the-go verpakkingen en bakjes voor kant-en-klaarmaaltijden. Daarbij wordt eveneens een enzymatisch recyclageproces ontwikkeld om PHA terug te winnen, terwijl de papierfractie opnieuw kan worden verwerkt. De prototypes die in het kader van het BioSupPack-project worden gerealiseerd, worden beoordeeld op diverse criteria. Ze moeten ecologisch en sociaaleconomisch verantwoord zijn en voldoen aan de wettelijke eisen. Het SPI presenteerde tot slot ook nog een recycleerbare verpakking van biokunststof voor biologisch boerderij-ijs. Van Haute Innovation waren er ook diverse nieuwe verpakkingen op de duurzame verpakkingsshow te zien. Daaronder ook een eetbare single use verpakking, gemaakt van algen, voor vloeistoffen. Deze wordt al ingezet door het Britse bedrijf Notpla in Londen. Ontwerpbureau Pacoon liet op de speciale show met name een aantal spuitgietverpakkingen zien. Niet van kunststof maar van papier. Daaronder een papieren fles, maar bijvoorbeeld ook een bakje, tray en interieur voor de bonbons in een doosje. Maar er waren ook duurzame verpakkingsnoviteiten op ProSweets te zien, buiten de Special Show Sustainable Packaging. Want hoewel de focus van Gerhard Schubert vooral ligt op modulaire, digitale, robotgebaseerde verpakkingsmachines, ontwikkelt het bedrijf ook selectief duurzame verpakkingen. Zo waren op ProSweets twee oplossingen te zien die het bedrijf in eigen huis ontwikkelde. Dotlock, is een technologie die kartonnen verpakkingen volledig lijmvrij maakt. Dotlock is gebaseerd op de zogenaamde 'clinching'-technologie die wordt gebruikt voor het verbinden van metalen. De kartonnen lagen worden vanaf de ene kant met een naald doorboord en vormen aan de andere kant een kraag. Dit wordt vervolgens op het karton gedrukt om een stabiele kracht- en vormpassing te creëren. Als 100 procent lijmvrije verpakkingsoplossing is Dotlock volledig recycleerbaar via de papiercyclus. Daarnaast liet Gerhard Schubert een hybride oplossing van karton en monofolie zien - ook zonder lijm - die het gebruik van plastic sterk minimaliseert. De nieuwe hybride verpakking bestaat uitsluitend uit karton en zeer dunne monofilm, die beide na gebruik zeer eenvoudig te scheiden zijn en daardoor volledig recycleerbaar zijn. Omdat ook de topfolie uit een monokunststof film bestaat is de tray goed sealbaar. De in Duitsland uiterst populaire adventskalenders, met voor iedere dag iets lekkers, bevat traditioneel het nodige aan plastic als verpakkingsmateriaal. Door het Duitse Papack is zij nu echter in een volledig papieren vorm gegoten, zodat zij na gebruik volledig in de papieren afvalbak gesmeten kan worden.