"We zouden graag zien dat de hele sector zich laat certificeren"

Waarom hebt u de EMAS-registratie aangevraagd? En wat verandert dat voor de drukkerij? FILIP VAN WEZEMAEL. "Een bedrijf dat de EMAS-registratie wil verwerven, moet eerst het certificaat ISO 14001 hebben. Het leek ons logisch om een stap verder te gaan en de EMAS-registratie aan te vragen omdat ons orderboekje dankzij het ISO-certificaat al met duurzame opdrachten gevuld is. Waarom dat dan ook niet als een commerciële troef uitspelen? De EMAS-registratie houdt in dat we elk jaar een milieurapport moeten publiceren waarin we met cijfers rekenschap geven van al onze inspanningen op het vlak van duurzame ontwikkeling. Omdat we ook al door CO2Logic als 'CO2-Neutral' gecertificeerd waren, werd onze milieuafdruk elk jaar al berekend zodat we alle gegevens ter beschikking hadden. Van de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties hadden we er al tien in ons bedrijf geïntegreerd. En met EMAS gaan we nog een stapje verder. De milieubalans, die door EMAS gevalideerd moet worden, is een objectieve en transparante manier om het publiek te tonen dat we duurzaam werken en we ons niet aan 'greenwashing' bezondigen. Onze bestaande klanten schatten onze aanpak naar waarde en de nieuwe kunnen er zeker van zijn dat alles op het vlak van duurzaamheid in orde is. Het is ook een manier om normen voor de sector in te voeren." Waarom is het voor u belangrijk dat de hele sector diezelfde weg opgaat? VAN WEZEMAEL. "Om het imago van de sector te verbeteren. We zijn overigens blij met de campagne van Febelgra, 'De Indrukmakers'. Heel wat mensen denken nog altijd dat drukkerijen producten gebruiken die schadelijk zijn voor het milieu. Maar als meer drukkerijen de EMAS-registratie aanvragen, weegt dat zwaarder door en verhoogt dat onze geloofwaardigheid bij klanten en bij offertes - dat is echter nog niet het geval. We moeten nog altijd preciseren wat we op het vlak van duurzaamheid doen. Het is goed om een pionier te zijn, maar andere drukkerijen zouden zich ook voor dezelfde milieuprocedures moeten engageren zodat we het spel allemaal op dat niveau kunnen spelen. Andere drukkerijen zouden onze aanpak moeten volgen om op een ander niveau te kunnen concurreren." "Men heeft ook nog altijd een verkeerd beeld van de milieuafdruk van onze sector. Enerzijds zijn er heel wat sectoren die meer vervuilen dan drukkerijen, anderzijds worden de milieunormen almaar strenger. Ik heb het dan onder andere over CO2Logic dat in zijn scopes 1, 2 en 3 bedrijven verplicht om hun uitstoot van broeikasgassen nog verder te verminderen, meer bepaald door het gebruik van papier te beperken. En dat heeft een grotere impact op ons dan op andere sectoren. Onze sector neemt echter een aparte plaats in omdat het hout dat gebruikt wordt om papier te vervaardigen, niet tot ontbossing leidt. Het papier komt voort uit duurzaam beheerde bossen zodat die meer CO2 kunnen opslaan dan wanneer ze niet onderhouden zouden worden. In zekere zin zitten we tussen hamer en aambeeld: hoe kunnen we onze resultaten verbeteren als we minder papier moeten gebruiken?" Wat is uw definitie van een milieuvriendelijke drukkerij? VAN WEZEMAEL. "Een drukkerij die grondig nadenkt over haar investeringen en, wanneer dat mogelijk is, tweedehandse machines verkiest boven nieuwe. Bij Van der Poorten houden we bij elke investering rekening met onze milieuafdruk. Bij een tweedehandse machine nemen we alleen de voetafdruk van het refurbishen op ons, niet die van de productie van de machine. Zo recupereren we bijvoorbeeld uitrustingen uit faillissementen. En als we een nieuwe machine kopen, is dat om een nieuwe technologie in te voeren, zoals onze stapelrobot van Heidelberg. Vooraleer een bestelbon te ondertekenen, vragen we ook altijd om een klimaatneutrale levering. Dat was het geval bij onze robot. We hechten eveneens veel belang aan het sorteren van afval en aan recyclage (verbruiksgoederen, platen, papier...). We wijzen externe dienstverleners (technici, lesgevers...) erop dat we het afval in ons productieatelier sorteren. En onze klanten oriënteren we naar de duurzaamste papiersoorten, wat niet noodzakelijk gerecycleerd papier is." Is dat echt zo? Wat is dan volgens u het milieuvriendelijkste papier? VAN WEZEMAEL: "Een papier op basis van nieuwe en niet-gerecycleerde vezels. En een niet-gestreken papier is altijd milieuvriendelijker dan een gestreken papier. De overheden schrijven in hun