'We willen ons curriculum futureproof maken'

Er beweegt wel wat in het onderwijslandschap in Vlaanderen. In het secundair onderwijs loopt er momenteel een grote onderwijsvernieuwing die gepaard gaat met nieuwe leerplanen. De oefening is gestart in 2019 met de eerste graad. Dit schooljaar zijn we met de modernisering van het studieaanbod aanbeland in het vijfde jaar. De vernieuwing moet meer gerichte studiekeuzes mogelijk maken: doorstromen naar het hoger onderwijs, voorbereiden op de arbeidsmarkt of beide (de zogenaamde dubbele finaliteit). Het is in het kader van deze onderwijshervorming dat VISO in Mariakerke het curriculum van de grafische opleidingen grondig heeft vernieuwd. Over de nieuwe aanpak sprak Grafisch Nieuws met Luc Gevaert, Bart Verstappen en Petrus Wylin, technisch adviseurs, Guy Van Durme, technisch adviseur coördinator en Annick Thienpont, algemeen directeur VISO in Gent en Mariakerke. VISO of voluit Vrij Instituut voor Secundair Onderwijs Gent heeft in Mariakerke een campus waar ongeveer 600 leerlingen de lessen volgen. In de derde graad worden opleidingen aangeboden zoals Informatica en communicatiewetenschappen, Grafimedia, Crossmedia, Fotografie, Printmedia en Publicitair design (decor & etalage). De VISO-campus in het centrum van Gent is gespecialiseerd in het studiegebied mode. Samen zijn de twee campussen goed voor meer dan 800 leerlingen. De school organiseert ook Onthaalklassen voor anderstalige nieuwkomers (OKAN). VISO Mariakerke trekt vooral leerlingen aan uit Oost- en West-Vlaanderen en een deel van de provincie Antwerpen. Er is ook een internaat op de campus. "Onze OKAN-leerlingen stromen ook door naar de grafische richtingen en ze doen het goed", ervaart Annick Thienpont. "Het is een belangrijke doelgroep die kan helpen om het tekort aan arbeidskrachten binnen bepaalde sectoren mee in te vullen. We horen heel veel bedrijven die op zoek zijn naar goed geschoold personeel", duidt Guy Van Durme. Niet alleen de onderwijswereld verandert maar ook de grafische industrie zit in een permanente transformatie. "Voor de vernieuwing van onze opleidingen zijn we gaan praten met verschillende partners in het onderwijs- en werkveld, zowel in binnen- als buitenland. Het is de bedoeling om ons curriculum futureproof te maken", zegt Bart Verstappen. De technisch adviseurs van VISO hebben goede contacten met het werkveld, een noodzaak om voldoende stageplaatsen te vinden voor de leerlingen. Zo moet Luc Gevaert dit schooljaar op zoek naar 90 stageplaatsen voor de verschillende richtingen, voorwaar geen sinecure. Het VISO-team ziet verschillende trends in de grafische industrie waar ze met hun vernieuwd curriculum op inspelen: het toenemende belang van de verpakkingsmarkt in de grafische sector, de groei van de print & sign branche en de stijgende interesse van leerlingen voor de audiovisuele wereld. De school ziet nieuwe technologieën opkomen zoals Xtended Reality (virtual reality (VR) en AR of augmented reality), Internet of Things (IoT), game design en artificiële intelligentie (AI). Het futureproof maken van de opleidingen betekent volgens VISO onder andere inzetten op projectonderwijs binnen labs met geïntegreerde technologie. Leerlingen moeten een project tot een goed einde brengen van ontwerp tot realisatie. En in functie van het project worden de nodige tools (hard- en software) aangereikt en aangeleerd. Om meer toekomstbestendig te zijn, wordt het curriculum aantrekkelijker gemaakt wat een grotere en nieuwe instroom van leerlingen moet genereren. "We merken dat de grafische markt op zoek is naar operators. We blijven investeren in onze eigen opleidingen", stelt Bart Verstappen. Vandaar dat de school recent een UV vlakbedprinter Mimaki CJV 200 2513EX aankocht (via Igepa) en een Summa F1612 vlakbed snijplotter (via Papyrus). De nieuwe apparatuur, goed voor een budget van ongeveer 150.000 euro, wordt ingezet binnen de opleidingen Grafimedia, Printmedia en Publicitair design (zie schema op blz. 36). Op het vlak van software is er nu een samenwerking met het Bulgaarse EngView Systems voor het ontwerpen van verpakkingen en displays en SketchUp (3D designsoftware) in functie van standenbouw. Petrus Wylin is verantwoordelijk voor de nieuwe richting Publicitair Design (voorheen decor en etalage). "We ervaren vanuit de industrie dat er een grote vraag is naar mensen voor standenbouw en event design. De vernieuwde richting focust op zowel het ontwerpen als bouwen van standen", zegt Wylin. In de praktijkruimte kan er gewerkt worden met de frames van het Belgische beMatrix. De panelen kunnen geprint en gesneden worden met de Mimaki en de Summa. In het atelier staat de nieuwe apparatuur naast de vertrouwde offsetpersen en de zeefdrukapparatuur. "Met de nieuwe leerplannen kunnen scholen meer eigen accenten leggen. We hebben ons aanbod aangepast aan wat we ervaren in het werkveld. Vroeger waren we een offsetdrukkerij en nu hebben we dat pad verbreed. Offset blijft belangrijk maar ons outputgedeelte is nu veel ruimer. We praten nu over werken met een snij- en freestafel, zeefdruk, digitaal uv-printen, lasersnijden, enzovoort", legt Bart Verstappen uit. "Onze nieuwe investeringen zijn gedaan in functie van een breed inzetbereik, zo creëren we een outputcenter voor de verschillende graden en richtingen. Dit is een technologische speeltuin voor alle segmenten van de grafische industrie." Voor de opleidingen crossmedia en fotografie werden DJI-drones aangekocht en er werd eveneens geïnvesteerd in professioneel audio- en videomateriaal. Het zou ons te ver leiden om het volledige vernieuwde curriculum te beschrijven, maar hier alvast de grote lijnen. In de brede eerste graad wordt er gewerkt met talentenmodules waarin leerlingen kunnen proeven van de verschillende richtingen in de hoop dat ze kunnen doorstromen binnen de school. Vanaf het derde jaar kan er gekozen worden voor Grafische technieken. Er wordt gewerkt met labs. In het Design lab (4 uur) worden de eerste stappen gezet op het vlak van 'design thinking'. In het Creative lab (3 uur) wordt er verder gewerkt met Photoshop, Illustrator en Indesign en worden eigen projecten bedacht en gerealiseerd. In het Sign lab (4 uur) tenslotte gaan de leerlingen aan de slag met digitale printers, zeefdruk, lasersnijden, interieurdecoratie en wrapping. De labs voor het vierde jaar Grafische technieken zijn: Grafimedia lab (4 uur visuele vormgeving, conceptueel denken), Crossmedia lab (4 uur webdesig, en -develop en animatie) en Print lab (5 uur offset, digitaal printen en afwerking). In het vijfde jaar is er het keuzetraject Cross Media met onder andere het Art lab (vormgeving, typografie...), Web lab (design en programmeren), Animation lab en Audio & video lab. In het keuzetraject Grafimedia is er in het vijfde jaar naast het Art lab (vormgeving) en het Tech lab een Design lab met projecten op het vlak van corporate design, 3D design, packaging design, event design, carwrapping, enzovoort. In het zesde jaar Grafimedia draait het om workflow, design en output (offset, digitaal en afwerking). Ook in de richting Printmedia wordt er vanaf het derde jaar gewerkt met labs: het curriculum omvat een Design lab, een Print lab (offset), een Sign lab (digitale printers, zeefdruk, lasersnijden, interieurdecoratie en wrapping), een Finishing lab en een Makers lab (vierde jaar, volledige grafische workflow van idee tot eindproduct). In het vijfde jaar Printmedia zijn er vier labs voorzien: het Impose lab (workflow), een Sign lab, het Finishing lab en het Print lab (offset). In het zesde jaar komt daar nog een Packaging lab bij en een stage. De richting Publicitair design omvat in het derde en vierde jaar een Art lab (beeldcreatie), een Design lab (Illustrator, Photoshop, Indesign) en een 3D lab (ruimtelijk vormgeven). In het vijfde jaar komt daar een Output lab bij met onder andere maquettebouw in functie van standen en event design. In het zesde jaar wordt er in het Output lab gefocust op standenbouw. In het zevende jaar kunnen de leerlingen zich verder bekwamen tot Crossmedia assistent interactieve producties, Grafimedia voorbereider in de printmedia/online publicaties, Grafimedia voorbereider in de printmedia (assistent vormgever), Operator print & sign en Operator rotatiedrukken.