Het is is een bedrieglijk eenvoudig ontwerp. Een witte, kartonnen doos lijkt dankzij het werk van Richard Mooij op een mini-zwembad. Op het water zie je de opblaashond, opblaasworst of -tompouce drijven die in de doos verpakt zit. Richard Mooij won er niet alleen een Platinum Penta Award mee, maar ook een Gold Vertex Award en een Dutch Creativity Award. En dan stond het ontwerp ook nog op de shortlist voor de Dutch Packaging Awards.
...

Het is is een bedrieglijk eenvoudig ontwerp. Een witte, kartonnen doos lijkt dankzij het werk van Richard Mooij op een mini-zwembad. Op het water zie je de opblaashond, opblaasworst of -tompouce drijven die in de doos verpakt zit. Richard Mooij won er niet alleen een Platinum Penta Award mee, maar ook een Gold Vertex Award en een Dutch Creativity Award. En dan stond het ontwerp ook nog op de shortlist voor de Dutch Packaging Awards. Mooij relativeert het succes. "Ik had een leuk jaar. Het is niet zo heel belangrijk, maar als je iets wint is het wel leuk. Ik wist dat het werk in orde was en dan is het slim om een rondje om de kerk te doen. Ik neem mezelf niet al te serieus, maar ik vind het leuk om de erkenning voor het werk te krijgen. Het zorgt ook weer voor nieuwe contacten, je hebt een reden om het lampje in de etalage te laten branden. Het levert uiteindelijk altijd iets op." De juryleden van de diverse awards prezen de combinatie van eenvoud en slimheid van het ontwerp. Mooij: "Ik maak veel werk - soms is het gewoon oké en soms valt alles samen. Het zwembadontwerp dat ik maakte voor Hema is daar een mooi voorbeeld van. Het lukte om met minimale middelen een maximaal effect te bereiken. Als mensen glimlachen om mijn werk, dan weet ik dat ik iets leuks heb gemaakt. Dat was ook wat de juryleden erover zeiden. Dat ik andere vakprofessionals kon verrassen, daar was ik erg blij mee." Mooij ontwierp eerder verpakkingen voor Hema. Hij voelt zich thuis bij deze opdrachtgever. "Hema is altijd een leuk, progressief adres voor Hollands 'afgepeld' werk. Ik had daar ooit mijn eerste packaging-baan, dus ik ken de winkel goed. Ik weet hoe je een goede Hema-verpakking maakt. Het gaat altijd over no-nonsense en zo eenvoudig mogelijk. Retail moet vaak ook snel klaar zijn, want het moet de markt op. Als je voor merken ontwerpt, is het meestal een bedachtzaam proces. Winkeltje spelen, zoals Hema doet, is een andere dynamiek. Er zit iets van rock & roll in en daardoor komen er spontanere ontwerpen uit met iets meer lef." Gevraagd naar trends en ontwikkelingen in verpakkingsontwerp, gaat Richard Mooij vooral in op het visuele aspect. "Ik ben geen trendonderzoeker, maar als we het over uitstraling hebben, dan gaan we volgens mij weer terug naar de menselijke maat. De jaren zeventig worden weer belangrijk. Dat betekent voor mij: minder 'ontworpen'. Tot voor kort ging het bij verpakkingsontwerp nog heel vaak over verleiding en luxe. Ontwerpers gebruikten grootse fotografie en uitbundige beelden. Dat wordt nu anders. Ik schiet een beetje uit de heup, maar ik denk dat ontwerpen eenvoudiger worden. Dat heeft te maken met de tijd. Het is een antwoord op alles wat ons nu overkomt en waar we naar verlangen." Hema werd bekend met herkenbaar ontwerp en heeft een voorkeur voor papieren en kartonnen verpakkingen. Uit milieu-overwegingen wordt plastic zoveel mogelijk gemeden. Die benadering spreekt Mooij aan. "Als het over materialen gaat, dan lijkt me de uitdaging voor de komende tijd dat we met elkaar een ander antwoord moeten geven. Zoals de Engelsen zeggen: Once you know better, you have to do better. Wat dat betreft leren we als mensheid op dit moment veel. Bij Hema heb ik geen inbreng als het om materialen gaat, maar het is er beleid om de