Veelzijdige vacuümpompen veelvuldig toegepast

Wereldwijd neemt de behoefte aan vers verpakte levensmiddelen nog elke dag toe. Vacuüm verpakken speelt daarbij een belangrijke rol. Denk aan vacuümverpakte kaas, vlees en worst, maar ook aan vis in trays onder gemodificeerde atmosfeer en groenten en fruit die zuurstofarm worden bewaard. Daarbij spelen vacuümpompen een belangrijke rol. Maar ze hebben nog tal van andere functies in het primair en secundair verpakkingsproces.

De functie van vacuümpompen bij het verpakken van levensmiddelen is veel breder dan je op het eerste gezicht zou denken. Dat blijkt als we spreken met Nico Segers. Hij is directeur van Becker Vacuümpompen Benelux. Becker opereert vanuit de hoofdvestiging in Heerenveen maar heeft ook een dedicated team in België. Hij legt de verschillende functies van vacuümpompen bij het verpakken van voedingsmiddelen nader uit. Om te beginnen met welke het meest in het oog springt, het verpakken van verse voedingsmiddelen. Segers: "Vacuüm speelt vaak een belangrijke rol in het verpakkingsproces en de productie van verpakkingen. Door voedingsmiddelen onder vacuüm te verpakken, blijft het voedsel langer vers, zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit. Door verse levensmiddelen te verpakken onder gemodificeerde atmosfeer (MAP) blijven het uiterlijk, de versheid en de smaak behouden." Daarbij speelt het uiterlijk van het product een niet te onderschatten rol. "Het verkleuren van een product in een verpakking hoeft op zich niet te betekenen dat een product bedorven is." Vleeswaren zijn een mooi voorbeeld. "Het schrikt de consument dan toch af om het product te kopen." En dat leidt uiteindelijk ook tot derving en voedselverspilling. Gevraagd naar trends op het gebied van vacuüm vertelt Segers dat deze aansluiten bij de algemene machinetrends: verhoging van de pompsnelheid, energie-efficiëntie en compactheid.Maar het langer houdbaar maken van het product is lang niet de enige functie van vacuümvan verpakkingen zelf. "Verpakkingen kunnen met behulp van vacuümtechnieken efficiënt en precies (thermisch) gevormd en gecoat worden", vervolgt Segers. "Bijvoorbeeld voor het maken van trays, direct in de verpakkingsmachine, en in de thermoforming van blisterverpakkingen bij de verprakkingsleverancier.Maar daarmee zijn wij er nog niet, want vacuümpompen hebben nog een aantal functies. "Verpakkingen kunnen met behulp van vacuüm verplaatst, getransporteerd, geopend en afgesloten worden en ze kunnen onder vacuümcondities gesloten worden." Bij het verplaatsen van voedingsmiddelen kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het transport van poedervormige producten van de bulk in bijvoorbeeld silo's of grote containers via doseersystemen als multiheadweighers naar de verpakkingslijn.Verder kunnen vacuümpompen ook nog worden ingezet bij de folieverwerking in verpakkingsmachines voor buisvormige zakken, snelle en betrouwbare etikettering voor alle soorten verpakkingen, waarbij ook van een vacuüm gebruik wordt gemaakt.Naast deze primaire processen, kunnen vacuümpompen ook worden ingezet bij secundaire verpakkingsprocessen zoals het vouwen en in elkaar zetten van kartonnen dozen en het stapelen en palletiseren van externe verpakkingen. Daarbij behoren centrale vacuümsystemen tot de mogelijkheden die zorgen voor een gecentraliseerde vacuümvoorziening voor alle verpakkingsafdelingen. "Het grote voordeel van vacuümpompen is dat zij verpakkingen snel volledig vacuüm kunnen trekken en dat zij daarbij betrouwbaar en bedrijfszeker zijn. Maar afzonderlijke vacuümpompen in een productieruimte hebben wel als nadeel dat zij warmte en geluidsoverlast veroorzaken en het nodige aan energie en onderhoud vergen."Vacuümpompen hebben wel verschillende functies als het gaat om primaire en secundaire verpakkingsprocessen. "Als het gaat om primaire verpakkingen wijzigt de atmosfeer in een verpakking. De zuurstof wordt onttrokken en eventueel wordt een schermgas toegevoegd. Bij andere toepassingen maakt de kracht van het vacuüm het manipuleren en behandelen van producten mogelijk."Die laatste functie was de eerste waar Becker zich 135 jaar geleden mee bezighield. Becker Vacuümpompen hield zich aanvankelijk namelijk vooral bezig met het transporteren van gedrukte eindproducten en drukvellen in de grafische industrie voordat zij ook haar weg vond in de verpakkingsindustrie.Segers vertelt verder dat vacuümverpakking geschikt is voor allerlei soorten voedingsmiddelen als vlees vis, zuivelproducten en koffie. Maar het kan ook heel handig zijn bij het verpakken van andere producten waarbij het niet zozeer gaat om het langer houdbaar maken van het product alswel het compacter verpakken, zoals dat ook bij koffie mede een rol speelt. Daarom kan het ook heel nuttig zijn voor andere -non-food - poedersoortige producten. Qua bescherming kan het dan verder weer worden toegepast bij het verpakken van geneesmiddelen waar producten absoluut 'schoon' en steriel moeten worden verpakt.Er zijn tal van verschillende soorten vacuümpompen, vertelt Segers. "Op dit moment zijn oliegeïnjecteerde schottenvacuümpompen nog de gangbare vacuümpompen voor vacuüm verpakken. "Ze maken gebruik van het bewezen draaischuifprincipe en worden gezien als de 'verpakkingsvacuümpompen' bij uitstek. Daarnaast verhogen booster pompsystemen de snelheid van het productieproces aanzienlijk. Een combinatie van een booster (hoogvolume pomp) met een oliegeïnjecteerde schot-tenvacuümpomp (diepvacuüm pomp) zorgt voor een optimale productiesnelheid."Maar er zijn ook olievrije pompprincipes voor zowel primaire als secundaire verpakkingsdoeleinden. Bijvoorbeeld in de vorm van olievrije schottenvacuümpompen, klauwenpompen en schroefvacuümpompen. "Nadeel van oliegeïntegreerde vacuümpompen is natuurlijk de olie. Contaminatie van het product is niet echt aan de orde, maar je hebt natuurlijk wel te maken met de oliedampen. Vooralsnog worden deze echter nog geaccepteerd als normaal. Daar waar de toepassing in de verpakkingsindustrie de inzet van een oliegeïnjecteerde vacuümpomp niet vraagt, wordt steeds vaker gekozen voor een olievrije variant."