aanbestedingen gerecycleerd papier voor, maar de koolstofafdruk daarvan is hoger wegens het water- en energieverbruik, wegens het ontinkten, wegens het transport, enzovoort." Maar het is toch goed om geen nieuwe vezels te gebruiken. Of niet soms? VAN WEZEMAEL. "Dat is wat men zegt, maar de vraag van de e-commerce naar karton is zo groot dat haast al het papierafval uit drukkerijen tot karton gerecycleerd kan worden. En dan is er veel minder moeite nodig om dat afval goed te sorteren en te ontinkten. Overigens is gerecycleerd papier heel wat duurder dan papier op basis van nieuwe vezels. Waarom zou je dat dan niet gebruiken om iets anders dan karton te maken? Wat gerecycleerd papier minder milieuvriendelijk maakt, is de witheidsgraad die nodig is om volgens de ISO-normen te kunnen drukken. Klanten willen erg wit papier, maar wel gerecycleerd. Dat sust hun geweten misschien, maar het is minder milieuvriendelijk dan grijs, gerecycleerd papier." Welke argumenten voor een milieuvriendelijk drukproces geeft u uw klanten? VAN WEZEMAEL. "Met nieuwe klanten loop ik door de drukkerij om alles wat we op het vlak van duurzame ontwikkeling doen, uit te leggen. Bij kleine oplagen raden we aan om de kaften digitaal te drukken en het binnenwerk in offset om het papierafval bij de inschiet te verminderen. We leggen ook uit dat de FSC- en PEFC-gecertificeerde papiersoorten die we gebruiken, van duurzaam beheerde bossen afkomstig zijn en dat de offsetplaten tot nieuwe platen gerecycleerd worden. We geven de voorkeur aan traditionele offset met biologisch afbreekbare, plantaardige inkten, boven LED UV- of UV-technieken. Die vergen meer energie, terwijl ze bij de recyclage ook nog eens het ontinkingsproces verstoren. Bij de digitale druk hebben we voor tonertechnologie geopteerd (Konica Minolta, NVDR) die in onze ogen milieuvriendelijker is dan inkjet. We werken ook een groenere mobiliteit in de hand. Twee derde van onze medewerkers (40 mensen, met inbegrip van de directie, NVDR) komt met de fiets werken. En onze 1396 zonnepanelen leveren hernieuwbare stroom voor ons gebouw. Die voorbeelden maken duidelijk hoe we al ons drukwerk 100 procent klimaatneutraal kunnen maken. Het is onze bedoeling dat we telkens minder CO2 moeten compenseren om CO2-neutraal te blijven." Welke materialen beveelt u aan om het drukwerk af te werken? VAN WEZEMAEL. "We kunnen producten met nietjes en met een gelijmde rug afwerken. Om boeken te binden, geven we bijvoorbeeld de voorkeur aan hotmelt, veeleer dan aan PUR. Zodra hotmeltlijm droog is, blijft ze inert en verstoort ze de recyclage niet. Ook het lamineerprocedé verstoort de recyclage niet omdat daarbij de lamineervezels van de cellulosevezels gescheiden worden. De plasticfilms kunnen gemakkelijk gerecupereerd worden en in de gewone afvalverwerking geëlimineerd. Klanten kunnen ook voor een vernis op waterbasis (offset) kiezen, maar die is minder stevig en glanst minder." En hoe helpt u uw klanten om de koolstofafdruk van hun drukwerk te verminderen? VAN WEZEMAEL. "Je moet een goed evenwicht bij de oplages vinden: niet te veel en niet te weinig bestellen. We drukken hoofdzakelijk tijdschriften en we hebben een lijn geïnstalleerd om onze producten met het oog op de verzending in papieren wikkels te steken. Klanten kunnen nu kiezen tussen verzenden onder plastic, plastic van biologische oorsprong en papier. Plastic is het goedkoopst, maar wel het meest vervuilend. We moedigen het gebruik van plastic van biologische oorsprong aan, maar belangrijk is dat dit materiaal goed gesorteerd wordt. Het moet gecomposteerd worden en mag niet bij het plasticafval terechtkomen. Het eenvoudigste om te sorteren, is natuurlijk papier." Welke voordelen levert uw milieuaanpak u op? Merkt u een meerwaarde bij uw klanten? VAN WEZEMAEL. "Binnenshuis hebben we met onze milieuaanpak grondstoffen kunnen besparen wat met een andere aanpak onmogelijk geweest zou zijn. Zo hebben we bijvoorbeeld dankzij een zorgvuldige controle van ons waterverbruik gemerkt dat dit veel te hoog lag wegens een technische storing in ons luchtbevochtigingssysteem in het productieatelier. Zonder gestructureerde maatregelen zou dat onopgemerkt gebleven zijn. We letten er ook op om in onze installaties binnen de normen te blijven. Uiteindelijk stellen we vast dat een klant die er echt van overtuigd is dat een drukkerij milieuvriendelijk werkt, minder op de prijs let. In die zin vormen de milieucertificaten een voordeel."