verpakkingen minder schadelijk voor het milieu te maken. Ik werk graag met materialen die milieuvriendelijker zijn, maar eigenlijk heb ik niet echt een voorkeur. Bij grote opdrachtgevers zijn de materiaalkeuzes al gemaakt voordat je als ontwerper aan de slag gaat. Ik ben blij dat er materiaalspecialisten bestaan, zodat ik daarmee kan optrekken." De materiaalkeuze heeft uiteraard wel veel invloed op de uitstraling, zegt hij. "Bij voedselverpakkingen heeft een papieren zak een betere uitstraling dan plastic. Opdrachtgevers denken er meestal ook zo over. Als je tegenwoordig voor plastic kiest, terwijl er een alternatief beschikbaar is, dan heb je wel wat uit te leggen. In de toekomst verwacht ik dat ook in de supermarkt minder plastic wordt gebruikt. Hoever moet je vooruitkijken? Mensen beginnen zich steeds meer te schamen wanneer ze plastic in de vuilnisbak gooien. We moeten veel dingen herzien en op een andere manier consumeren. We moeten naar optimaal in plaats van maximaal." De opkomst van webwinkels is ook sterk van invloed op de keuzes van marketeers en ontwerpers. Soms is een verpakking niet eens meer nodig. Mooij: "Webgigant Amazon streeft er bijvoorbeeld al jaren naar om minder onnodige verpakkingen te gebruiken. Als je speelgoed bestelt, dan sturen ze dat zonder verpakking in een onbedrukte transportdoos. Dat noemen ze daar 'frustratievrije verpakkingen'. Ook dat past bij de huidige ontwikkelingen. Het is een interessante tijd. Als je trek hebt in een koud biertje, wil je het natuurlijk in een echt flesje hebben. Als je twaalf flesjes online bestelt dan komen die flesjes straks misschien in een kartonnen doos naar je toe." Voor het biermerk Wispe ontwierp Mooij de opdruk voor het flesje. Het is een strak ontwerp met schreefloze letters en een vast grid voor de voor- en achterkant. Een label ontbreekt; het ontwerp wordt direct op het glas gedrukt. "De flesjes zijn bedrukt bij een Belgische zeefdrukker. Voor de opdrachtgever was zeefdruk direct het wenselijke procédé, omdat het deel uitmaakt van de merkwaarden en de kwaliteit van het bier. De vorm volgt in dit geval de functie en het moet technisch haalbaar zijn. Het is een eenvoudig grafisch ontwerp - geen schaduw, sterren of ander gedoe." Opdrachten voor gepersonaliseerde of variabel bedrukte verpakkingen zijn nog niet voorbij gekomen. Mooij is wel geïnteresseerd in de mogelijkheden, zoals het voorbeeld van de variabel bedrukte labels van Coca Cola. De frisdrankenproducent bedacht een paar jaar geleden een campagne waarbij de consument zijn naam op het label kon laten afdrukken. Mooij verwacht dat deze trend doorzet. "Nieuwe mogelijkheden werken inspirerend. Bij Coca Cola hebben ze het erg goed aangepakt. Het past ook goed bij dat merk. Food-gerelateerde ontwerpen vind ik het leukst, of het nou een chipszak of een melkpak is. Als ik door de supermarkt loop is het altijd fijn om dingen te zien die je kunt verbeteren." Voor 2021 liggen er genoeg mooie uitdagingen voor Magnet Design Firm. Ondanks alle onzekerheden rond de coronacrisis ziet Mooij het jaar met vertrouwen tegemoet. "Er vallen opdrachten weg en er komen nieuwe voor in de plaats. Ik heb zojuist een groot project voor restaurantketen La Place afgerond. Ze hebben de uitstraling van de formule opgefrist, en ik nam de verpakkingen voor mijn rekening. Het gaat om alle disposables, van trays en koffiebekers tot voedselverpakkingen en de flessen met verssappen. Voorlopig heb ik het druk, en ik heb zin in 2021. Natuurlijk hoop ik weer een prijs in de wacht te slepen met een van mijn ontwerpen. Ik wil altijd goed en opvallend werk maken, maar als het niet in de prijzen valt, dan is het ook goed. Dan gebeurt het misschien het jaar daarop weer."